Σ’ ένα αγαπημένο μαγαζί στα Εξάρχεια συνάντησα τον Άγγελο και παρέα εκείνος μ’ έναν ελληνικό κι εγώ μ’ έναν καπουτσίνο ξεδιπλώσαμε τη συζήτησή μας γενικά αλλά και ειδικά περί τέχνης. Αφορμή της συνάντησής μας -καθώς δεν είχε υπάρξει μέχρι τώρα η ευκαιρία να γνωριστούμε περαιτέρω και να συζητήσουμε- στάθηκε η θεατρική παράσταση που ο ίδιος σκηνοθέτησε υπό την καθοδήγηση της κυρίας Μαρίας Διακόνου σε κείμενο δικό του για την εκατοστή μαύρη επέτειο της Μικρασιατικής Καταστροφής για την οποία κιόλας μιλήσαμε εκτενώς και που το παρόν κείμενο θα πραγματευτεί στη συνέχεια.
Πριν όμως προχωρήσουμε στα ενδότερα καλλιτεχνικά και τα πιο αυτοαναφορικά της παράστασης, θα ήθελα να σας συστήσω τον Άγγελο. Ο Άγγελος Μαγνήσαλης, λοιπόν, είναι ένας νέος 22 χρονών και απόφοιτος του πρότυπου ΓΕΛ Ευαγγελικής Σχολής Σμύρνης. Ο Άγγελος ολοκλήρωσε φέτος τις σπουδές του στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και αμέσως έδωσε εξετάσεις για τη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών, όπου επέτυχε και οι σπουδές του στον χώρο πλέον και της υποκριτικής έχουν επίσημα ξεκινήσει.
«Η Κλωστή: ρίζα αποσύνθεση αφετηρία 1922 – 2022»: η παράσταση που παρουσιάζει για δεύτερη συνεχόμενη φορά η νεανική θεατρική ομάδα της Ευαγγελικής Σχολής Σμύρνης με τη στήριξη του συλλόγου αποφοίτων του σχολείου, υπό της αιγίδα του Δήμου και της Μητρόπολης Νέας Σμύρνης και η οποία αφιερώνεται στη μνήμη του Έλληνα σύνθετη, Ιάννη Ξενάκη.
“Το 2022 είναι σημαντικό, γιατί αποτελεί και “Έτος Ιάννη Ξενάκη”. Συμπίπτουν, λοιπόν, τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή με τα 100 χρόνια από τη γέννηση αυτού του σπουδαίου δημιουργού. Ένας αιώνας Ξενάκης. Επομένως, ο πρώτος και προφανής λόγος για τον οποίον αφιερώθηκε η παράσταση στον Ξενάκη είναι επετειακός, μια αφορμή για να τον τιμήσουμε. Αυτή η ευκαιρία ήταν σημαντικό να αξιοποιηθεί, καθώς το ελληνικό κοινό έχει μια ιδιαίτερη σχέση με τον Ξενάκη, μοιάζει το έργο, το εκτόπισμα και η επιρροή αυτής της ευφυίας να παραμένουν πολλές φορές με κάποιον τρόπο στο περιθώριο. Ο δεύτερος λόγος, ο οποίος είναι πιο πολυσύνθετα σημαντικός έχει να κάνει με το πώς η λογική του έργου του Ξενάκη ενυπάρχει -τουλάχιστον σε επίπεδο σύλληψης και προδιάθεσης- μέσα στην “Κλωστή”. Η προσπάθεια αναπαράστασης και εξέτασης του χάους, ο ρυθμός της εντροπίας, η κυκλική αραίωση και πύκνωση, στοιχεία τόσο φιλοσοφίας, όσο και μουσικής, που ενέπνευσαν την προσπάθειά μας να βουτήξουμε στις αντιθέσεις και τις ανατροπές αυτού του βιώματος. Ο Ξενάκης επηρέασε έμμεσα, δηλαδή, το ποιες πτυχές αυτής της ιστορίας φωτίσαμε μέσα από το έργο μας και η σκέψη του υπήρξε καθοριστική -ακόμη και για εμάς τους ίδιους- στο να μετατρέψουμε αυτή την παράσταση σε ένα βίωμα”. Χαρακτηριστικά μού αναφέρει ο Άγγελος.
