Της Γιώτας Μαντά, πρώην συντάκτριάς μας
*Rilke, πίστη και συμβουλές αισιοδοξίας
Το παρόν γράμμα είναι αφιερωμένο σε εκείνους τους ανθρώπους, που έχουν το θάρρος να ανακαλύψουν την πιο ολοκληρωμένη μορφή του εαυτού τους, να αρπάξουν γερά κάθε ευκαιρία, που τους δίνεται, να αποδεσμευτούν από κάθε σκέψη, που φυλακίζει και κλειδώνει το μυαλό και την καρδιά τους.
«Αγαπητέ και μοναδικέ «νέε» Άνθρωπε,
Ο R.M. Rilke υπήρξε σταθμός στην κατανόηση και ωρίμανση ορισμένων σκέψεων μου, όπως γι΄αυτόν υπήρξαν οι J.P. Jacobsen και Auguste Rodin. Συγκεκριμένα, στο βιβλίο του «Γράμματα σ΄ ένα νέο ποιητή», ο ίδιος γράφει σε έναν νέο ποιητή, τον συμβουλεύει, αποτελεί ένα είδος «πατέρα» γι΄ αυτόν, που τον οδηγεί στην ανακάλυψη βαθύτερων αληθειών. Tον προτρέπει να αναδειχθεί στην καλύτερη πτυχή τού εαυτού του και να απελευθερώσει τους «δεσμώτες» μυαλό και καρδιά του. Το βιβλίο, μετά από τρία χρόνια λησμονιάς, ξαναβρέθηκε στα χέρια μου. Ο Rilke γράφει πως τον ίδιο θαυμασμό εμπνέουν τα βιβλία και όταν αργότερα τα ξαναδιαβάζει κανείς. Δεν χάνουν τίποτα από τη δύναμή τους, την παραμυθένια τους γοητεία, που σκλαβώνει την πρώτη φορά τον αναγνώστη. Έτσι είναι, σαν σε ένα καινούριο όνειρο. Βλέπεις, Άνθρωπε, όλοι μας είμαστε «ποιητές», ο καθένας με τον δικό του μοναδικό τρόπο. Όλοι μας, άλλοι λιγότερο, άλλοι περισσότερο, είμαστε «καλλιτέχνες»… Αν θες μόνο και μόνο επειδή κάθε μέρα, που ξυπνάς «ζωγραφίζεις» με τα πινέλα της ζωής την καθημερινότητά σου.
«Ο πλέον ακατάλληλος τρόπος για να προσεγγίσει κανείς ένα έργο τέχνης είναι η κριτική: γιατί καταλήγει πάντα σε λιγότερο ή περισσότερο εύστοχες παρανοήσεις[…] Απευθύνεστε σε άλλους, κι αυτό κυρίως είναι που δεν πρέπει τώρα να κάνετε[…] Στραφείτε στον εαυτό σας[…] Η ζωή σας πρέπει να γίνει, μέχρι και στην πιο αδιάφορη και ασήμαντη στιγμή της, σημάδι και μάρτυρας αυτού τού πόθου», γράφει ο Rilke. Στην περίπτωσή του, αναφέρεται στον πόθο τού γραψίματος τού ποιητή, αλλά όπως είπαμε είμαστε όλοι «ποιητές» και έτσι όλοι έχουμε κάποιον πόθο στη ζωή μας. Με τον όρο «νέος» αναφέρομαι στην ανάγκη και αγωνία σου να βυθιστείς στον εαυτό σου και να ερευνήσεις τα βάθη, απ΄όπου πηγάζει η ζωή σου. «Τα πάντα είναι κυοφορία, η γέννα έρχεται μετά». Όταν αποφασίσεις πως ήρθε η ώρα να επιτρέψεις σε κάθε συναίσθημα, σε κάθε ιδέα να ωριμάσει βαθιά μέσα σου, «στο σκοτάδι, στον χώρο τού ανείπωτου, τού υποσυνείδητου, τότε θα γεννηθεί μια καινούρια βεβαιότητα», τότε, υπομονετικά, θα γίνεις δέντρο, που δεν «ζορίζει τους χυμούς του και αντιμετωπίζει ατάραχο τις καταιγίδες».
Έχεις κάθε μέρα στο νου σου ένα σωρό ερωτήματα. Ερωτήματα για τη ζωή, τον πόθο, σαρκικό και πνευματικό, τη μοναξιά. «Προσπάθησε να τα αγαπήσεις, σαν βιβλία που είναι γραμμένα σε μία εντελώς ξένη γλώσσα[…] Ζήσε τώρα τα ερωτήματα», αγάπησε τα πιο απλά κι αυτονόητα, τότε όλα θα φανούν πιο ξεκάθαρα, πιο «συμφιλιωτικά».
Ράινερ Μαρία Ρίλκε, 1875-1926, Τσεχογερμανός ποιητής
Δεν θέλω να σε κουράσω άλλο Άνθρωπε. Θα ολοκληρώσω μονάχα με αυτά τα λόγια: «Μόνο όποιος είναι έτοιμος για τα πάντα, όποιος δεν αποκλείει τίποτα, ούτε και το πιο μυστήριο πράγμα, θα ζήσει τη σχέση με τον άλλον σαν κάτι ζωντανό και θα εξαντλήσει όλες τις δυνατότητες της ύπαρξής του».
Υ.Γ. Δεν βλέπεις ότι όλα όσα συμβαίνουν γύρω σου είναι πάντα μια αρχή;
Πάντα δικός σου
Ένας Άνθρωπος που συνεχίζει να πιστεύει»
