*Του Ανδρέα-Γεωργίου Σκίννερ, εξωτερικού μας συνεργάτη και φοιτητή στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας (Πάντειο Πανεπιστήμιο)
Στις 11 Μαρτίου εκδικάζεται η προσφυγή στο ΣτΕ δέκα Συλλόγων Μελών ΔΕΠ, ΕΔΙΠ, Φοιτητών και Διοικητικού Προσωπικού των ΑΕΙ, ενάντια στην προκήρυξη πρόσληψης των 1030 αστυνομικών των ΟΠΠΙ ως αντισυνταγματική. Οι Σύλλογοι είχαν καταθέσει αίτηση ακύρωσης της προκήρυξης στις 27 Ιουλίου του περασμένου έτους, σε μία χρονική περίοδο «περίεργη» όσον αφορά την ίδρυση της Πανεπιστημιακής Αστυνομίας, καθώς η ίδρυση των ΟΠΠΙ αναβαλλόταν επανειλημμένως. Πλέον οι αστυνομικοί εκπαιδεύονται και ετοιμάζονται να εγκατασταθούν στα πρώτα πανεπιστήμια.
Η προσφυγή στο ΣτΕ είχε ανακοινωθεί με το εξής Δελτίο Τύπου: «Στις 27/7/2021, 10 Σύλλογοι μελών ΔΕΠ, ΕΔΙΠ, Διοικητικού Προσωπικού και Φοιτητών, αλλά και μεμονωμένα πρόσωπα που ανήκουν στην Πανεπιστημιακή Κοινότητα, άσκησαν αίτηση ακυρώσεως ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας κατά της Προκήρυξης για την πρόσληψη 1030 Ειδικών Φρουρών που προορίζονται να στελεχώσουν τις Ομάδες Προστασίας Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων (Πανεπιστημιακή Αστυνομία), στρεφόμενοι κατά της συνταγματικότητας της ίδρυσης και λειτουργίας του ίδιου του Σώματος αυτού. Θεωρούμε ότι η συγκρότηση και λειτουργία του Σώματος αυτού με τους όρους που προβλέπει ο ιδρυτικός του νόμος, παραβιάζει το αυτοδιοίκητο των Πανεπιστημίων (άρθρο 16 παρ. 5 Σ), αλλά και σειρά άλλων θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών που κατοχυρώνονται στο Σύνταγμα.»
Συγκεκριμένα, θεωρείται πως η προκήρυξη αντιβαίνει στην ακόλουθη διάταξη του Συντάγματος: «H ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση. […]» Το αυτοδιοίκητο των Πανεπιστημίων αποτελεί σημείο πρόσκρουσης των πανεπιστημίων με το κράτος, καθώς συχνά οι δύο μεριές διαφωνούν όσον αφορά τα όριά του. Εντούτοις, με τις ενστάσεις αντισυνταγματικότητας ενάντια στον νόμο που προβλέπει αυτήν ακριβώς την προκήρυξη να πέφτει στο κενό, φαίνεται πολύ δύσκολο η προσφυγή της ακαδημαϊκής κοινότητας στη δικαιοσύνη να έχει αποτέλεσμα.
Εντούτοις, η προσφυγή ούτε καταδικασμένη είναι, ούτε, φυσικά, μάταιη. Αρχικά, η εγκατάσταση υπαλλήλων της ΕΛΑΣ εντός των ΑΕΙ πράγματι φαίνεται να παραβιάζει το αυτοδιοίκητο, όμως πιο σημαντικές από τους νόμους που τυχόν παραβιάζονται είναι οι αξίες που παραβιάζονται.
Είναι ξεκάθαρο ότι η Πανεπιστημιακή Αστυνομία παραβιάζει απόλυτα το πανεπιστημιακό άσυλο, και με τον τρόπο αυτό αποτελεί την κορύφωση της επίθεσης της Νέας Δημοκρατίας ενάντιά του. Η «κατάργηση του ασύλου» αποτέλεσε θεμελιώδες σημείο του προεκλογικού λόγου της, και έγινε πραγματικότητα με τον τρίτο της μόλις νόμο (ν.4623/2019). Έκτοτε η αστυνομία έχει κάνει πολλές εφόδους σε πανεπιστήμια, ακόμη και μέσω λοκντάουν. Οι ΟΠΠΙ αποτελούν τη μονιμοποίηση της αστυνομικής παρουσίας στα ΑΕΙ. Αυτό, όμως, δε σημαίνει ότι το άσυλο δεν υφίσταται πια: σε κάθε αστυνομική εισβολή, καθώς και στο ζήτημα των ΟΠΠΙ, η πανεπιστημιακή κοινότητα επικαλείται ακριβώς αυτό – στην ουσία, η Νέα Δημοκρατία κατήργησε τη νομική προστασία του ασύλου, όχι το άσυλο καθαυτό.
