Η Ψυχολογία ως επιστημονικός κλάδος έχει επιφέρει σημαντικά αποτελέσματα θετικότατου βαθμού στις ασθματικές ζωές του μέσου ανθρώπου της σύγχρονης κοινωνίας. Η τεχνολογία, οι ολοένα αυξανόμενες υποχρεώσεις στο εργασιακό, κοινωνικό, φιλικό και οικογενειακό πλαίσιο γεννούν ένα τεράστιο τέρας που οι ρίζες του τρέφονται από το σύστημα και οδηγούν τους ανθρώπους σε αγχώδεις διαταραχές και διαφόρων ειδών δυσλειτουργίες στην καθημερινότητά τους. Όλα αυτά σε συνδυασμό με την προκατάληψη και την περιθωριοποίηση που θέτει η κοινωνία στις ψυχοθεραπείες οδηγούν στο να αυξάνονται και να εξελίσσονται τα παιδικά μας τραύματα, μεταφερόμενα πλέον και στην ενήλικη ζωή μας. Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, πως η επιστήμη της Ψυχολογίας έχει να επιφέρει πολλά θετικά στοιχεία, προπαντός να χαλιναγωγήσει τα τραύματα και τις φοβίες μας.
Εμβαθύνοντας περισσότερο στο πλαίσιο της επιστήμης αυτής, ορθό θα ήταν να αναφερθούν οι κλάδοι της Ψυχολογίας και τι ακριβώς πραγματεύεται κάθε ένας από αυτούς. Επιγραμματικά οι κλάδοι είναι οι εξής: α)Εκπαιδευτική Ψυχολογία, β)Κλινική Ψυχολογία, γ)Συμβουλευτική Ψυχολογία και δ)Σχολική Ψυχολογία. Η διαφοροποίησή τους έγκειται στη βάση του πληθυσμού, των προβλημάτων, των διαδικασιών αξιολόγησης- διάγνωσης-παρέμβασης και του επιστημονικού υποβάθρου εκπαιδευτικής κατάρτισης επαγγελματιών.
Αναλυτικότερα για κάθε έναν από τους παραπάνω κλάδους:
α) Εκπαιδευτική Ψυχολογία: αφορά την εφαρμογή της Ψυχολογίας και των μεθόδων που ακολουθεί στη μελέτη της ανάπτυξης της μάθησης, των κινήτρων, της αξιολόγησης και της διδασκαλίας. Με άλλα λόγια, ασχολείται με τη μελέτη της αλληλεπίδρασης της μάθησης με τη διδαχή. Ωστόσο, θα πρέπει να προσέξουμε πολύ μιας και δεν αποτελεί εφαρμοσμένο κλάδο της Ψυχολογίας. Ο στόχος της είναι η εξέταση των ερωτημάτων μέσω αντικειμενικών μεθόδων και ο έλεγχος της έρευνας των ιδεών που συμβάλουν στη μάθηση. Στη Μεγάλη Βρετανία και τη Κύπρο ο όρος «Εκπαιδευτική Ψυχολογία» έχει μια σημαντική διαφορά, καθώς χρησιμοποιείται για να δηλώσει την εφαρμοσμένη ειδικότητα της Σχολικής Ψυχολογίας και αποκτάται ως μεταπτυχιακός τίτλος από τους ψυχολόγους.
Β) Κλινική Ψυχολογία: αφορά την αξιολόγηση, τη διάγνωση και την αντιμετώπιση της ψυχοπαθολογίας, ενώ αποτελεί κλάδο της Εφαρμοσμένης Ψυχολογίας. Μέσω της Κλινικής Ψυχολογίας αντιμετωπίζεται ένα ευρύ φάσμα προβλημάτων του γενικού πληθυσμού. Χαρακτηρίζεται από ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις, σχεδιασμό, εφαρμογή και εποπτεία, όπως και αξιολόγηση των προγραμμάτων στα νοσοκομεία, έρευνα για μεθόδους αξιολόγησης και παρέμβασης, εποπτεία επαγγελματιών ψυχικής υγείας και γνώσεις ψυχομετρίας-ψυχοδιαγνωστικής και στατιστικής.
