Μελίνα Μερκούρη: Η τελευταία “Ελληνίδα θεά” πριν και πίσω από τα φώτα

Μελίνα Μερκούρη: Η τελευταία “Ελληνίδα θεά” πριν και πίσω από τα φώτα

Η γυναίκα που με τόλμη και ζήλο εναντιώθηκε σε φασιστικές ιδέες και παρατάξεις, ούσα επίσης αστέρι του ελληνικού, αλλά και του διεθνούς κινηματογράφου, ενώ αργότερα διετέλεσε υπουργός Πολιτισμού. Εκ των σπουδαιότερων θηλυκών προσωπικοτήτων στην σύγχρονη ελληνική ιστορία. Χαρακτηρισμοί όπως οι προηγούμενοι περικυκλώνουν το όνομα της Μελίνας Μερκούρη κάθε φορά που οι συζητήσεις οδηγούν προς την δικιά της κατεύθυνση. Ποια είναι η πραγματική απόσταση όμως των ισχυρισμών αυτών με την αλήθεια; Μέλει η πραγματική ιστορία με τα γεγονότα να μας διαφωτίσουν σχετικά με το αληθινό πρόσωπο της απόλυτης “Ελληνίδας σταρ”.

Η Αμαλία-Μαρία Μερκούρη γεννιέται στην Αθήνα στις 18 Οκτωβρίου 1920. Η οικογένεια Μερκούρη ήταν βαθιά “χωμένη” στην πολιτική σκηνή της Ελλάδας. Ο παππούς της, Σπύρος Μερκούρης, υπήρξε δήμαρχος Αθηναίων. Από τις αρχές της πολιτικής του καριέρας δήλωνε αντιβενιζελικός, ενώ στο τέλος της άλλαξε απόψεις για άγνωστους -ή και όχι- λόγους. Ο πατέρας της, Σταμάτης Μερκούρης, ήταν βουλευτής και αργότερα υπουργός στην κυβέρνηση Κονδύλη, ενώ το 1942 ιδρύει την αντιστασιακή οργάνωση «Ριζοσπαστική Οργάνωσις». Ο αδερφός του πατέρα της, Γεώργιος Μερκούρης, χαρακτηρίστηκε ως ένα από τα σημαντικότερα πρόσωπα της ακροδεξιάς στην ελληνική πολιτική σκηνή. Ήταν ο βασικός ιδρυτής του εθνοσοσιαλιστικού κόμματος Ελλάδος. Κόμμα με όμοιες αρχές με αυτό του Μουσολίνι στην Ιταλία και του Χίτλερ στην Γερμανία. Η άνοδος του Μεταξά για τον ίδιο τον Σταμάτη υπήρξε πολύ ιδανικό γεγονός, καθώς ήταν μεγάλος υποστηρικτής του. Λίγο καιρό αργότερα θα ζητήσει από τον Μεταξά την αρχηγία της ΕΟΝ, ο οποίος θα αρνηθεί την πρόταση και αργότερα για αδιευκρίνιστους λόγους θα τον εξορίσει.

Η εξορία του πατέρα της έχει ως αποτέλεσμα, ο θείος της Γεώργιος, να γίνεται η πατρική φιγούρα για την νεαρή τότε Μελίνα. Το 1939 η Μελίνα παντρεύεται στην Πελοπόννησο τον, πολύ πλούσιο και κατά πολύ μεγαλύτερό της, Παναγή Χαροκόπο. Μέσω του γάμου της, αποκτά συγγένεια με τον νεαρό Ιωάννη Λαδά, μεταγενέστερο συνταγματάρχη στην χούντα του 1967. Η ζωή της Μελίνας στην κατοχή είναι το ίδιο πλουσιοπάροχη με πριν. Λόγω των γνωριμιών του θείου της η οικογένεια Μερκούρη είχε άριστες σχέσεις με τους Γερμανούς και έτσι η νεαρή Μελίνα ζούσε την ζωή που επιθυμούσε ανενόχλητη στην κατεχόμενη Αθήνα, απολαμβάνοντας υπερπολυτέλειες λόγω του πλούσιου συζύγου της. Η εφημερίδα “Λαβύρινθος“ στο τεύχος Δεκεμβρίου 2003 αναφέρει ότι η Μελίνα είχε καταδώσει δύο νεαρούς αντιστασιακούς στους Γερμανούς. 

Το περιστατικό συνέβη στο μπαρ «Παν» που εκείνη την περίοδο οι μόνοι θαμώνες ήταν Γερμανοί και λοιποί συνεργάτες τους. Όταν οι δύο νεαροί μπαίνουν στο μπαρ κυνηγημένοι από ναζί, είχαν την ατυχία να πέσουν στην αντίληψη της Μελίνας η οποία τους θεώρησε υπόπτους, τους δείχνει και φωνάζει « είναι κουμουνιστές , πιάστε τους». Ο ένας εκ των 2 πολλά χρόνια αργότερα θα αφηγηθεί την ιστορία στην δημοσιογράφο Φρίνα Μπιούμπι. Καθόλη την διάρκεια της γερμανικής κατοχής, η Μελίνα υπήρξε οτιδήποτε άλλο παρά αντιστασιακή. Πέρασε τα δύσκολα αυτά χρόνια για τον ελληνικό λαό ανέμελα και πλουσιοπάροχα με τον σύζυγό της και τον φίλο-εραστή της Γιαδικιάρογλου, ένας από τους πιο γνωστούς μαυραγορίτες της κατοχής.

