Πριν από μερικούς μήνες μία νέα απειλή εμφανίστηκε αιφνίδια στο προσκήνιο, αναγκάζοντας ολόκληρο τον πλανήτη να αλλάξει συνήθειες και τρόπο ζωής. Στο πλαίσιο των γενικότερων αλλαγών και κυβερνητικών μέτρων, τα οποία απέβλεπαν στην αναχαίτιση της κρίσης του COVID-19, στα πανεπιστημιακά ιδρύματα -δημόσια και ιδιωτικά- καθιερώθηκε, τουλάχιστον για το εξάμηνο που προηγήθηκε, η εξ αποστάσεως διδασκαλία. Χιλιάδες Έλληνες φοιτητές παρακολούθησαν ηλεκτρονικά όχι μόνο διαλέξεις, αλλά σε πολλές σχολές ακόμα και εργαστηριακές ασκήσεις. Μάλιστα, πολλοί από αυτούς κλήθηκαν να εξεταστούν με τον συγκεκριμένο τρόπο για πρώτη φορά στην εξεταστική περίοδο στο τέλος του φετινού εαρινού εξαμήνου. Οι απόψεις που αφορούν στην πρωτόγνωρη αυτή μορφή διδασκαλίας και εξέτασης διίστανται: αρκετοί φοιτητές φαίνεται να υποστηρίζουν ότι, λόγω εξοικονόμησης χρόνου με τον περιορισμό των μετακινήσεων από και προς τις πανεπιστημιακές εγκαταστάσεις, κατάφεραν να αποδώσουν καλύτερα και να επωφεληθούν στο διάβασμά τους, ενώ παράλληλα ο αριθμός των συμμετεχόντων στις διαδικτυακές διαλέξεις υπήρξε μεγαλύτερος σε σχέση με τις δια ζώσης παραδόσεις. Αρκετοί, όμως, φαίνεται να είναι και εκείνοι που έκριναν ότι υπό αυτές τις συνθήκες η εκπαιδευτική διαδικασία ζημιώθηκε σε μεγάλο βαθμό, δεδομένου ότι οι παρεχόμενες πληροφορίες και γνώσεις δεν αφομοιώθηκαν το ίδιο αποτελεσματικά και συνάμα η βιωματικότητα, η αμεσότητα, η διαδραστικότητα του μαθήματος και η συμμετοχή των φοιτητών σε αυτό περιορίστηκαν δραματικά ή ακόμη και απουσίασαν πλήρως.
Εστιάζοντας στο κομμάτι των εργαστηρίων και κυρίως με τις σχολές Θετικών Επιστημών, με μεγάλο αριθμό εργαστηρίων ανά εξάμηνο, η διεξαγωγή αυτών με μορφή ηλεκτρονικής επίδειξης αποτέλεσε καίριο ζήτημα για τους φοιτητές των εν λόγω τμημάτων, γεννώντας ταυτόχρονα πληθώρα ερωτημάτων: Γιατί σε πολλά ιδρύματα που ακολούθησαν την πολιτική των εξ αποστάσεως εργαστηρίων δεν λήφθηκαν οι κατάλληλες προφυλάξεις, ώστε αυτά να πραγματοποιηθούν κανονικά, από τη στιγμή που η Υπουργός Παιδείας, κα Νίκη Κεραμέως, ανακοίνωσε την επαναλειτουργία των σχολείων και των νηπιαγωγείων και έδωσε το ελέυθερο στα Πανεπιστήμια να αποφασίσουν για τον τρόπο υλοποίησης των πρακτικών ασκήσεων, χωρίς να αποκλείει την δια ζώσης πραγματοποίησή τους; Μήπως τελικά η παρακολούθηση των εργαστηριακών ασκήσεων μέσω ιντερνετικών πλατφορμών «συνέφερε» μέλη του καθηγητικού προσωπικού των πανεπιστημίων ώστε να περιοριστούν ώρες διδασκαλίας και ενασχόλησης με τους φοιτητές; Άραγε οι δεξιότητες που δεν αποκτήθηκαν με πρακτική εξάσκηση κατά την διάρκεια των ασκήσεων θα λειτουργήσουν κατασταλτικά για την κατάρτιση των φοιτητών στο αντικείμενό τους;
