Του Μιχάλη Κοττάκη, πρώην συντάκτη μας
Οι εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης (Instagram, Facebook) έχουν ένα στοιχείο, το οποίο υπενθυμίζει στον χρήστη τις αναρτήσεις και τις δράσεις του την εκάστοτε ημερολογιακή μέρα κατά τα προηγούμενα έτη. Σύσσωμη, λοιπόν, η κοινότης του ίνσταγκραμ κυρίως σπεύδει, ιδίως τους τελευταίους 4 μήνες του κοινωνικοοικονομικού αυτού κλειδαμπαρώματος (αγγλιστί lockdown) να αναδημοσιεύσει τις περσινές του δράσεις. Βίντεο και φωτογραφίες που αποτυπώνουν στιγμές, πλέον όχι εκτυπωμένες πάνω σε χαρτί, αλλά αποτυπωμένες σε μια οθόνη ή στη μνήμη εντός ενός κινητού ή ενός υπολογιστή. Στιγμές που φαντάζουν μακρινές αναμνήσεις που, ως νέος και αντιλαμβανόμενος τη ζωή ως σύντομο πέρασμα από το πλανήτη γη, φοβάσαι πως δεν θα ξαναζήσεις. Αναμνήσεις από μια κανονικότητα που κάποτε θεωρούσαμε δεδομένη πραγματικότητα. Εικόνες, στις οποίες εμείς οι νέοι πλέον -τηρούντες τα μέτρα- δρούμε και «παίζουμε» με τους κανόνες, που με τη σημερινή μας ματιά εντοπίζουμε πράξεις διοικητικώς και ποινικώς κολάσιμες. Οι στιγμές, οι αναμνήσεις και οι εικόνες αυτές με την πάροδο του χρόνου γίνονται μνήμες σφραγισμένες στο σκονιζόμενο χρονοντούλαπο του εγκεφάλου μας. Το άνοιγμα δε του χρονοντούλαπου αυτού, προκαλεί έντονη πικρία, έντονα συναισθήματα αδικίας, αγανάκτησης, αλλά κυρίως μεγάλη απογοήτευση. Πρωτίστως για την ίδια την συνθήκη της πανδημίας και δευτερευόντως για την διαχείρισή της. Τα συναισθήματα αυτά έχουν την αίσθηση πολλών χτυπημάτων κάτω από τη ζώνη, τα οποία κάθε νέος είναι εξαναγκασμένος να δεχθεί συμπληρωματικά προς τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα που τον ταλανίζουν.
Επιστρατεύοντας την ιδιότητα του φοιτητή ανακαλεί κανείς εικόνες καθηγητών σε ρόλο εκπροσώπου τύπου των πανεπιστημιακών αρχών, της συνέλευσης των καθηγητών ή της Συγκλήτου και τους φοιτητές σε ρόλο δημοσιογράφων στην εβδομαδιαία ενημέρωση των πολιτικών συντακτών που διψούν για είδηση και φρέσκια πληροφορία. Εκείνη την περίοδο μόλις είχε αρχίσει να εμφανίζεται η σκέψη ότι ο νέος κορωνοϊός δεν θα ήταν ένα σύντομο παγκόσμιο σοκ (όπως υποστήριζαν τότε κύκλοι της Wall Street), αλλά μια συνθήκη που έμελλε να έρθει για να μείνει. Μέχρι τότε, οι δραστηριότητες, η κοινωνική ζωή κι η εκπαίδευση επλήττοντο κυρίως κατ’ όπιν προσβολής από τον ιό. Αυτή η κατάσταση επικρατούσε μέχρι εκείνη την Τρίτη, 10 Μαρτίου 2020. Ήταν η τελευταία κανονική μέρα ενός φοιτητή, ενός μαθητή, ενός δασκάλου, ενός καθηγητή. Η τελευταία μέρα που γευμάτισε στη λέσχη, που διάβασε στο αναγνωστήριο, στη βιβλιοθήκη. Η τελευταία μέρα που έσφιξε το χέρι του συμφοιτητή του με μια ειλικρινή χειραψία βλέποντας ακάλυπτα πρόσωπα να χαμογελούν. Η τελευταία μέρα που έλαβε κείμενο-πλαίσιο από τα ΕΑΑΚ. Η τελευταία μέρα που φλέρταρε στο αμφιθέατρο. Η τελευταία μέρα που τον έπιασε νευρικό γέλιο ενώπιον του καθηγητή στο αμφιθέατρο από ένα μέτριο αστείο του καθήμενου δίπλα φίλου του. Η τελευταία μέρα που βρέθηκε σε δια ζώσης μάθημα χωρίς την ύπαρξη μέτρων και λογομάχησε και αντάλλαξε απόψεις με τον καθηγητή. Ήταν η τελευταία, όχι για τις επόμενες 2 εβδομάδες που ήταν πολύ κρίσιμες αλλά για τις επόμενες 52 ετουλάχιστον, απαριθμώντας τες έως τη σήμερον ημέρα, καθώς επεβλήθη μέσω εκδοθείσας Κοινής Υπουργικής Αποφάσεως οριζόντιο λουκέτο σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.
