Του Ανδρέα-Γεώργιου Σκίννερ, εξωτερικού μας συνεργάτη και φοιτητή στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου
Τις προάλλες τα Παραπολιτικά φιλοξένησαν μία δημοσκόπηση της GPO, στην οποία υπήρξαν δύο ευρήματα άξια ενδιαφέροντος: η άποψη του κόσμου για την αποχώρηση του ΣΥΡΙΖΑ από τη Βουλή και για την απαγόρευση του κόμματος Κασιδιάρη. Έχοντας ουν γράψει για τον «νέο Ανένδοτο» του Αλέξη Τσίπρα, ας γράψω και για την άλλη σημαντική πολιτική εξέλιξη του Φεβρουαρίου.
Το Εθνικό Κόμμα Έλληνες ιδρύθηκε το καλοκαίρι του 2020, όταν πια η Χρυσή Αυγή ήταν εκτός Βουλής και στα πρόθυρα της φυλακής και ο Ηλίας Κασιδιάρης ήταν ένας από τους πολλούς που εγκατέλειψαν το πλοίο. Η αντίδραση της Νέας Δημοκρατίας τότε; Τίποτα. Λίγους μήνες αργότερα, ο Κασιδιάρης καταδικάστηκε για την εγκληματική οργάνωση. Η αντίδραση της ΝΔ; Τίποτα. Με τον καιρό, όταν άρχισε η συνομωσιολογία για τα εμβόλια, το κόμμα Κασιδιάρη άρχισε να «πιάνεται» από τις δημοσκοπήσεις με ποσοστά άνω το 1%. Η αντίδραση της ΝΔ; Καμία. Από τον Οκτώβριο του 2021 μέχρι το τέλος του 2022, οι Έλληνες ήταν σε σταθερή και μόνιμη άνοδο, κρούοντας την πόρτα της Βουλής με ποσοστά κοντά στο 3%. Η αντίδραση της ΝΔ; Τίποτα.
Έπρεπε να φτάσουμε στις παραμονές των εκλογών, για να θυμηθεί η Νέα Δημοκρατία ότι αυτό το κόμμα αποτελεί πρόβλημα. Από ποια άποψη, όμως, αποτελεί πρόβλημα για τη Νέα Δημοκρατία το κόμμα Κασιδιάρη; Η μία ανάγνωση είναι κάπως κυνική: η Νέα Δημοκρατία, βλέποντας τα ποσοστά της κολλημένα στο 32-33% εδώ και έναν χρόνο, ψάχνει κάθε τρόπο, θεμιτό ή αθέμιτο, να αποσπάσει καλύτερο ποσοστό την ημέρα των εκλογών. Η άλλη ανάγνωση απορρίπτει αυτές τις κατηγορίες προς την κυβέρνηση και ισχυρίζεται ότι οι Έλληνες, ως ένα ακροδεξιό ή, πιο συγκεκριμένα, φασιστικό κόμμα, απειλούν τη «δημοκρατική λειτουργία του πολιτεύματος», που η ΝΔ, ως ένα δημοκρατικό κόμμα, παίρνει πολύ σοβαρά. Η ανάγνωση αυτή υποθέτει ότι η Νέα Δημοκρατία δεν έχει κάτι να κερδίσει από τα ποσοστά του Κασιδιάρη, επειδή αυτά είναι πολύ χαμηλά, οπότε δεν νοείται να απαγόρευσε το κόμμα του με εκλογοθηρικούς σκοπούς.
Μια τέτοια άποψη είναι μάλλον αφελής. Αρχικά να τονίσουμε ξανά ότι οι Έλληνες βρίσκονται, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, στο όριο εισόδου στη Βουλή, με μάλιστα ανοδική πορεία. Για ένα κόμμα με στρατηγικό στόχο την αυτοδυναμία, η διαφορά μεταξύ εξακομματικής Βουλής (χωρίς τους Έλληνες) και μιας επτακομματικής Βουλής (με τους Έλληνες), είναι τεράστια: στο πρώτο σενάριο, η Νέα Δημοκρατία μπορεί να πετύχει την αυτοδυναμία με ποσοστό 37,5%, ενώ στο δεύτερο χρειάζεται να ανέβει στο 38,3% – όταν οι πιο φιλικές της δημοσκοπήσεις της δίνουν ποσοστό 36%, λογικό είναι να ακολουθεί λογική «φασούλι το φασούλι…»· εάν δε το ΜέΡΑ25 μείνει επίσης εκτός Βουλής, η ΝΔ θα χρειαστεί μόλις 36,5% (σημ. υποθέτοντας εφαρμογή του εκλογικού νόμου Θεοδωρικάκου σε τυχόν «δεύτερη Κυριακή»).