Αρχικά, σε πολλές περιπτώσεις οι εργαστηριακές ασκήσεις ήταν εφικτό να διεξαχθούν δια ζώσης, φυσικά με την τήρηση ορισμένων κανόνων και μέτρων, όπως η χρήση μάσκας και γαντιών, η τήρηση των αποστάσεων, η αποστείρωση και απολύμανση των εργαλείων και γενικότερα του εργαστηριακού εξοπλισμού, καθώς και η δημιουργία ολιγομελών τμημάτων, σε συνδυασμό με υπεύθυνη συμπεριφορά εκ μέρους όχι μόνο των καθηγητών, αλλά και των ίδιων των φοιτητών. Ασκούμενοι εργαστηρίων από το εξωτερικό ή ασκούμενοι που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες θα μπορούσαν να εξαιρεθούν και να παρακολουθήσουν ηλεκτρονικά την διαδικασία. Άλλωστε, αξίζει να αναρωτηθεί κανείς για ποιον λόγο φοιτητές από σχολές του κλάδου των Επιστημών της Ζωής, από τους οποίους ένα αρκετά αυξημένο ποσοστό θα απορροφηθεί στον τομέας της Υγείας, δεν εκπαιδεύτηκαν να ασκηθούν κάτω από το νέο αυτό καθεστώς, μιας και στο μέλλον πιθανώς κληθούν να το κάνουν. Μπορεί τα ίδια τα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας μέσω των αποφάσεων και των ενεργειών τους υποβαθμίζουν την εκπαιδευτική διαδικασία και να μην έχει να κάνει μόνο με την έλλειψη χρηματοδότησης και υποδομών;
Σε μια δεύτερη ανάγνωση, θα ήταν αναληθές κάποιος να ισχυριστεί ότι με την ψηφιακή επίδειξη των ασκήσεων, η θεωρητική γνώση δεν μεταδόθηκε στους διδασκόμενους. Αυτό που δεν κατέστη εφικτό ήταν η απόκτηση των πρακτικών δεξιοτήτων, ο χειρισμός του εξοπλισμού, η πραγμάτωση της θεωρίας μέσα από την πράξη. Σκόπιμο, λοιπόν, θα κρινόταν στο εξάμηνο που μέλει να ακολουθήσει, αν τα κυβερνητικά μέτρα για την αντιμετώπιση της έξαρσης του ιού το επιτρέψουν, να οργανωθούν κάποια συμπληρωματικά εργαστήρια με σκοπό την πρακτική των φοιτητών.
Συνοψίζοντας, για άλλη μια φορά, ενόψει των νέων δεδομένων, αποδείχθηκε ότι αυτό που στερούνται τα δημόσια Πανεπιστήμια δεν είναι ειδικευμένο προσωπικό ή σπουδαίους διδάκτορες, αλλά οργάνωση, μεθοδικότητα και διάθεση για αλλαγή από τη σκοπιά όλων των εμπλεκομένων στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Για το λόγο αυτό, ας ελπίσουμε και ας συμβάλλουμε με δικές μας προτάσεις ως Φοιτητικοί Σύλλογοι, το χειμερινό εξάμηνο που πρόκειται να έρθει, να γίνει λειτουργικός προγραμματισμός και λήψη όλων των απαραίτητων μέτρων, ώστε η διδασκαλία της θεωρίας και των εργαστηρίων να λάβει την αρμόζουσα υπόσταση, δίνοντας έμφαση στην κατάρτιση των μελλοντικών επιστημόνων όλων των κλάδων, καθώς αυτοί θα επιφέρουν πρόοδο και ευημερία στη χώρα μας.
Ονομάζομαι Ανθή Καψάλη και είμαι απόφοιτος του Λεοντείου Λυκείου Νέας Σμύρνης. Το φθινόπωρο του 2019 ξεκίνησα να φοιτώ στο Τμήμα Βιολογίας της Σχολής Θετικών Επιστημών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Εκτός από θέματα που αφορούν το αντικείμενο σπουδών μου, έχω ιδιαίτερη αδυναμία στο Θέατρο, τα ταξίδια και τη Λογοτεχνία. Η αγάπη μου για το γράψιμο και την ανάγνωση βιβλίων και άρθρων υπήρξε ανέκαθεν μεγάλη. Ενισχύθηκε, ωστόσο, με την είσοδό μου στο Πανεπιστήμιο.
Μείζων στόχος μου μέσα από τη συμμετοχή μου στην Εφημερίδα «Φοιτητικός Κόσμος» συνιστά η κοινοποίηση των προβλημάτων και των ανησυχιών που μοιραζόμαστε ως φοιτητές, καθώς και η προβολή ενδιαφερουσών πρωτοβουλιών και ιδεών. Τέλος, μετά τον στείρο τρόπο γραφής που χρειάστηκε να υιοθετήσουμε στο Λύκειο για την έκθεση των Πανελληνίων εξετάσεων, με τη συμμετοχή στην εφημερίδα μου δίνεται πλέον η ευκαιρία ελεύθερης έκφρασης, ανάδειξης προσωπικού ύφους γραφής και δημοσιοποίησης απόψεων πάνω σε ζητήματα που μας αφορούν σχετικά με ποικίλες θεματολογίες.