Ως παρατηρητής, την επιτυχία της συγκεκριμένης παράστασης προσωπικά μπορώ και την αισθάνομαι, καθώς με το πέρας της την ημέρα της πρεμιέρας φέτος τον Οκτώβριο, είχα ήδη λησμονήσει ότι το αποτέλεσμα αυτό ήταν δημιουργία μίας ερασιτεχνικής ομάδας νέων, και όχι επαγγελματιών, που αρκετοί από εκείνους είναι παιδιά που μόλις τελείωσαν το σχολείο λίγους μήνες πιο πριν. Η προσπάθεια αυτή πήρε σάρκα και οστά επί σκηνής αποτελώντας μία σύμπραξη στοιχείων λογοτεχνικών, θεατρικών, μουσικών και κινησιολογικών στηριζόμενα στην ιστορική βάση, αποδίδοντας με έναν τρόπο εντελώς πρωτότυπο και σοκαριστικό προς τον θεατή τη φρίκη του ξεκληρισμού και της ανθρώπινης σφαγής που δυστυχώς συματοδότησαν όχι μόνο το 1922, αλλά και το 2022 και εννοείται τις ενδιάμεσες δεκαετίες. Στιγμιότυπα, λοιπόν, του παρελθόντος σε άρρηκτη συνάρτηση με το παρόν που έχουμε χρέος να τα γνωρίζουμε ουσιαστικά και να τα επαναφέρουμε διαρκώς με όχημα την τέχνη, για να λειτουργούν ως μοχλός πίεσης ενάντια στη ανθρώπινη βαναυσότητα και κτηνωδία.
Η παράσταση ξεκινά με μία διαλογική σκηνή σ’ ένα παραδοσιακό σμυρνιώτικο καφενείο. Τη σκηνή όμως αυτή διαδέχεται στη συνέχεια μία εντελώς ανατρεπτική σκηνοθετική προσέγγιση με παρεμβάσεις ηχητικές, μουσικές, χορευτικές και δραματικές που μόνο έκπληξη προκαλούν στον θεατή.
Ρώτησα, λοιπόν, τον Άγγελο αν θεωρεί την κειμενική και σκηνοθετική του στάση εναλλακτική για ένα ζήτημα ιστορικό που αποτελεί μαύρη σελίδα για την ανθρωπότητα και δηλαδή τι είναι αυτό που θα ήθελε να αποτυπώσει μέσω της συγκεκριμένης οπτικής του. Εκείνος μού απαντά:
“Αποφασίζοντας να πραγματευτείς θεατρικά ένα ιστορικό γεγονός, όπως η Μικρασιατική Καταστροφή, μοιάζουν καταρχάς να υπάρχουν γενικευτικά και σχηματικά δύο δρόμοι. Στην πρώτη περίπτωση κινείσαι σε πλαίσια ρεαλιστικά, διαλογικά, με γραμμική αφήγηση, πλοκή και χαρακτήρες, στοιχεία που αγγίζουν ευκολότερα τις προφανείς συναισθηματικές υποδοχές μας. Η άλλη επιλογή είναι αυτή της αφαίρεσης και του συμβολισμού -μια πιο αφηρημένη οπτική, που δίνει όμως τη δυνατότητα να λειτουργήσει το έργο ευκολότερα ως ένας καθρέφτης απέναντι στον θεατή. Με αυτόν τον τρόπο διαμορφώνεται ένα κατακλυσμιαίο βίωμα, που ίσως εξερευνά λιγότερο εμφανή και γνώριμα μονοπάτια μέσα μας. Δουλεύοντας πάνω σε ένα τόσο γνωστό και πολυσυζητημένο ιστορικό γεγονός θεωρήσαμε ότι θα είχε νόημα και ενδιαφέρον το να αναζητήσουμε πτυχές και οπτικές πιο εσωτερικές και παραμελημένες. Η σκέψη και ο προβληματισμός γύρω από το ζήτημα της Καταστροφής και τις ιστορίες της διαμόρφωσαν πολύ πηγαία και την προσέγγιση που επιλέχθηκε τόσο στο κείμενο, όσο και στη σκηνοθεσία. Φάνταζε, δηλαδή, εξ αρχής ως πιο ουσιαστικό, ταιριαστό και αντιπροσωπευτικό το να διαμορφωθεί ένα πυκνό χάος από το οποίο θα καλούνταν θεατές και συντελεστές να απεγκλωβιστούν. Ίσως έτσι θα ερχόμασταν πιο κοντά στην αλήθεια του γεγονότος. Καθώς η παράσταση βασίζεται στην αντίθεση, ξεκινά έχοντας αρκετά στοιχεία ρεαλισμού και διαλόγων, τα οποία όμως σταδιακά αποσυντίθενται δημιουργώντας τη συνθήκη αυτή του ιστορικού και ανθρώπινου ρήγματος, που προκάλεσε η ίδια η Καταστροφή στη ζωή των ανθρώπων και την Ιστορία.”
