Του Μανώλη Θεοχάρη, πρώην συντάκτη μας
Πασίγνωστο σε όλους μας είναι το ασκορβικό οξύ, το οποίο εμπεριέχεται σε φρέσκα φρούτα και λαχανικά και αποτελεί ένα πολύ βασικό συστατικό της διατροφής του ανθρώπου. Πάνω σε αυτή την ένωση, ενδεχομένως, στηρίζεται η μεγάλη αυτή ρήση (πιθανότατα προέρχεται από Ελληνίδα μάνα): «Ένα μήλο την ημέρα, το γιατρό τον κάνει πέρα».
Πώς όμως στηρίζεται; Ο πιο απλός τρόπος για να το δούμε αυτό είναι η φαση κατά την οποία αυτή εμφανίζεται σε έλλειψη από το σώμα. Τότε, παρουσιάζεται μια ασθένεια, το σκορβούτο (από όπου και προήλθε το όνομα α-σκορβικό οξύ), η οποία επιφέρει αδυναμία, αιμορραγία στα ούλα, απώλεια δοντιών και τελικά θάνατο. Αυτός υπήρξε, άλλωστε, και ο λόγος για τον οποίο αποδεκατίστηκε το 80% του πληρώματος του Μαγγελάνου κατά τη διάρκεια του πρώτου επιτυχημένου περίπλου της Γης, το 1520.
Γενικά για το ασκορβικό οξύ
Η βιταμίνη C είναι ένα ασθενές διπρωτικό οργανικό οξύ, το οποίο συνήθως συμπεριφέρεται ως μονοπρωτικό, λόγω της χαμηλής τιμής της δεύτερης σταθεράς ιοντισμού του. Έχει χημικό τύπο C6H8O6 και συνιστά ένα αρκετά καλό αναγωγικό μέσο, καθώς οξειδώνεται αρκετά εύκολα (χάνει ηλεκτρόνιο) ακόμη και σε επαφή με τον ατμοσφαιρικό αέρα από το O2. Αυτή είναι μια πολύ σημαντική ιδιότητα, αφού έτσι αποτελεί πολύ καλό αντιοξειδωτικό παράγοντα, βοηθώντας να διατηρείται στον οργανισμό σταθερό το ισοζύγιο των ελεύθερων ριζών, οι οποίες δεν πρέπει ούτε να λείπουν (όπως εσφαλμένα θεωρείται), ούτε να πλεονάζουν, γιατί δημιουργούνται προβλήματα και στις δύο περιπτώσεις (για παράδειγμα, το οξειδωτικό «stress»).
Ο ρόλος του
Πέρα από την αντιοξειδωτική της δράση, η βιταμίνη C παίζει σημαντικό ρόλο και σε άλλες σημαντικές βιοχημικές διαδικασίες, στις οποίες αξίζει να σημειωθεί πως δεν επηρεάζεται η δράση της, ανεξαρτήτως αν βρίσκεται σε μοριακή ή σε οξειδωμένη μορφή. Μερικές από αυτές συνοπτικά: η συμμετοχή στη σύνθεση του κολλαγόνου, μιας πρωτεΐνης απαραίτητης για το δέρμα, τα ούλα, τα οστά, τους μύες κ.ά. Η επούλωση πληγών και καταγμάτων. Συμβολή στη σύνθεση ορμονών και νευροδιαβιβαστών οι οποίοι επηρεάζουν την ψυχική μας διάθεση. Ενίσχυση του ανοσοποιητικού μέσω της διέγερσης των λευκών αιμοσφαιρίων. Ενδυνάμωση της προστασίας των τοιχωμάτων των αγγείων, αλλά και της καλής κυκλοφορίας του αίματος.
Συνεπώς, καθίσταται εμφανής η μεγάλη συμβολή της βιταμίνης C στον οργανισμό. Ωστόσο, όπως στο καθετί πρέπει να υπάρχει ένα μέτρο, έτσι και στην κατανάλωσή της, διότι ενδέχεται να επέλθουν μερικές αρνητικές συνέπειες εφόσον η χρήση της γίνει υπερβολική (πάνω από 2 g τη μέρα).