Η ιστορία του ασύλου στην Ελλάδα ξεκινά με τα «Σκιαδικά» του 1859 και την καταγγελία στη Γερουσία της στρατιωτικής, τότε, εισβολής στο ΕΚΠΑ, με επίκληση στο «άσυλο των επιστημών». Έκτοτε το άσυλο θα βίωνε απανωτές καταπατήσεις, με κορύφωση τη 1η Νοέμβρη 1973, καθώς μόλις το 1982 κατοχυρώθηκε η νομική του προστασία, από την πρώτη κυβέρνηση Παπανδρέου. (Το 2011 καταργήθηκε με τον περιβόητο νόμο Διαμαντοπούλου, προτού επανέλθει το 2017 με τον νόμο Γαβρόγλου.)
«Άσυλο των Επιστημών» – έτσι ξεκίνησε αυτή η έννοια, προτού λάβει άλλες διαστάσεις, γύρω από την ελεύθερη διακίνηση ιδεών, κυρίως γιατί αυτές οι ιδέες αρχικά ήταν οι νέες επιστημονικές ιδέες. Οπότε το πανεπιστημιακό άσυλο ήταν αναγκαίο για να μπορέσει να επιτελέσει τον σκοπό του, καθώς η εκκλησία και οι ηγεμόνες συχνά έρχονταν σε ρήξη με την επιστήμη. Και αν στη σύγχρονη εκκοσμικευμένη, ορθολογική κοινωνία, «δεν υφίσταται» τέτοιο ενδεχόμενο, το άσυλο πλέον προστατεύει νέες ιδέες. Από τον 19ο αιώνα, τα πανεπιστήμια αποτέλεσαν κοιτίδες νέων, προοδευτικών πολιτικών ιδεών – πόσες φιλελεύθερες επαναστάσεις γεννήθηκαν στα πανεπιστήμια! Για αυτό, άλλωστε, το άσυλο παρουσιάζεται ως δημοκρατικό* αυτονόητο.
Και αυτός είναι ο βασικός λόγος που βάλλεται το άσυλο: η επιστήμη και η νεολαία έχουν τον τρόπο τους να συνδυάζονται, δημιουργώντας «σπόρους» ριζοσπαστικών ιδεών και κινημάτων, όπως τον Μάιο του ‘68, αλλά και το ακμαιότατο προ-μνημονιακό φοιτητικό κίνημα στην Ελλάδα. Για αυτό, άλλωστε, παρά την «κατάργησή» του, η «ανομία» όχι μόνο υποχώρησε στα ΑΕΙ, αλλά γνώρισε νέα άνθηση.
Όμως, η Νέα Δημοκρατία δεν αποφάσισε να επιβάλλει την Πανεπιστημιακή Αστυνομία εξαιτίας αυτής της άνθησης, όπως έχει αποδειχθεί πια με τον υπόδικο παιδεραστή καθηγητή της ΑΣΟΕΕ. Αντιθέτως, οι ΟΠΠΙ αποτελούν ένα ακόμη μέτρο καταστολής ακόμη και του ισχνού σήμερα φοιτητικού κινήματος, αλλά και καταστολής των ριζοσπαστικών «σπόρων» εν γένει, οι οποίοι αποτελούν το μοναδικό πια ανάχωμα απέναντι στην εμπορευματοποίηση της Ανώτατης Παιδείας, είτε με ιδιωτικοποίησή της, είτε με επιβολή διδάκτρων κ.ο.κ. Γιατί, άλλωστε, να την απαιτεί η αμερικανική πρεσβεία εδώ και 10 χρόνια;
Πολλά για το άσυλο και λίγα για την αντισυνταγματικότητα – μα αυτό είναι το νόημα. Η αντίθεσή μας με την Πανεπιστημιακή Αστυνομία δεν πρέπει να οφείλεται στο ότι αυτή αντιβαίνει στο Σύνταγμα· τι θα γίνει αν κριθεί συνταγματική; Ξαφνικά θα την αποδεχθούμε; Σαφώς και όχι! Όπως και με τον νόμο Χρυσοχοΐδη που απαγόρευσε τις διαδηλώσεις, κρίθηκε Συνταγματικός, μα δεν τον αποδεχόμαστε· αντιθέτως, διαδηλώνουμε παράνομα, γιατί τα ιδανικά ενός ελεύθερου κόσμου υπερβαίνουν τους νόμους, αλλά και γιατί οι διαδηλώσεις ενέχουν το αίτημα της κατάργησης του νόμου αυτού. Άλλωστε, η επίκληση στη νομιμότητα δεν είναι του ριζοσπάστη: οι νόμοι του παλιού κόσμου είναι τα δεσμά του μέλλοντος που ζητά να γεννηθεί. Πόσο μάλλον το Σύνταγμα, ο «ριζικός» νόμος του κράτους.
