Στις γραμμές όπου η ελευθερία και ο αγώνας υμνήθηκαν μαζί με τον έρωτα. Στους στίχους που γεννήθηκαν στην εξορία, σε ξερονήσια του Αιγαίου. Στους αγώνες της Αριστεράς σε όλο τον 20ο αιώνα. Στη «Ρωμιοσύνη» του… Εκεί θα βρείτε τον Γιάννη Ρίτσο, έναν εκ των κορυφαίων ποιητών της Ελλάδας. Γεννήθηκε την 1η Μαΐου του 1909 και η ζωή του έμελλε να εξελχθεί σε μια μεγάλη περιπέτεια.
Γιος ενός μεγαλογαιοκτήμονα της Μονεμβασίας, ήταν το τέταρτο παιδί της οικογένειάς του. Η μητέρα του, Ελευθερία, παντρεύτηκε σε ηλικία 13 ετών τον πατέρα του Ελευθέριο (χαρτοπαίχτης και γυναικάς). Αυτή θα ανακαλύψει την έφεσή του προς τις τέχνες (ήδη από την ηλικία των 7 ετών έγραφε στίχους, ενώ είχε ταλέντο στη ζωγραφική και το πιάνο). Σε ηλικία 12 ετών θα χάσει τη μητέρα του από φυματίωση(ασθένεια που ξεκλήρισε όλη την οικογένεια και μόνο ο Γιάννης τελικά ξεπέρασε) και το 1925 θα μετακομίσει στην Αθήνα, με την αδερφή του Λούλα. Όταν δεν νοσηλευόταν, εξαιτίας της φυματίωσης, έκανε διάφορες περιστασιακές δουλειές. Στο σανατόριο «Σωτηρία» (1927-1930) γνωρίστηκε με διανοούμενους, όπως η ποιήτρια Μαρία Πολυδούρη, αλλά και με τις ιδέες της Αριστεράς.
Το 1934 εντάχθηκε στο ΚΚΕ και συνεργάστηκε με την εφημερίδα «Ριζοσπάστης» με το ψευδώνυμο «Γ. Σοστίρ» (αναγραμματισμός του επωνύμου του). Τότε, θα κυκλοφορήσει και η πρώτη του ποιητική συλλογή (Τρακτέρ).
Πρωτοσέλιδο της εφημερίδας “Μακεδονία” στις μεγάλες απεργίες της Θεσσαλονίκης. Δίπλα, η χαρακτηριστική φωτογραφία της μητέρας πάνω από το νεκρό Τάσο Τούση
9 Μαΐου 1936, η μεγάλη απεργία και διαδήλωση των καπνεργατών πνίγεται στο αίμα από την κυβέρνηση Μεταξά, με συνολικά 12 νεκρούς, ανάμεσα στους οποίους και ο 25χρονος αυτοκινητιστής Τάσος Τούσης. Η γνωστή φωτογραφία της μάνας που θρηνεί το παιδί της τον συγκλονίζει κι έτσι γεννιέται ο «Επιτάφιος».
Η Κατοχή τον βρίσκει καθηλωμένο από τη φυματίωση στην Καλλιθέα. Το 1942 θα ενταχθεί στο Μορφωτικό Τμήμα του Ε.Α.Μ. Μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας (1945) θα επιστρέψει στην Αθήνα και το 1949 θα ξεκινήσει η ατελείωτη περιπέτεια της εξορίας. Μακρόνησος, τόπος γλαφυρά ζωγραφισμένος στα ποιήματά του. Το 1950, Άι-Στράτης με τον Πικάσο, τον Πάμπλο Νερούδα και άλλους να κάνουν εκστρατεία στο εξωτερικό για την απελευθέρωσή του. Οι εκδόσεις «Κέδρος» θα γίνουν το εκδοτικό του σπίτι, όπου και θα δημοσιεύσει τη μνημειώδη «Σονάτα του Σεληνόφωτος» (Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης), που τον καθιστά διεθνώς γνωστό. Τη δεκαετία του ‘50, επίσης, θα γίνει στέλεχος της Ε.Δ.Α. (Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά). Τη δεκαετία του 1960, ο «Επιτάφιος» θα μελοποιηθεί από τον Μίκη Θεοδωράκη. Τότε, η ποίηση του Γιάννη Ρίτσου θα αγαπηθεί από τη δοκιμασμένη Ελλάδα του 1940 και του 1950. Λίγες μέρες μετά το ξέσπασμα της Χούντας, θα βρεθεί για μια ακόμη φορά εξόριστος στη Γυάρο. Αν και χτυπημένος από τον καρκίνο, η Χούντα δεν πτοείται και αρνείται την αποφυλάκισή του. Μεταφέρεται στη Λέρο και στη συνέχεια, μετά το χειρουργείο, στη Σάμο, όπου του απαγορευόταν να μιλάει σε οποιονδήποτε. Η απεριόριστη αυτή μοναξιά θα γεννήσει 3 ποιητικές συλλογές (Πέτρες, Επαναλήψεις, Κιγκλίδωμα), οι οποίες, γραμμένες σε τσιγαρόχαρτο, θα βγουν κρυφά από την Ελλάδα.