Εκτός, όμως, από το καθαυτό ποσοστό των Ελλήνων, ως επιχείρημα λαμβάνονται και οι διαρροές της Νέας Δημοκρατίας προς το κόμμα Κασιδιάρη. Με το δημοσκοπικό ποσοστό του Κασιδιάρη να είναι ουσιαστικά ίδιο με το εκλογικό αποτέλεσμα της Χρυσής Αυγής το 2019, υποτίθεται πως αυτές οι διαρροές είναι ελάχιστες. Μια τέτοια υπόθεση απαιτεί δικές της υποθέσεις, οι οποίες απλώς δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
Η πρώτη υπόθεση είναι ότι όλοι οι ψηφοφόροι της Χρυσής Αυγής τώρα στηρίζουν τους Έλληνες. Μα ο Κασιδιάρης «πρόδωσε» τον Λαϊκό Σύνδεσμο, όταν τον παράτησε για να ιδρύσει τους Έλληνες (τότε λέγονταν «για την Πατρίδα») – όσοι δεν ήταν «Κασιδιαρικοί», δε θα τον στήριζαν με ευκολία μετά από τέτοια κίνηση· πόσοι, απ’ όσους έχουν γυρίσει πλάτη στον ΣΥΡΙΖΑ, στηρίζουν πια τη Λαϊκή Ενότητα; Δεν υπάρχουν ψηφοφόροι της Χρυσής Αυγής που πλέον στηρίζουν την ΕΛΑΣΥΝ του Γιάννη Λαγού, την Εθνική Δημιουργία, αλλά μορφώματα της Άκρας Δεξιάς, τη Νέα Δημοκρατία ή και τον ΣΥΡΙΖΑ (με βάση την ψήφο της νεολαίας το 2019); Φυσικά και υπάρχουν.
Η δεύτερη υπόθεση μοιάζει με την πρώτη: ότι όλοι όσοι προτίθενται να ψηφίσουν τους Έλληνες ήταν ψηφοφόροι της Χρυσής Αυγής. Δεν υπάρχουν όμως άτομα που έφυγαν από τη ΝΔ λόγω εμβολίου, άτομα που έχουν χάσει την πίστη τους στον Κυριάκο Βελόπουλο, ψηφοφόροι του ΜέΡΑ 25 που έψαχναν «καλύτερη» «αντισυστημική» ψήφο;
Στην ουσία, γίνεται το λάθος να λαμβάνονται οι ψηφοφόροι κάθε κόμματος ως μονόλιθοι, ενώ στην πραγματικότητα υπάρχει τεράστια ποικιλία μεταξύ τους. Την ίδια στιγμή, φαντάζεται κανείς ότι τη μια μέρα υπήρχε η Χρυσή Αυγή, την άλλη οι Έλληνες. Μα η Χρυσή Αυγή ακόμα «πιάνεται» στις δημοσκοπήσεις με ποσοστά που ενίοτε ξεπερνούν το 1%, και σε κάθε περίπτωση η ουσιαστική της δημοσκοπική εξαφάνιση έχει απόσταση περίπου ενός χρόνου μέχρι της δημοσκοπικής εμφάνισης του κόμματος Κασιδιάρη. Οι μεταβολές στα αισθήματα του καθενός ψηφοφόρου μέσα σε έναν χρόνο μπορούν να υπάρξουν τεράστιες, και σίγουρα δεν υπάρχει μια ευθεία γραμμή Χρυσή Αυγή → Κασιδιάρης.
Ας δούμε κάποια άλλα δημοσκοπικά ευρήματα, πέραν του «τι ποσοστό παίρνει κάθε κόμμα;». Για παράδειγμα, η Alco μετράει τη συσπείρωση και τις διαρροές της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ, και για τη Νέα Δημοκρατία δίνει διαρροές προς τους Έλληνες μεταξύ 1 και 2 ποσοστιαίων μονάδων (0,8 μονάδων του συνολικού εκλογικού σώματος). Παράλληλα, η άνοδος του κόμματος Κασιδιάρη συσχετίζεται χρονικά με την αποδυνάμωση της ΝΔ στα τέλη 2021 – προφανώς λόγω των εμβολίων ενάντια στον κορωνοϊό. Και ναι, η ΝΔ την ίδια περίοδο έχασε ψήφους από το ανερχόμενο ΚΙΝΑΛ, μόνο που σε αντίθεση με τον ΣΥΡΙΖΑ που είχε παρόμοιες διαρροές, δεν έχει καταφέρει να τις αναστρέψει.