Μετά το τέλος του πολέμου αφοσιώθηκε στο θέατρο, έχοντας τελειώσει την γραμματική σχολή του Εθνικού Θεάτρου όπου είχε εισαχθεί το 1938.  Έδωσε πολύ μεγάλη έμφαση στο να ”δικτυωθεί” στον χώρο του θεάτρου, έτσι ξεκίνησε να ταξιδεύει. Ο πρώτος της προορισμός ήταν το Παρίσι. Θα συναναστραφεί με διάφορους καλλιτέχνες, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους ήταν συνεργάτες των Γερμανών. Ένας εκ των Γάλλων καλλιτεχνών που συμβάλει στην καθιέρωσή της στο ελληνικό θέατρο είναι ο Μαρσέλ Ασσάρ. Ο Γάλλος ερωμένος της Μελίνας δεν ήταν κάτι άλλο παρά μια μικρή βοήθεια για το πρώτο μόνο βήμα της επίτευξης του στόχου της, την διεθνή καριέρα. Ο Μαρσέλ δεν θα μπορούσε να την βοηθήσει περισσότερο σε αυτόν της τον σκοπό, έτσι ψάχνει κάποιον με μεγαλύτερη επιρροή να σαγηνέψει. Το πρόσωπο αυτό είναι ο Εβραιοαμερικανός Ζυλ Ντασέν, ο οποίος είχε διπλή χρήση για την Μελίνα. Αρχικά ήταν απόλυτα δικτυωμένος στον χώρο του κινηματογράφου στην Αμερική και έπειτα λόγω της εβραϊκής καταγωγής του θα μπορούσε αργότερα η ίδια να αρνηθεί την σχέση της με τους ναζί. Σιγούρεψε την επίτευξη του δεύτερου σκοπού της με τον γάμο της με τον Ζυλ, ο οποίος είναι και ανοιχτά αριστερός. Βέβαια, μπροστά στις φιλοδοξίες της, η καταγωγή και οι πολιτικές αντιλήψεις ήταν λεπτά γράμματα.

Με τον ερχομό της Χούντας του ’67, ο σύζυγός της αναγνώρισε την ευκαιρία να δώσει στην Μελίνα πλήρη δημοσιότητα, πείθοντάς την να εκδηλωθεί ως αριστερή. Μια κίνηση η οποία θα εκτελεστεί εκ του ασφαλούς, διότι διέμενε στο εξωτερικό και είχε στην διάθεσή της διάφορα ακίνητα κατά την Ευρώπη. Ήταν η πρώτη φορά που διάλεξε ανοιχτά πολιτική κατεύθυνση. Το ότι η κυβέρνηση της αφαίρεσε την ελληνική ιθαγένεια έδωσε ακόμα μεγαλύτερο αγωνιστικό χαρακτήρα στην φήμη της. Αργότερα, κατά την μεταπολίτευση και επικαλούμενη την δημοσιότητά της, κατάφερε το αξίωμα του υπουργού Πολιτισμού τις περιόδους ’81-’89 και ’93-’94. Ένα από τα σημαντικότερα έργα της ως υπουργός πολιτισμού ήταν η εκστρατεία για την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα.

+ posts

Το όνομά μου είναι Κωστής Χατζηθωμάς, είμαι γεννημένος το 2000 και είμαι μεγαλωμένος στην Σκύρο. Τα τελευταία 4 χρόνια ζω στην Βάρνα της Βουλγαρίας και φοιτώ στην Ακαδημία Εμπορικού Ναυτικού. Πολύ τυπική και κρύα αρχή νομίζω αλλά θα φτιάξει παρακάτω… Μάλλον… Πιστεύω πως ο πιο όμορφος και ευχάριστος τρόπος έκφρασης είναι η μουσική. "Πολύ όμορφος τρόπος να χαρακτηρίσεις τον θόρυβο που κάνεις με την πένα σου" σας ακούω να λέτε. Δίκιο έχετε, αλλά τέλος πάντων.
Παρόλα αυτά, η ενασχόλησή μου με την λογοτεχνία ξεκινάει από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, και αυτός ο χώρος εδώ του ΦΚ είναι κάτι παραπάνω από ιδανικός για να αφήσω ελεύθερη κάθε λογοτεχνική ανησυχία μου. Η έκφραση θεωρώ πως είναι κάτι παραπάνω από δικαίωμα, είναι υποχρέωση όλων. Γιατί ποιοι άλλοι, αν όχι εμείς;