Ήθελα να μιλήσω με τον Άγγελο για το συναίσθημα που τον διακατέχει βλέποντας το έργο του, το δημιούργημά του, να “κινείται” με τέτοια αρμονία πάνω στη θεατρική σκηνή. “Νιώθεις, Άγγελε, περήφανος;”, τον ρωτάω στη συνάντησή μας κι εκείνος αποκρίνεται:
“Απαντώντας σε κάτι τέτοιο κινδυνεύει κανείς να χρησιμοποιήσει λέξεις στερεοτυπικές που συνήθως χάνουν την ειλικρίνεια και τη σημασία τους, αλλά όπως λέγεται και στο έργο μας “κάποιες φορές οι πιο κοινότοπες λέξεις, τα πιο κοινότοπα συναισθήματα γίνονται βαριά”. Μιλώντας σε προσωπικό επίπεδο αυτή η δουλειά ήταν ένα δώρο. Ξεκίνησε από μια εσωτερική ανάγκη και επιθυμία μέσα από συζητήσεις με αγαπημένα πρόσωπα ως κάτι αρκετά αφηρημένο, που όμως πολύ γρήγορα έγινε αυτό που παρουσιάζεται στο κοινό. Έγινε μια πολύ οργανωμένη και συντονισμένη δουλειά με ανθρώπους που είμαστε πολύ κοντά διαμορφώνοντας ένα ιδανικό και υγιές περιβάλλον. Ειδικά, λοιπόν, για το πώς δουλέψαμε και το τι σχέσεις διαμορφώθηκαν, ναι, είμαι περήφανος. Δεν ήταν καθόλου δεδομένο το πάθος και η ειλικρίνεια με την οποία όλες και όλοι ασχολήθηκαν με αυτή την προσπάθεια και το να βιώνει κανείς τόσο νέος μια συνθήκη όπως αυτή είναι φοβερά ξεχωριστό. Έχοντας επίγνωση της ταπεινής ερασιτεχνικής μας ιδιότητας, εργαστήκαμε απλά και ειλικρινά για ένα αποτέλεσμα που μας ικανοποίησε πάρα πολύ”.
Κλείνοντας το κείμενο αυτό θα ήθελα να δηλώσω πως, έχοντας ιδιαίτερη αγάπη στον ποιητικό και λυρικό λόγο, το κείμενο του Άγγελου με συγκίνησε και με γοήτευσε βαθιά. Νοήματα πυκνά και συμβολικά που απαιτούν την καθολική προσοχή και συνεισφορά του θεατή. Συνειρμική γραφή στο σύνολό της που κάθε της λέξη όμως βρίσκει τον σκοπό και το νόημά της μέσα στο κείμενο. Κι αυτό ίσως να είναι που κάνει τη συγκεκριμένη παράσταση τόσο ιδιαίτερη, το ότι ο Άγγελος, που ενσάρκωσε τον ρόλο του γράφοντος, του δημιουργού, έχει υψηλές προσδοκίες πρωτίστως απ’ τον ίδιο του τον εαυτό και παράλληλα απαιτεί απ’ το κοινό μια ολιστική κατάθεση ψυχής και βίωσης μάλλον αυτού για το οποίο ο Αριστοτέλης κάνει λόγο στην “Ποιητική” του ως δραματική λύτρωση. Ναι, υπό αυτή την έννοια η παράσταση του Άγγελου είναι νοηματικά απαιτητική συνάμα όμως άκρως ολοκληρωμένη σε απόδοση συναισθήματος.