Οι 52 αυτές εβδομάδες πρόκειται να αυξηθούν, αφού ανηγγέλθη η παράταση της τηλεκπαιδεύσεως για όλη τη διάρκεια του Εαρινού Εξαμήνου από το Υπουργείο Παιδείας με νέο ΦΕΚ υπογραφέν από τον Υφυπουργό Παιδείας, Άγγελο Συρίγο. Στις 52+ αυτές εβδομάδες η τριτοβάθμια εκπαίδευση λειτουργεί νοσηλευόμενη στην εντατική με τη μηχανική υποστήριξη του Webex, του Zoom και των λοιπών εφαρμογών, που παρέχουν ένα πλαίσιο αμφιβόλως ασφαλές ως προς την προστασία των προσωπικών δεδομένων φοιτητών τε και καθηγητών για τη διεξαγωγή μιας παιδείας εμφανώς κατωτέρας ποιότητος από αυτήν προ πανδημίας. Επρόκειτο για μια έσχατη λύση έκτακτης ανάγκης που ήρθε να αντιμετωπίσει την έκτακτη περίσταση της τότε άρτι αφιχθείσας πανδημίας. Τέτοιου είδους έσχατες λύσεις δεν έχουν παρά βραχυπρόθεσμο χαρακτήρα. Γι’ αυτό, και τους πρώτους μήνες φοιτητές και καθηγητές έβαλαν πλάτη στη μέθοδο αυτή. Το εγχείρημα της τηλεκπαίδευσης στέφθηκε με σχετική επιτυχία, αν εξαιρέσουμε κάποιες αναποδιές που πάντα συμβαίνουν σε έκτακτες συνθήκες, επείγουσες καταστάσεις αλλά και ήδη υπάρχοντα ανυπέρβλητα δομικά και ταξικά εμπόδια. Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη δια ζώσης εκπαίδευση και σε καμία περίπτωση η εφαρμογή του συστήματος της τηλεκπαίδευσης δεν θα μπορούσε να αποκτήσει μεσοπρόθεσμο χαρακτήρα. Και τη δυσαρέσκεια στην τάση μονιμοποίησης της τηλεκπαίδευσης, για κακή τύχη του Υπουργείου Παιδείας δεν έχουν εκφράσει μόνο αριστεροί φοιτητές αποτελούντες «μειονότητες» στα μάτια της κυβέρνησης.
Παρόμοια στάση έχουν υιοθετήσει και εξέχοντες ακαδημαϊκοί, Καθηγητές Ποινικού Δικαίου, που διεσύρθησαν επικοινωνιακώς κυρίως από κυβερνητικά αλλά και λοιπά μέσα, λόγω κάποιων ατυχών τους εκφράσεων, ο διακεκριμένος διεθνολόγος και συνάμα υφυπουργός Παιδείας Άγγελος Συρίγος «αφού είναι σα να μιλάς σε τοίχο», η Σύνοδος των Πρυτάνεων κατόπιν της συνεδριάσεώς της στις 3 Μαρτίου και οι Σύγκλητοι 3 Πανεπιστημίων (Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο, ΕΚΠΑ και Πανεπιστημιο Ιωαννίνων), καθώς κινδυνεύει να χαθεί η ακαδημαϊκή χρονιά.
Η γαϊδουρινώς υπομονετική στάση της ελληνικής κοινωνίας, του ελληνικού φοιτητικού και ακαδημαϊκού κόσμου έδωσε τον πολύτιμο χρόνο στο Υπουργείο Παιδείας και στην Κυβέρνηση εν γένει να παρέμβει ευεργετικά υπέρ της κατάρτισης ενός σχεδίου ταχείας επαναφοράς της Παιδείας. Η στοχοθεσία του σχεδίου αυτού θα ‘πρεπε να θέτει ως πρώτη προτεραιότητα ένα μοντέλο το δυνατόν εγγύτερο στην κανονικότητα, κατά συμφωνία πάντα με το άρθρο 16 παρ. 2 του Συντάγματος, το οποίο αναφέρει ρητώς ότι «η παιδεία είναι βασική αποστολή του Κράτους».
Η ελληνική κυβέρνηση ορθώς πράττει και εφαρμόζει τις προεκλογικές της δεσμεύσεις. Εξάλλου, μ’ αυτές έπεισε την απαραίτητη μερίδα των Ελλήνων πολιτών, ώστε να αποκτήσει μια αυτοδυναμία της τάξεως των 158 βουλευτών. Υπεσχέθη προεκλογικώς νόμο, τάξη και αριστεία στα Πανεπιστήμια και ως κυβέρνηση νομοθετεί μετεκλογικά υπέρ του δόγματος αυτού. Σ’ αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και το νομοσχέδιο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ανεξαρτήτως τη στάση που τηρεί ο καθείς στις εισαγόμενες μεταρρυθμίσεις, μπορεί να υπάρξει συμφωνία στο εξής: Ότι αλλαγές αυτές αφορούν ένα άλλο πανεπιστήμιο. Ένα πανεπιστήμιο που ανήκει στο παρελθόν. Εκείνο που βρίσκεται στον πάγο, από το μουντό συννεφιασμένο απόγευμα της 10ης Μαρτίου, αφήνοντας για παρηγοριά τα καχεκτικά απομεινάρια της τηλεκπαίδευσης, και μια σύντομη αναλαμπή του περασμένου Οκτωβρίου… Εδώ και 52 εβδομάδες.