Γ) Συμβουλευτική Ψυχολογία: έχει να κάνει με την ενδοπροσωπική και διαπροσωπική ανάπτυξη και τη διασφάλιση και βελτίωση της λειτουργικότητας των ανθρώπων. Ειδικότερα θα χρειαστεί να φωτίσουμε τον αξιοσημείωτο ρόλο του Συμβουλευτικού Ψυχολόγου. Με μια πιο βαθιά ματιά, ο ρόλος του είναι να βοηθά το ίδιο το άτομο στην δημιουργία και ανάπτυξη νέων μεθόδων προκειμένου να καταφέρει να βοηθήσει τον εαυτό του, να δημιουργεί ευχάριστο κλίμα στους εργασιακούς χώρους με απόρροια την αύξηση της αποτελεσματικότητας των εργαζομένων και τέλος να παρέχει συμβουλευτικές και τεχνικές ψυχοδιαγνωστικές αξιολογήσεις, οργανωτική διαλεκτική συμβουλευτική, κλινική εποπτεία και έρευνα, καθώς και πολλά άλλα.
Δ) Σχολική Ψυχολογία: αφορά πρώτα από όλα την παροχή υπηρεσιών σε όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας, δηλαδή στους μαθητές, εκπαιδευτικούς, αλλά και γονείς, και στους φορείς και στις υπηρεσίες που έχουν κάποια σχέση με το εκπαιδευτικό σύστημα. Παράλληλα, αφορά και διάφορα εκπαιδευτικά και αναπτυξιακά ζητήματα που σχετίζονται με τη σχολική επίδοση του παιδιού-μαθητή, την προσαρμογή σε νέο σχολικό περιβάλλον καινούργιων μαθητών και των οικογενειών τους, τη προαγωγή της ψυχικής υγείας του μαθητικού πληθυσμού, την καλή συνεργασία του σχολείου με την οικογένεια και το αντίστροφο, φυσικά τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση σχολικών και ψυχοκοινωνικών δυσκολιών ανάμεσα στους μαθητές αλλά και το σχεδιασμό, την εφαρμογή, το συντονισμό και την αξιολόγηση προγραμμάτων πρωτογενούς, δευτερογενούς και τριτογενούς πρόσληψης. Μέσα σε όλα αυτά θα χρειαστεί να προσθέσουμε και τη διαλεκτική συμβουλευτική σε γονείς, την εκπαίδευση, την επιμόρφωση, την εποπτεία, την εκπροσώπηση και τη συνηγορία μαθητών και την ίδια την αξιολόγηση μέσα από διαγνωστικά τεστ, παρατηρήσεις και συνεντεύξεις.
Γίνεται λοιπόν κατανοητό -και με αυτό θα κλείσω το παρόν άρθρο- το πόσο σημαντική είναι η ύπαρξη ψυχολόγων στα σχολεία. Αλλά για να φωτίσω λίγο περισσότερο τη λειτουργία τους, θα σας παραθέσω εκ νέου τις αρμοδιότητες και τους ρόλους του σχολικού ψυχολόγου εντός της σχολικής μονάδας. Η συμβολή του είναι εξέχουσας σημασίας για τη ψυχοδιαγνωστική αξιολόγηση των μαθητών, τις ψυχολογικές παρεμβάσεις και τη πρόληψη και διαχείριση των κρίσεων, την εποπτεία και τη διοίκηση, την έρευνα και την επιμόρφωση και τέλος την ευαισθητοποίηση των μαθητών.
Κλείνοντας αυτό το κείμενο θα ήθελα όλοι μας, ένας προς ένας, να αναρωτηθούμε τελικά εάν τα παιδιά μας και εάν και εμείς οι ίδιοι, καθώς και οι νέες γενεές, θα μεγαλώνουν και θα εξελίσσονται με σωστό τρόπο μέσα στα σχολεία του σήμερα χωρίς τελικά την παρέμβαση και τη συμβολή ενός σχολικού ψυχολόγου;
Γεια χαρά! Είμαι η Σοφία Σιμέλα και είμαι φοιτήτρια στο Τμήμα της Κλασσικής Φιλολογίας στο ΕΚΠΑ. Εξειδικεύομαι στον τομέα της ΜΝΕΦ, πράγμα που ήταν μονόδρομος, εάν αναλογιστώ την τεραστίων διαστάσεων αγάπη μου για τη Λογοτεχνία! Λατρεύω να διαβάζω
κοινωνικά βιβλία στο μπαλκόνι μου παρέα με ένα γεμάτο ποτήρι με κρύο τσάι ροδάκινο και να απολαμβάνω τον ήλιο. Μεγάλες μου αγάπες είναι το σκάκι, η συγγραφή βιβλίων, η αρθρογραφία, η θάλασσα, ο εθελοντισμός και… το γέλιο! Πιστεύω με όλη μου την καρδιά
στην μεγάλη νίκη του γέλιου έναντι του φόβου και στην αξία του εθελοντισμού ως τρόπου κοινωνικής συνείδησης και βελτίωσης του κόσμου εν γένει!
