Οδηγίες Καθηγητών για τη λειτουργία των Α.Ε.Ι με πολλά ερωτηματικά

Οι πρώτες προτάσεις για την επανέναρξη της λειτουργίας των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων κατατέθηκαν από μια καθηγήτρια και τέσσερις καθηγητές του Ε.Κ.Π.Α. Αναλυτικά, οι οδηγίες αφορούν τους φοιτητές, το προσωπικό εργασίας των Πανεπιστημίων και τους κοινόχρηστους χώρους. Αν και σε αρχικό στάδιο ακόμα, διαβάζοντάς τες δημιουργούνται εύλογα ερωτήματα και απορίες, όπως, για παράδειγμα, η παντελής απουσία της λέξης «εξεταστική» (θυμίζουμε πως ακόμα περιμένουμε από τις 29 Απριλίου κοινή ανακοίνωση Κεραμέως, Τσιόδρα, Χαρδαλιά για το πότε και το πώς θα διεξαχθούν οι εξετάσεις στα Α.Ε.Ι.).

Η ομάδα των ακαδημαϊκών που κατέθεσε τις υγειονομικές προτάσεις αποτελείται από τους:

Βασιλική Μπενέτου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Υγιεινής και Επιδημιολογίας-Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής.

Νίκος Θωμαΐδης, καθηγητής Αναλυτικής Χημείας

Νίκος Σύψας, καθηγητής Παθολογικής Φυσιολογίας και Λοιμώξεων

Θωμάς Σφηκόπουλος, αναπληρωτής Πρύτανης Ερευνητικής Πολιτικής και Ανάπτυξης, καθηγητής του Ε.Κ.Π.Α.

Θάνος Δημόπουλος, Πρύτανης του Ε.Κ.Π.Α., καθηγητής Αιματολογίας-Ογκολογίας

Κύριος άξονα των οδηγιών είναι η τήρηση της μέγιστης απόστασης μεταξύ των φοιτητών και του προσωπικού, ενώ δεν διαφέρουν και ιδιαίτερα από αυτές του Ε.Ο.Δ.Υ. και του Π.Ο.Υ. Αυτά όμως που ζητούν, λαμβάνοντας υπόψιν την κατάσταση των σημερινών Α.Ε.Ι., γεννούν πολλά ερωτηματικά με το αν είναι εφικτά. Οι στόχοι των οδηγιών είναι:

1. Η προστασία της υγείας των εργαζομένων και φοιτητών
2. Η έγκαιρη ανίχνευση των νοσούντων
3. Η προστασία των ευπαθών ομάδων
4. Η σταδιακή επιστροφή του συνόλου των εργαζομένων
5. Η εύρυθμη λειτουργία των υπηρεσιών
6. Η παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας των μέτρων και η προσαρμογή τους, αναλόγως της πορείας της πανδημίας και σύμφωνα με τις οδηγίες των επίσημων φορέων

Για το προσωπικό:

Χώροι εργασίας

• Τήρηση απόστασης 2 μέτρων ανάμεσα στους εργαζόμενους.
• Ο αριθμός των ατόμων ανά τετραγωνικό καθορίζεται από τις ισχύουσες οδηγίες για επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου: Εμβαδόν γραφείου έως 20 τ.μ. επιτρέπονται μέχρι 3 άτομα, από 20 τ.μ. – 100 τ.μ. 4 άτομα (+ 1 άτομο για κάθε επιπλέον 10 τ.μ.), Εμβαδόν άνω των 100 τ.μ. μέχρι 12 άτομα (+ 1 άτομο για κάθε επιπλέον 15 τ.μ.)
• Συχνή και σωστή υγιεινή των χεριών με σαπούνι και νερό ή αλκοολούχο αντισηπτικό (δείτε αναλυτικές οδηγίες στο παράρτημα).
• Κάλυψη του βήχα και του φτερνίσματος με χειροπετσέτα και ακολούθως απόρριψη σε κάδο με καπάκι ή εναλλακτικά χρήση του εσωτερικού του αγκώνα.
• Αποφυγή επαφής των χεριών με τα μάτια την μύτη και το στόμα.
• Ελαχιστοποίηση των επαφών μεταξύ των εργαζομένων.
• Καλός και συχνός αερισμός των χώρων.
• Συχνός καθαρισμός των χώρων και ιδιαίτερα των κοινόχρηστων αντικειμένων (πόμολα, κουπαστές, φωτοτυπικά, διακόπτες κλπ.)
• Ατομική χρήση προσωπικών αντικειμένων και γραφικής ύλης (συρραπτικό, στυλό, πληκτρολόγιο, ποντίκι κλπ.)
• Σωστή εφαρμογή, χρήση και απόρριψη των μέσων ατομικής προστασίας, όταν αυτή χρησιμοποιείται
• Παραμονή των εργαζομένων που εμφανίζουν συμπτώματα λοίμωξης αναπνευστικού στο σπίτι τους.
• Τήρηση των οδηγιών από τους εργαζόμενους και τους εξωτερικούς συνεργάτες

