Άραγε, πόσο δίχασε την Ελλάδα το θέμα των τσιφλικιών της, των κατονομαζόμενων εθνικών γαιών, όπου μπέηδες ήδη τους μοιραίους κολίγους, και οι οποίες ύστερα «ιδιωτικοποιήθηκαν» από Έλληνες κεφαλαιούχους;
Εις βάρος όλων εκείνων των αγροτών που η ζωή τους ήταν άμεσα εξαρτημένη με την καλλιέργεια των λίγων στρεμμάτων γης και βρισκόντουσαν γύρω από τις καλύβες τους, τα τσιφλίκια μεταβίβασαν την μεσαιωνική φεουδαρχία στο μεσογειακό χώρο. Το αριστουργηματικό “Μπέηδες και Κολιγάδες” αποτελεί έναν ύμνο στις κακουχίες, τις δυσκολίες, τους αγώνες και τα κατορθώματα των αγροτών, οι οποίοι πάλευαν με άγνοια απέναντι σε ένα σύστημα που εθελοτυφλούσε.
Σε ένα ιστορικό μυθιστόρημα, το οποίο επιμορφώνει ακριβέστατα για το συγκεκριμένο ζήτημα, ο Ηλίας Λεφούσης περιγράφει την σχέση εκμετάλλευσης μεταξύ μεγαλοϊδιοκτητών και κολίγων, η οποία δεν άφησε, για πάρα πολλά χρόνια, την χώρα να ορθοποδήσει, ύστερα από την απελευθέρωση του μεγαλύτερου μέρους της επικράτειάς της, στα τέλη του 19ου αιώνα. Τονίζει ιδιαίτερα μία πολύ αντιφατική κατάσταση: με την προσάρτηση της Θεσσαλίας και της Άρτας το 1881, αντί να ελευθερώσουν τους καταπιεσμένους αγρότες και να τους χαρίσουν ένα κομμάτι γης, τους έφεραν σε πιο δυσμενή θέση, εξαιτίας της άμεσης αγοράς τεράστιων κτημάτων από Έλληνες της Διασποράς, επιφανείς δικηγόρους ή γιατρούς, οι οποίοι τα αγόραζαν σε τιμή ευκαιρίας από τους αποσυρόμενους Τούρκους ιδιοκτήτες. Ενώ οι ομοεθνείς μπορούσαν να βοηθήσουν τους απλούς υπηκόους τους και να τους αφήσουν να καλλιεργούν τα προς το ζην, καπηλεύτηκαν τα πάντα λόγω της δύναμης της εξουσίας τους, αναγκάζοντας τους απλούς ανθρώπους να μετατραπούν σε «ιδιοκτησία» τους, πληρώνοντας υπέρογκους φόρους, με αντίτιμο ένα κομμάτι ψωμί. Το έργο περιγράφει με συγκλονιστικό τρόπο τους προβληματισμούς και τις έγνοιες (όπως και την άγνοια) των κολίγων, ενώ στηλιτεύει εμμέσως την γεμάτη χλιδή και διεφθαρμένη ζωή των τσιφλικάδων, χτισμένη πάνω στα πτώματα αγροτών.
Σταδιακά, ωστόσο, παρατηρείται μία αλλαγή. Χάρη σε μερικούς πρωτοπόρους, σοσιαλιστές γαιοκτήμονες και στη συνδικαλιστική δράση των εργατών στο Βόλο, οι αγρότες αφυπνίζονται. Δίχως να πολυκαταλαβαίνουν στην αρχή, συνειδητοποιούν ότι έχουν δικαιώματα, και ότι υφίστανται επί χρόνια αδικίες επί αδικιών, λειτουργώντας ως υποτελείς στην υπηρεσία των τσιφλικάδων. Κάποιος εργάτης, ονόματι Αντύπας, θα διαμορφώσει ένα πρόγραμμα, το οποίο θα χαραχτεί σε σύμβολο της εργατικής και της αγροτικής τάξης… τα υπόλοιπα αποτελούν ιστορία. Μία αντεπίθεση των Τούρκων, η στρατιωτική ανικανότητα και τα πούπουλα που κουβαλάνε στα βρακιά τους η βασιλική οικογένεια και οι αξιωματούχοι τους, θα συντελέσουν στην φανέρωση της πραγματικής αξίας εκείνου του ανθρώπινου κεφαλαίου. Μεγαλοϊδιοκτήτες που στάθηκαν δίπλα στους υπηκόους τους και οι περισσότεροι από τους κολίγους των χωραφιών θα αντισταθούν ηρωικά στην μαζική απειλή για τον τόπο τους, την Θεσσαλία. Έτσι, συνειδητοποιούν και οι ίδιοι μία για πάντα την εκμετάλλευση την οποία δέχονται, και αποφασίζουν να αλλάξουν ολοκληρωτικά την μοίρα των πραγμάτων. Θα τα καταφέρουν;
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Δωρικός.
Παύλος Γιαννόπουλος... Αμέ, έχω και εγώ ένα όνομα. Ένα όνομα και ένα επίθετο, ανάμεσα σε τόσα άλλα στον κόσμο ετούτο. Ένας απλός φοιτητής του Καποδιστριακού, συγκεκριμένα στο τμήμα των Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης, διαβάζοντας και γράφοντας συνεχώς, προσπαθώντας να αφυπνίσω συνειδήσεις προπαγανδίζοντας (αν υπάρχει τέτοια φράση), ώστε στον βαθμό που και εγώ μπορώ να δώσω το θετικό μου στίγμα σε μία Γη που βράζει. Σε κοινωνίες και άτομα που χρήζουν εν συναίσθησης και εν συνείδησης.
ΦΚ λέγεται το project που μπορεί να πετύχει και να μετουσιώσει τα παραπάνω. Mία φοιτητική ιστοσελίδα που χαρακτηρίζεται από μία ανιδιοτέλεια και μία αντικειμενική υποκειμενικότητα που στους καιρούς μας απουσιάζουν.
