Άγνωστα και περίεργα για το 1821

Πράγματα που δεν θα ακούσετε στους εορτασμούς για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Γεγονότα, πρόσωπα και σκοτεινές στιγμές που απομυθοποιούν τις «σχολικές» μας παραστάσεις, αλλά δείχνουν το πόσο μοναδικός και αντίξοος ήταν ο Αγώνας.

• Ο Αλή Πασάς, που ηγήθηκε της τουρκικής πλευράς, ήταν μουσουλμάνος Αλβανός από το Τεπελένι. Iδιαίτερα σκληρός και αμείλικτος, διατήρησε το αξίωμα αυτό για 40 χρόνια, ενώ συνήθως κάποιος γινόταν πασάς για 1με 2 χρόνια.

• 

• Οι Αλβανοί έγιναν μουσουλμάνοι λόγω των Μπεκτασί δερβίσηδων, μιας αιρετικής ομάδας που είχε ισχυρή παρουσία εκεί και υποστήριζε ότι όλοι έχουν έναν Θεό(σε αυτούς συγκαταλέγεται και ο Αλή Πασάς).Σύχναζαν σε τεκέδες μαζί με χριστιανούς. [Εκεί ο Αλή γνώρισε τον Κοσμά τον Αιτωλό, που έγινε ο πνευματικός του πατέρας].

• Γνωρίζουμε ότι στο στρατό του Αλή Πασά βρίσκονταν και Έλληνες, όπως μέλη της οικογένειας των Μποτσαραίων. Έτσι όταν έγινε η Ελληνική Επανάσταση, και επρόκειτο να συγκρουστούν Έλληνες με Τουρκαλβανούς (Τούρκος= μουσουλμάνος στη συγκεκριμένη περίπτωση και όχι Τούρκος στην καταγωγή), πριν τη σύγκρουση συνομιλούσαν, καθώς γνωρίζονταν και είχαν υπάρξει συμπολεμιστές.

• Η Ύδρα και οι Σπέτσες πολύ συχνά έσωζαν την κατάσταση με το στόλο τους, και γι’ αυτό όσο πιο απομακρυσμένο ήταν ένα νησί από αυτά τα δύο, τόσο πιο δύσκολα συμμετείχε στην επανάσταση.

• Οι περιοχές που κράτησαν την επανάσταση ήταν η Πελοπόννησος, η Στερεά Ελλάδα, τα νησιά του Αργοσαρωνικού, η Κάσος, η Σάμος αν και ήταν απομακρυσμένα νησιά, ενώ οι Κυκλάδες για παράδειγμα δεν συμμετείχαν ιδιαίτερα. Η Χίος επίσης είχε συμμετοχή, γιατί οι Σαμιώτες θέλησαν να χρησιμοποιήσουν τους Χιώτες για να αυξήσουν το δυναμικό της επανάστασης. Ο Αλή Πασάς έδωσε εντολή να σφαγιαστούν οι Χιώτες (εκτός από τους μαστιχοπαραγωγούς, τους οποίους είχε ανάγκη).

• Το 1823 υπήρχαν ήδη φατρίες και υφέρπουσες έριδες και έτσι γίνεται ο 1^ος Εμφύλιος πόλεμος. Σε αυτόν  διαχωρίζονται αυτόχθονες (αυτοί που ζούσαν στην Ελλάδα) και ετερόχθονες (Έλληνες από περιοχές όπου είχε σβήσει η επανάσταση).

• Στο ελληνικό κράτος δεν υπήρχε τακτικός στρατός, αλλά στρατεύματα διοικούμενα από έναν αρχηγό, τα μπουλούκια (τουρκική λέξη). Ο Κολοκοτρώνης και ο Καραϊσκάκης είχαν τα μεγαλύτερα μπουλούκια.

• Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης είχε το παρωνύμιο «Καπετάν λαφύρας», καθώς τον θεωρούσαν φιλοχρήματο. Χαρακτηρίζεται λαϊκός ρήτορας, αφού με τους λόγους που εκφωνούσε μπορούσε να παρακινεί και να πείθει το κοινό του.