Ας δούμε ένα ακόμα δημοσκοπικό εύρημα: η MRB ρώτησε τους πρόθυμους Κασιδιάρη ψηφίσαντες πού θα στραφούν, εάν απαγορευτεί το κόμμα του. 27,4% απάντησαν Ελληνική Λύση, 22,4% Δεν Ξέρω/Δεν Απαντώ, και 22,2% Νέα Δημοκρατία! Περισσότερο από μισή ποσοστιαία μονάδα του συνόλου!
Αμελητέα νούμερα; Η διαφορά που «καίει» τη Νέα Δημοκρατία στο κυνήγι της αυτοδυναμίας είναι 0,8%! Καθόλου αμελητέα, λοιπόν. Να σταθούμε σε κάτι ακόμα. Όπως έχω πει αλλού, οι εκλογές θα είναι πολύ πιο «ντέρμπι» απ’ ό,τι δείχνουν οι δημοσκοπήσεις. Η κατανομή των αναποφάσιστων γίνεται με τρόπο που οι ίδιοι οι δημοσκόποι αναγνωρίζουν ως εσφαλμένο, και η εμπειρία του 2019, αλλά και οι μετρήσεις των ίδιων των δημοσκοπήσεων, δείχνουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει πολύ ψηλότερο «ταβάνι» από το 29% που είναι ο Μέσος Όρος του στην πρόθεση ψήφου. Εγώ προβλέπω ποσοστά 36% και 32% για Νέα Δημοκρατία και ΣΥΡΙΖΑ, αντίστοιχα, την πρώτη Κυριακή – έχω πει αλλού τους λόγους. Δεν είναι μόνο η αυτοδυναμία, λοιπόν, που αναγκάζει τη Νέα Δημοκρατία να κυνηγήσει μέχρι και την τελευταία ψήφο, αλλά η ίδια η εκλογική νίκη, που θα αποτελέσει ουσιαστικό διακύβευμα.
Ας μη γελιόμαστε. Αν η Νέα Δημοκρατία είχε πρόβλημα με τους φασίστες ή τους ακροδεξιούς εν γένει, δεν θα περίμενε την παραμονή των εκλογών για να τους αποκλείσει από αυτές. Δεν θα είχε τρεις πρωτοκλασσάτους Υπουργούς καταγωγής ΛΑΟΣ, δεν θα επιστράτευε τον Γιώργο Καρατζαφέρη στον προεκλογικό αγώνα. Τα αισθήματα γαρ της ΝΔ για την Άκρα Δεξιά είναι γνωστά από την περιβόητη συνομιλία Μπαλτάκου-Κασιδιάρη και από το «παλαιοί συναγωνιστές και σύντροφοι» του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Τη «δημοκρατική λειτουργία του πολιτεύματος» ας την ενοχλούν ελεύθερα, αρκεί να μην ενοχλούν τις προοπτικές του κόμματος.
Όμως, το κόμμα δεν έχει πού αλλού να στραφεί. Στο κέντρο έχει χάσει αμετάκλητα όσους στράφηκαν στο ΠΑΣΟΚ. Έναν χρόνο τώρα έχει «κολλήσει» στα ίδια ποσοστά, την ώρα που ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ανέβει κατά 5-6%. Για να μη χάσει, όχι απλά την αυτοδυναμία αλλά και τις ίδιες τις εκλογές, κάποιος πρέπει να θυσιαστεί. Επί τη ευκαιρία, δε, οι ακροδεξιοί ψηφοφόροι μένουν «ορφανοί», έτοιμοι για να τους διεκδικήσει η Νέα Δημοκρατία.
Σαφώς και το κόμμα Κασιδιάρη αποτελεί εχθρό της δημοκρατίας – όχι του πολιτεύματος, αλλά της ίδιας της έννοιας για την οποία έγραψα τελευταία. Δεν είναι όμως ένα κόμμα το πρόβλημα: είναι οι αξίες που αυτό πρεσβεύει και εκπροσωπεί. Η ακροδεξιά ψήφος (Ελληνική Λύση, Έλληνες, Εθνική Δημιουργία, Πατριωτική Ένωση, Χρυσή Αυγή, ΠΑΤΡΙΔΑ κ.ά.) αθροιστικά φτάνει το 10%, ενώ η «γραμμή» που αυτή παράγει έχει υιοθετηθεί εδώ και καιρό από κόμματα εξουσίας. Αυτήν τη διείσδυση και επικράτηση της Άκρας Δεξιάς στην πολιτική καθημερινότητα μπορεί να την «απαγορεύσει» μόνο ένας αγωνιζόμενος δημοκρατικός λαός.