Μετά τη Μεταπολίτευση, προτάθηκε για το Βραβείο Νόμπελ (1975), του απονεμήθηκε το Βραβείο Λένιν για την Ειρήνη (1977), ανακηρύχθηκε «Ποιητής Διεθνούς Ειρήνης» από τον ΟΗΕ (1986), τιμήθηκε με το μετάλλιο «Joliot-Curie», την ανώτατη διάκριση του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ειρήνης (1990) κ.ά. Αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτορας των πανεπιστημίων Θεσσαλονίκης, Μπέρμιγχαμ, Karl Marx (Πανεπιστήμιο Λειψίας) και Αθηνών.
100 ποιητικές συλλογές, 9 μυθιστορήματα, 4 θεατρικά έργα… Αυτό είναι, πολύ συνοπτικά, το μεγάλο έργο του Γιάννη Ρίτσου. Με τη γυναίκα του, Φαλίτσα, απέκτησαν μια κόρη, την Έρη, το 1955. Επιτάφιος, Ρωμιοσύνη, Τέταρτη Διάσταση, Ελένη, 18 Λιανοτράγουδα της Πικρής Πατρίδας, Ύμνος και θρήνος για την Κύπρο… κάποια από τα κορυφαία έργα ενός αιώνια ελεύθερου-εξόριστου ποιητή. Ο Γιάννης Ρίτσος θα φύγει από τη ζωή σε ηλικία 81 ετών, στις 11 Νοεμβρίου 1990, αφήνοντας ως κληρονομιά ένα έργο-σταθμό και ύμνο για την Ελλάδα της Κατοχής, της Αντίστασης και του Εμφυλίου. Μεγάλος αδικημένος (μαζί με τον Ν. Καζαντζάκη) των βραβείων Νόμπελ, έμεινε στην Ιστορία της ελληνικής Λογοτεχνίας ως ένας εκ των κορυφαίων ποιητών, που τίμησε με τους στίχους του τους αγώνες του ελληνικού λαού.
«Γέλα, καρδιά μου, γέλα. Βρες χρόνο να γελάς, αυτό είναι η μουσική της ψυχής.»
«Και οι λέξεις φλέβες είναι. Μέσα τους αίμα κυλάει.»
Γιάννης Ρίτσος, 1909-1990, ποιητής
Ονομάζομαι Βαγγέλης Βαλαβάνης. Συντάκτης, από τα ιδρυτικά μέλη του Φοιτητικού Κόσμου. Είμαι φοιτητής του Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου. Αν και ερωτευμένος βαθιά με την Ιστορία και το Ιστορικό-Αρχαιολογικό, ο αέρας των Πανελληνίων με έστειλε στο εξωτικό και γυναικοκρατούμενο Πάντειο. Ιστορία, η πρώτη αγάπη. Πολιτικές Επιστήμες η δεύτερη. Η συγγραφή όμως, μια και μοναδική. Ίσως ο μοναδικός τρόπος να μπορώ να είμαι κοντά και στις δυο μου αγάπες. Να εκφράζομαι, να προβληματίζομαι, να αναδεικνύω τα κακώς κείμενα της εποχής μου, να δέχομαι και να ασκώ κριτική, να…να…να… Να ταξιδεύω και να αναπνέω.
Γιατί αυτό είναι η συγγραφή. Μια ανάσα μες στην σκόνη του κόσμου. Μια πράξη βαθιά πολιτική και συναισθηματική. Γιατί η γραφή ήταν, είναι και θα είναι ένα από τα μεγαλύτερα δημιουργήματα του Ανθρώπου. Ο τρόπος του να αποτυπώσει την ψυχή του, το αέναο πάθος του για τη ζωή και να ακολουθεί το βαθύ του χτυποκάρδι. Ένα ταξίδι για να τον ανακαλύψουμε και να τον κάνουμε καλύτερο. Και αυτός εδώ στον Φ.Κ. είναι και ο δικός μας στόχος. Γράψτε. Προβληματιστείτε. Ανακαλύψτε και Ονειρευτείτε για τον δικό σας. Για έναν κόσμο που μας αξίζει. Για τον δικό μας κόσμο. Τον Φοιτητικό Κόσμο.