• 

• Σημαντικοί άνθρωποι της επανάστασης ήταν επίσης: ο Κωνσταντίνος Λαγουμιτζής που διακρινόταν για την κατασκευή λαγουμιών (υπόγειων σηράγγων). Μπήκε τον Ιούλιο του 1826 στην πολιορκούμενη από τον Κιουταχή, Αθήνα με άλλους 70 και χρησιμοποίησε πολύ τα λαγούμια στις μάχες. Ο Κιουταχής θαυμάζοντας την τακτική του, έλεγε: «Αν είχα δικό μου αυτόν τον Λαγουμιτζή θα του έδινα το βάρος του σε χρυσό». Ο Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος: διέθεσε την περιουσία του για την επανάσταση και μετέφερε πολεμοφόδια από την Ιταλία, με έξοδα πληρωμένα από τον ίδιο. Ακόμα, ο Δημήτριος Υψηλάντης ήταν όπως φαίνεται, ένας από τους πιο ηθικούς και με αγνές προθέσεις ανθρώπους που συμμετείχαν στην επανάσταση.

• Εκτός από τους δύο εμφυλίους, οι οποίοι μαζί με το κλίμα διχασμού που δημιούργησαν, είχαν επιπτώσεις και στις μάχες, ένα ακόμα λάθος που έγινε ήταν η πειρατική εκστρατεία στο Λίβανο που έγινε από ελληνικής πλευράς. Τέλη Φεβρουαρίου του 1826 φεύγουν 14 καράβια με 2000 άντρες. Παράλληλα, το Μεσολόγγι βρισκόταν στο τελευταίο στάδιο της πολιορκίας, καταναλώνοντας τις τελευταίες προμήθειές του.

Δεν μπορούμε με βεβαιότητα να απαντήσουμε στο υποθετικό ερώτημα, για το αν θα μπορούσε αυτός ο στρατός να σώσει την κατάσταση στο Μεσολόγγι και δεν είναι πάντα αυτή η ουσία της παρατήρησης των ιστορικών γεγονότων. Η ουσία βρίσκεται στην παρατήρηση των ανθρώπινων συμπεριφορών και των λαθών που γίνονται όταν τοποθετείται το ατομικό συμφέρον πάνω από το συλλογικό.

 Ἔρως ἀνίκατε μάχαν

Οι άγνωστες προσωπικές ζωές των επαναστατών, οι σεξουαλικές τους περιπέτειες που η πουριτανική νοοτροπία της εποχής δεν θα επέτρεπε τη δημοσίευση τους με φοβούμενη μην κινδυνέψουν τα «χρηστά ήθη».

Πρώτος και καλύτερος ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης με 2 συζύγους (4 αγόρια-2 κορίτσια). Η πρώτη του η Αικατερίνη (κόρη προεστού) έφυγε νωρίς στις 10/8/1820. Ο Κολοκοτρώνης ήταν πολύ αυστηρός με τους υπόλοιπους οπλαρχηγούς που είχαν εξωσυζυγικές σχέσεις, ενώ εκείνος για πολλά χρόνια συζούσε με τη Μαργαρίτα. Ο έρωτάς τους γεννήθηκε στις φυλακές της Ύδρας (στον 1^ο εμφύλιο), όπου εκεί φυλακίστηκε ο γέρος του Μοριά το 1825. Η πρώην καλόγρια, 1 χρόνο αργότερα, έφερε στη ζωή το 6^ο του παιδί, στο οποίο έδωσε το όνομα του αγαπημένου του γιου Πάνου,που δολοφονήθηκε στον εμφύλιο. Η ύπαρξη βέβαια τότε του Παναγιωτάκη (το εξώγαμο παιδί) κλόνιζε το συντηρητισμό της εποχής. Πως ήταν δυνατόν ο μεγάλος στρατηγός να είχε εξώγαμο παιδί; Κι όμως, ο Κολοκοτρώνης ως σωστός πατέρας αναγνώρισε τον Παναγιωτάκη στη διαθήκη του με κάθε επισημότητα με τη Μαργαρίτα να κλείνει τα μάτια του έρωτα της, 2 χρόνια μετά, το 1843.