Γενικές Αρχές για την προετοιμασία της σταδιακής επανόδου στην εργασία

• Χωροταξική μελέτη του χώρου ώστε να προσδιοριστεί ο αριθμός των εργαζομένων που θα επιστρέψουν προκειμένου να τηρούνται οι ασφαλείς αποστάσεις
• Στην πρώτη ομάδα επιστροφής δεν θα συμπεριλαμβάνονται όσοι ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες, οι οποίοι επιστρέφουν τελευταίοι
• Μέριμνα δημιουργίας χώρων χαμηλής επικινδυνότητας έκθεσης για τους εργαζόμενους που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες όταν επιστρέψουν
• Διερεύνηση δυνατότητας συνέχισης εργασίας από το σπίτι όταν αυτό δεν παρακωλύει την εύρυθμη λειτουργία των υπηρεσιών
• Να αποφεύγονται οι επαγγελματικές δια ζώσης συναντήσεις και να προτιμώνται οι τηλεδιασκέψεις
• Όπου δεν παρακωλύεται η λειτουργία της υπηρεσίας γίνεται διερεύνηση της δυνατότητας διαχωρισμού των εργαζομένων σε δύο ομάδες που εναλλάσσονται κάθε 7 ημέρες (μια στο γραφείο, η άλλη εργασία από το σπίτι) χωρίς να έχουν επαφές μεταξύ τους για αποφυγή διασποράς και συνέχιση της λειτουργίας του γραφείου σε περίπτωση κρούσματος
• Να αποφεύγονται οι επισκέπτες στο χώρο των Ιδρυμάτων

Κυλικεία

1. Δεν επιτρέπονται τραπεζοκαθίσματα, ούτε παραμονή των εργαζομένων (take away)
2. Η κατανάλωση των προϊόντων και το διάλλειμα να γίνεται κατά προτίμηση σε υπαίθριο χώρο
3. Έξω από το κυλικείο θα πρέπει να τοποθετηθεί σήμανση με το μέγιστο αριθμό ατόμων που μπορούν να εισέρχονται
4. Ο χώρος πρέπει να αερίζεται διαρκώς
5. Προτείνεται η χρήση μάσκας (υποχρεωτική για το προσωπικό του κυλικείου)
6. Στην είσοδο του χώρου θα πρέπει να υπάρχει απολυμαντικό χεριών
7. Η τήρηση φυσικής απόστασης 2 μέτρων είναι επίσης απαραίτητη, και μπορεί να οριοθετηθεί με αυτοκόλλητες ταινίες στο δάπεδο
8. Ενθάρρυνση για ανέπαφες συναλλαγές με χρήση κάρτας και η αποφυγή χρήσης μετρητών

Χώροι Υγιεινής (εδώ αρχίζουν τα ερωτηματικά)

1. Στους χώρους υγιεινής θα πρέπει να οριστεί και να τηρείται ο μέγιστος αριθμός ατόμων που εισέρχονται ταυτόχρονα, ανάλογα με την χωρητικότητά τους ώστε να τηρείται η απόσταση των 2 μέτρων
2. Πριν την είσοδο να διατίθεται απολυμαντικό χεριών και σχετική υπενθύμιση εφαρμογής του κατά την είσοδο και έξοδο από το χώρο
3. Καλή πρακτική είναι να χρησιμοποιείται το καζανάκι με κλειστό το καπάκι της τουαλέτας (εφόσον υπάρχει και είναι καθαρό)
4. Να υπάρχει πάντα διαθέσιμο υγρό σαπούνι
5. Το στέγνωμα των χεριών με ροή αέρα πρέπει να αποφεύγεται
6. Να υπάρχουν αναρτημένες αφίσες σωστού τρόπου πλυσίματος των χεριών
7. Εφόσον υπάρχει παράθυρο στο χώρο υγιεινής, να είναι συνεχώς ανοιχτό ή σε ανάκληση
8. Η λειτουργία των ανεμιστήρων χώρου αποχωρητηρίου (WC) να είναι συνεχής
9. Συχνός και επιμελής καθαρισμός των χώρων

