Της Μυρτώς Κατσούλη, πρώην συντάκτριάς μας
Εύλογα, όλοι προβληματιζόμαστε με τα τρέχοντα γεγονότα: αν όντως λειτουργεί αποτελεσματικά ο «εγκλεισμός», αν τα αυστηρά μέτρα και η «πλήρως» ελεγχόμενη κατάσταση αποτελεί λύση στο πρόβλημά μας, εάν υπάρχει κάποια -τέλος πάντων- ουσιαστική σκοπιμότητα στο γενόμενο αυτό πρωτόγνωρο «μαρτύριο». Πολλοί, και όχι αδικαιολόγητα, μιλούν για «καταστρατήγηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καταπάτηση των ατομικών ελευθεριών, μηχανορραφίες μεγάλων βιομηχανιών και επιχειρήσεων, συνωμοτικές ενέργειες κυβερνήσεων», λέξεις και φράσεις με αυξημένη αξιολογική και κοινωνική βαρύτητα, οι οποίες χρησιμοποιούνται πλείστα και αυθαίρετα. Εκφράζουν, ωστόσο, μια συλλογική αγανάκτηση και δυσαρέσκεια, μια σφοδρή επιθυμία για επιστροφή στην «κανονικότητα». Μήπως, όμως, η όποια αντίδραση κατά του κατεστημένου για επανάκτηση της προσωπικής ελευθερίας ως αναφαίρετο ανθρώπινο δικαίωμα σε αυτή τη φάση είναι μάλλον άκαιρη;
Διάβασα πρόσφατα ότι στη Σουηδία τα περιοριστικά μέτρα ασφαλείας έχουν επιβληθεί αποκλειστικά στις ευπαθείς ομάδες (ήτοι, άτομα άνω των 70, πάσχοντες από -ήδη- βαριά νοσήματα κλπ.), ενώ στον «υγιή» πληθυσμό έχει δοθεί το ελεύθερο να ενεργούν με δική τους πρωτοβουλία. Καμία απειλή και κανένα πρόστιμο. Όλα συμβαίνουν με την τυφλή εμπιστοσύνη της σουηδικής κυβέρνησης στους «πολίτες-πρότυπα», οι οποίοι έχουν επωμιστεί την ευθύνη να προασπίσουν την προσωπική τους υγεία, χωρίς να φέρουν σε κίνδυνο τη δημόσια. Κι αυτό γιατί δίνουν μεγάλη αξία στην προσωπικότητα κάθε ατόμου, η οποία υπερισχύει πέρα από κάθε άλλο αγαθό.
Όσοι, λοιπόν, έκαναν «μνεία» κατά των πρόσφατα επιβεβλημένων Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου στην Ελλάδα για τη διασφάλιση της δημοσίας υγείας και ασφάλειας, είχαν στο μυαλό τους ένα τέτοιο πρότυπο κοινωνίας, πρωτοποριακής, δίκαιης και ανθρωποκεντρικής, που, πάνω απ’ όλα, αναγνωρίζει τον άνθρωπο ως την υπέρτατη και απαραβίαστη σταθερά και που αφήνει στην κρίση του να λαμβάνει πρωτοβουλίες, με ελάχιστο το ενδεχόμενο της διάλυσης της δημόσιας τάξης; Ή, μάλλον, ένιωσαν ότι οι αποφάσεις για τη θωράκιση ατομικής και συλλογικής υγείας αντιτίθενται των ιδεολογικών τους αρχών περί «προστασίας των δικών τους προσωπικών δικαιωμάτων»;
Αληθεύει ότι κάθε δικαίωμα, όπως περιγράφει και ο νόμος, είναι θεμελιωμένο και απαραβίαστο και πρέπει να προστατεύεται πάση θυσία. Σε κρίσιμες, όμως, περιστάσεις, στις οποίες διακρίνουμε έντονες συγκρούσεις διαφόρων ατομικών ελευθεριών, εξετάζουμε και κρίνουμε ανάλογα με το συλλογικό συμφέρον. Η ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας, η ελευθερία της μετακίνησης και οποιοδήποτε άλλο θεμελιώδες δικαίωμα δεν καταργούνται, αλλά περιορίζονται, τόσο για το εν γένει εθνικό καλό, όσο και για την καταπολέμηση της -πλέον- παγκόσμιας μάστιγας. Και όσο πιο νωρίς το αντιληφθούμε αυτό, τόσο πιο αισιόδοξα θα αντιμετωπίσουμε την κατάσταση, με μεγαλύτερη διάθεση για αλλαγή. Σαν ένα ενιαίο σύνολο που όλοι αγωνίζονται για ένα πιο ελπιδοφόρο μέλλον.
*Henry Ford