Ακολουθεί ο αθυρόστομος Γεώργιος Καραϊσκάκης κι αυτός το εξώγαμο παιδί μια καλόγριας (Καραΐσκος-άκι=υποτιμητικό υποκοριστικό του επωνύμου). Οκτώ χρονών έμεινε ορφανός από μάνα και έφτασε στα Γιάννενα στη αυλή του Αλή Πασά. Εκεί παντρεύτηκε την Γκόλφω. Μερικοί υποστηρίζουν πως ήταν πρώην παλλακίδα του Αλή, πράγμα το οποίο δεν είναι σίγουρο, αν και ο Πασάς φρόντιζε αφού γλεντούσε μαζί τους να τις παντρέψει. Ο Καραϊσκάκης, ανεξαρτήτως του τι ισχύει, την αγαπούσε πολύ. Αν και οικογενειάρχης, στα μέσα του Αγώνα (1825), εμφανίστηκε στη ζωή του η Μαριώ, μια όμορφη Τουρκοκοπούλα. Για να μην αναγνωρίζεται από τους εχθρούς την έντυνε αντρικά (φέσι και φουστανέλα) και τη φώναζε Ζαφείρη. Τέλη του 1825, ο στρατηγός φτάνει στον Κάλαμο, όπου ήταν η Γκόλφω με τις κόρες του. Μαζί του και η Μαριώ. Ο Ζαφείρης (Μαριώ) ρίχνεται στις δούλες με φιλιά και πειράγματα, οι οποίες πάνε στη Γκόλφω. Εξοργισμένη αυτή, ζητεί εξηγήσεις. Βλέποντας να του φέρνουν τον Ζαφείρη ο στρατηγός ξέσπασε στα γέλια. Η Γκόλφω παραπονιέται που κουβαλάει αυτή την Τουρκοπούλα. Ο Καραϊσκάκης (για να ελαφρύνει το κλίμα) της είπε με τη γνωστή αθυροστομία του: «Έγνοια σου μουρή, έχω και για εσένα μπούτσο! Μην μου χολιάζεις».

Τράνταξε όλη τη Ρούμελη με την Κατερίνη του ο Αθάνασιος Διάκος. Αντίζηλος του ο Γούλας κι αυτός πρωτοπαλίκαρο του Σκαλτσοδήμου. Η Κατερίνη 18 χρονών κοπέλα δεν θέλει τον Γούλα που της προτείνει ο Σκαλτσοδήμος και διαλέγει το Διάκο. Ο Γούλας όμως θα εκδικηθεί το ζευγάρι. Μια μέρα βάζουν ένα στοίχημα (υποστηρίζοντας ο Γούλας πως και η Κατερίνη είναι σαν όλες τις άλλες άπιστη) ότι θα την καλέσει να έρθει στο λημέρι των αγωνιστών. Ο Διάκος εμπιστεύεται τη σύζυγο του. Με ψέματα, δήθεν ο Διάκος ήταν άρρωστος, δεν το πολυσκέφτηκε η Κατερίνη και πήγε στο λημέρι. Όταν τη είδε από μακριά τρελάθηκε ο οπλαρχηγός. Δεν άκουσε κουβέντα, δεν πείστηκε. Της ξέσκισε τα ρούχα, την κούρεψε και την έδιωξε σχεδόν ολόγυμνη. Ντροπιασμένη από τον άνθρωπο της επέστρεψε στο χωριό της, όπου αντιμετώπισε τη σκληράδα των συγχωριανών της. Την καθίσαν  ανάποδα σε ένα γάιδαρο γυμνή, με στεφάνι στο κεφάλι από σπλάχνα και έντερα ζώων  και την περίφεραν σε όλο το χωριό. Η όμορφη κοπέλα τρελάθηκε και οι «ηθικοί» συγχωριανοί της έδωσαν το ψευδώνυμο «παλιοκατερίνη».

Ο γιος του Κολοκοτρώνη με την κόρη της Μπουμπουλίνας, ο άτακτος Παπαφλέσσας και άλλες πολλές ιστορίες υπάρχουν. Ιστορίες που αποτελούν αποδείξεις της αντίθεσης μεταξύ των ερωτικών «ηθών» της εποχής και των συναρπαστικών ζωών των αγωνιστών της Επανάστασης. Ζωές πολυτάραχες και παθιασμένες όπως και αγώνα στον οποίο αφιερώθηκαν.