Σαφώς, δε θα μπορούσε να γίνει προσφυγή στο ΣτΕ με επίκληση στα ριζοσπαστικά ή δημοκρατικά αισθήματά μας, αλλά με επίκληση στους νόμους και τη νομιμότητα. Ας γυρίσουμε πίσω, όμως, ενάμισι έτος κι ας αναρωτηθούμε: η Χρυσή Αυγή καταδικάστηκε ως εγκληματική οργάνωση ή ως φασιστική οργάνωση; Ο ίδιος ο Λαϊκός Σύνδεσμος ισχυρίζεται το δεύτερο, έχει όμως δίκιο; Όχι: η Χρυσή Αυγή καταδικάστηκε από τα δικαστήρια ως εγκληματική και όχι ως φασιστική οργάνωση· με την ίδια λογική η Πανεπιστημιακή Αστυνομία θέλουμε να καταδικαστεί από τα δικαστήρια ως αντισυνταγματική και όχι ως αντιδημοκρατική ή αντιλαϊκή – κυρίως γιατί εκεί εμπίπτει η δικαιοδοσία τους (πέραν των όποιων σημειολογικών διαφωνιών περί δημοκρατίας). Από την άλλη, όμως, η Χρυσή Αυγή καταδικάστηκε από τον λαό ως φασιστική και όχι ως εγκληματική οργάνωση· με την ίδια λογική η Πανεπιστημιακή Αστυνομία θέλουμε να καταδικαστεί από τον λαό ως αντιδημοκρατική και αντιλαϊκή και όχι ως αντισυνταγματική.
Η αστυνομία είναι το μέτρο με το οποίο θέλουν να επιβληθούν τα δίδακτρα και οι ιδιωτικοποιήσεις, όπως αντίστοιχες «μεταρρυθμίσεις» επιβλήθηκαν στην Υγεία και στην Εργασία, αλλά και στην κατοικία. Οι ίδιοι αστυνομικοί που χτυπούν φοιτητές (σήμερα στις διαδηλώσεις, αύριο στις σχολές), χτυπούσαν γιατρούς, εργαζομένους και οικογένειες. Οι μνήμες των πλειστηριασμών είναι νωπές, και αυτοί καραδοκούν εκ νέου. Και ο μόνος τρόπος να αμυνθεί η κοινωνία είναι να πει όχι στην αστυνομία – ούτε τα σπίτια θα μας πάρουν, ούτε τις σχολές.
Η προσφυγή στο ΣτΕ δεν είναι ζήτημα μόνο των φοιτητών, των καθηγητών και των διοικητικών υπαλλήλων των ΑΕΙ – όπως η δίκη της Χρυσής Αυγής δεν ήταν ζήτημα μόνο του Φύσσα και του Λουκμάν. Είναι ζήτημα της κοινωνίας, είναι ζήτημα των ίδιων πολιτών με τα ίδια αισθήματα που θέλουν τη δημοκρατία, θέλουν την ελευθερία, δε θέλουν τον φασισμό, δε θέλουν τον Ερντογανισμό. Θα πουν, λοιπόν, όχι στην Πανεπιστημιακή Αστυνομία;
ΥΓ. Οι προσφεύγοντες Σύλλογοι είναι:
- Σύλλογος Διδακτικού Προσωπικού Ε.Μ.Π.
- Σύλλογος Επιστημονικού Διδακτικού Προσωπικού Παντείου Πανεπιστημίου
- Σύλλογος Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού Πανεπιστημίου Πατρών
- Ενιαίος Σύλλογος Διδασκόντων Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
- Σύλλογος Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
- Σύλλογος Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού Πανεπιστημίου Αιγαίου
- Ενιαίος Σύλλογος Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού ΠΑ.Δ.Α.
- Σύλλογος Ειδικού και Εργαστηριακού Διδακτικού Προσωπικού Ε.Μ.Π.
- Σύλλογος Διοικητικού Προσωπικού Ε.Μ.Π.
- Σύλλογος Φοιτητών Παντείου Πανεπιστημίου