Συντελεστές:
Κείμενο – Επιλογή Μουσικής: Άγγελος Μαγνήσαλης
Σκηνοθεσία: Άγγελος Μαγνήσαλης, Μαρία Διακόνου
Κοστούμια: Μαρία Διακόνου
Μουσική επιμέλεια: Άγγελος Μαγνήσαλης, Δημήτρης Μπαλάτος, Παντελής Καντιάνης
Ήχος: Δημήτρης Μπαλάτος
Φωτισμός: Δημήτρης Μπαλάτος, Ολυμπία Ζαμπετάκη
Χορογραφία Ζεϊμπέκικου: Δημήτρης Βασσάλος, Παντελής Καντιάνης, Δημήτρης Μπαλάτος, Ανδρέας Τσουβαλάς
Χορογραφία σύγχρονου/καταστροφή: Ελισάβετ Καλογιαννίδου
Σύλληψη βίντεο: Άγγελος Μαγνήσαλης
Δημιουργία βίντεο: Νίκος Χριστόπουλος
Φωτογραφίες: Νίκος Χριστόπουλος
Γραφιστικά: Δέσποινα Ζαμπετάκη
Παίζουν με αλφαβητική σειρά:
Αριστένια Αντωνοπούλου
Δημήτρης Βασσάλος
Γιάννης Δημουλάς
Δέσποινα Ζαμπετάκη
Ελισάβετ Καλογιαννίδου
Παντελής Καντιάνης
Αναστασία Νικολάου
Ρωμανός Πετρίδης
Στέφανος Πλουμής
Πέρσα Πολάκη
Ανδρέας Τσουβαλάς
Χριστίνα Χριστοπούλου
και τα παιδιά:
Κατερίνα Καντιάνη
Μαρία Κόλλια
Νικόλαος Κόλλιας
Παναγιώτα Κόλλια
Γιώργος Τζελέπης
Χορεύουν:
Ζεϊμπέκικο:
Γιάννης Δημουλάς
Δημήτρης Διαμαντής
Σύγχρονος Χορός/Καταστροφή:
Αριστένια Αντωνοπούλου
Ελισσάβετ Καλογιαννίδου
Ελεάννα Κουλουριώτη
Δημήτρης Μπαλάτος
Ρωμανός Πετρίδης
Στέφανος Πλουμής
Μαρουλίτα Στεφανάκη
Μαριλίζα Φουρτουνίδου

Αφίσα: Black in Deep Red (1957), Mark Rothko
9 & 10 Δεκεμβρίου | 20:00
11 Δεκεμβρίου | 19:00
Αίθουσα Εκδηλώσεων Ευαγγελικής Σχολής Σμύρνης, Λέσβου 4, Νέα Σμύρνη
ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗ
Κρατήσεις θέσεων στα τηλέφωνα:
6930457615 – 6940701054 – 6946355135
ή https://forms.gle/c2YK6MraYsjwezYE8
Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας
Τις καλημέρες, καλησπέρες και καληνύχτες μου και από μένα. Ονομάζομαι Αγγελική Πολυκράτη, είμαι παιδί του 2002, σπουδάζω στο Τμήμα Φιλολογίας του ΕΚΠΑ και προσπαθώ να ζω τη λεγόμενη "φοιτητική ζωή" στα χρόνια του κορονοϊού! Σαν το "Έρωτας στα χρόνια της χολέρας" ένα πράγμα!
«Σ' έναν κόσμο που βράζει και φλέγεται», το να αποτυπώνει κανείς τη σκέψη του με λέξεις που έχουν μια αλήθεια να σου πουν είναι η πιο τρυφερή επανάσταση. Έτσι, λοιπόν, μπήκα κι εγώ στην όμορφη ομάδα του Φοιτητικού Κόσμου για να επαναστατούμε παρέα με τον δικό μας τρόπο με τις... λέξεις!