Της Ανδρομάχης Αρβανίτη, πρώην συντάκτριάς μας
Και να μην έχεις ασχοληθεί με τη Φιλοσοφία στη ζωή σου, το όνομα «Πλάτων» σου είναι αρκετά γνώριμο. Χωρίς να έχεις διαβάσει κάποιο από τα έργα του, ξέρεις πως υπήρξε ένας από τους πιο διάσημους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους, του οποίου η συμβολή επηρέασε υπέρμετρα το μέλλον της ανθρωπότητας. Το γεγονός ότι το όνομά του συνδέεται με την πολιτιστική κληρονομιά της δικής μας χώρας μας κάνει περήφανους, σωστά;
Μεταξύ άλλων, ο Πλάτων συνέγραψε το έργο «Πολιτεία» περίπου το 380 π.Χ. Στο πλαίσιο αυτού, περιγράφει μία ιδανική, ουτοπική πολιτεία, την «Καλλίπολη», η οποία κυβερνάται από τους φιλοσόφους – βασιλείς. Ποιοι είναι αυτοί οι «φιλόσοφοι – βασιλείς»; Θέτοντάς το υπεραπλουστευμένα, θα λέγαμε πως οι άνθρωποι αυτοί αποτελούν την προσωποποίηση της Σοφίας και μετουσιώνουν την Αρετή. Συνιστούν μια «ελίτ» η οποία, έπειτα από χρόνια πνευματικής και σωματικής προσπάθειας, κατέχει όλα αυτά τα χαρακτηριστικά που την καθιστούν τη μοναδική αρμόδια τάξη για τη διακυβέρνηση της πόλης και την πνευματική καθοδήγηση των δύο κατώτερων στρωμάτων (φύλακες – επίκουροι, δημιουργοί).
Πάμε τώρα κάποιους αιώνες μετά, συγκεκριμένα στο πρόσφατο 1982, έτος ίδρυσης της νεοναζιστικής οργάνωσης Λαϊκός Σύνδεσμος – Χρυσή Αυγή. Το 2012, δημοσιεύθηκε το κρυφό καταστατικό της συγκεκριμένης και, μεταξύ άλλων, σε αυτό αναγράφεται η «Αρχή του Αρχηγού». Ένα χωρίο αυτής που συμπυκνώνει την ουσία της: «ο εθνικοσοσιαλιστής Αρχηγός είναι ο εκλεκτός ταγός που αναδεικνύεται και καταξιώνεται στην πρωτοπορία του Αγώνα, ο παράκλητος, που ενσαρκώνει τη μυστική φωνή του Αίματος, ο διερμηνευτής των κρυφών ελπίδων, των βαθύτερων πόθων και των μυστικών ψιθύρων του απλού λαού, ο υπέροχος απλοποιητής της θεωρίας και ο εξαγνιστής της πράξεως. Είναι ο ηγέτης που στο πρόσωπό του συμβάλλουν όλες οι λαϊκές αρετές, αλλά και η συνισταμένη ενιαία βούληση του έθνους. Ο εθνικοσοσιαλιστής Αρχηγός είναι ο κατ’ εξοχήν Λαϊκός-Ηγέτης».
Δεν είναι μυστικό πως τα χειρόγραφα του Πλάτωνα στάθηκαν έρεισμα για την ανάδειξη ολοκληρωτικών ιδεολογιών και καθεστώτων κατά τη δεκαετία του 1920, γεγονός που είχε ως έκβαση τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη θανάτωση εκατομμυρίων. Ωστόσο, ακόμη και μεταπολεμικά, σαφέστατα διακρίνουμε μία σύνδεση ανάμεσα στον Φιλόσοφο – Βασιλιά της Πολιτείας και στον Αρχηγό της Χρυσής Αυγής. Αξιοσημείωτο είναι, λοιπόν, το πώς από την αρχαία Ελλάδα, το μέρος γέννησης των γραμμάτων και τεχνών, φτάνουμε στην παραποίηση αυτών στο πλαίσιο της σύγχρονης Ελλάδας.
Αντιμετωπίζοντας από θετική σκοπιά το ανθρώπινο είδος, υποθέτουμε πως ο Πλάτων την ώρα της συγγραφής της Πολιτείας δεν φαντάστηκε πως η μετενσάρκωση των ιδεών του θα οδηγούσε στην κατασκευή της ιδεολογικής βάσης μιας νεοναζιστικής, εθνικιστικής, αντίθετης προς τα δημοκρατικά ιδεώδη οργάνωσης. Πάρα ταύτα, αυτό που πρέπει οπωσδήποτε να θιχτεί είναι πως, ως λαός, καλό θα ήταν να σταματήσουμε να ατενίζουμε το παρελθόν με νοσταλγία και να αρχίσουμε να αντιμετωπίζουμε το παρόν με κριτική διάθεση. Το ένδοξο πολιτισμικό παρελθόν μας, δυστυχώς, δεν αποτελεί συγχωροχάρτι για τη σημερινή μας παρακμή. Μόνο αν το συνειδητοποιήσουμε αυτό δύναται να κινητοποιηθούμε για να ανατραπεί μία κοινωνία η οποία, βολεμένη στα παλιά της μεγαλεία, έχει εκφυλιστεί.