Οι οδηγίες, προφανώς, θέτουν κάποια σταδιακή βάση για την επόμενη μέρα. Το θέμα είναι, όμως, κατά πόσον ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα; Δείτε απλά τις οδηγίες 2,3 και 8. Ας πούμε πως στη δεύτερη οδηγία (να διατίθεται απολυμαντικό χεριών και σχετική υπενθύμιση εφαρμογής του κατά την είσοδο και έξοδο από το χώρο) θα τοποθετηθεί κάτι στις εισόδους των αποχωρητηρίων, η τρίτη όμως μας δείχνει πως μέχρι και οι ίδιοι οι καθηγητές γνωρίζουν την πραγματικότητα. Ποια καζανάκια; Και κυρίως ποια καπάκια; Είναι ειλικρινείς τουλάχιστον. Βάζουν και την παρένθεση (εφόσον υπάρχει και είναι καθαρό), το ανύπαρκτο καπάκι. Όσον για την ύπαρξη ανεμιστήρων στις τουαλέτες, μπορούμε να αρχίσουμε να γελάμε. Όμως ας δούμε και τι λέει σχετικά με εμάς.

Σε σχέση με τους φοιτητές

Ενθαρρύνεται η ηλεκτρονική διδασκαλία ή δια ζώσης εκ περιτροπής διδασκαλία όπου αυτή είναι εφικτή.

• Σε περίπτωση που πραγματοποιηθούν μαθήματα από αμφιθέατρο πρέπει να μεγιστοποιείται η απόσταση μεταξύ των φοιτητών στο πλαίσιο του εφικτού. Η ενδεικνυόμενη απόσταση μεταξύ των φοιτητών πρέπει να είναι ίση με τουλάχιστον 1,5 μέτρο. Σε μικρότερες αίθουσες και εργαστήρια συστήνεται τα θρανία να έχουν κοινό προσανατολισμό ώστε να μειώνεται κατά το μέγιστο δυνατό η έκθεση των φοιτητών σε σταγονίδια από βήχα ή φτέρνισμα.
• Εκτός από τη διαρρύθμιση των αιθουσών διδασκαλίας σημαντική είναι η αποσυμφόρηση και των γραφείων των καθηγητών (απόσταση 1,5 μέτρου μεταξύ τους).
• Αποφύγετε την συγκέντρωση φοιτητών σε κοινόχρηστους χώρους. Θα πρέπει να αποφεύγεται η συγκέντρωση σε κλειστούς χώρους. Εάν δεν είναι δυνατόν να ανασταλεί η χρήση κοινόχρηστων χώρων, προσπαθήστε να περιορίσετε το βαθμό στον οποίο οι φοιτητές αναμιγνύονται μεταξύ τους και παραμένουν σε αυτούς.
• Περιορίστε τη στενή επαφή μεταξύ φοιτητών κατά την είσοδο και έξοδό τους από το πανεπιστημιακό κτίριο, φροντίζοντας να τηρούνται αποστάσεις μεταξύ τους τόσο κατά την προσέλευση, όσο και κατά την αποχώρησή τους.

Η ηλεκτρονική διδασκαλία ή δια ζώσης εκ περιτροπής διδασκαλία… «διδασκαλία» με πλατφόρμες που «πέφτουν» και εφαρμογές που κολλούν. Να ενθαρρυνθεί, τονίζεται, και η συντριπτική πλειονότητα των φοιτητών γνωρίζουμε πως αυτό ούτε διδασκαλία ονομάζεται, αλλά και να ενισχυθεί, καλύτερης ποιότητας μάθημα δεν πρόκειται να γίνει. Αυτό, όμως, ας πούμε πως είναι ένα άλλο ζήτημα. Τι χρειάζεται για να τηρηθούν τα παραπάνω μέτρα;

Απαραίτητο υλικό για την τήρηση των μέτρων

Κάθε Πανεπιστημιακή μονάδα για την προστασία φοιτητών, εκπαιδευτικών και διοικητικού προσωπικού είναι απαραίτητο να εφοδιαστεί κατά προτεραιότητα με τα παρακάτω:

1. Αντισηπτικά αλκοολούχα διαλύματα (με τουλάχιστον 60% αλκοόλη) για την απολύμανση των χεριών. Υγρά κρεμοσάπουνα για τις τουαλέτες.
2. Χειροπετσέτες για τις τουαλέτες όπου αυτό είναι εφικτό – Κοινά καθαριστικά και απολυμαντικά κατάλληλα για τον καθαρισμό επιφανειών με δράση κατά του ιού (οικιακή χλωρίνη και αλκοολούχα διαλύματα με τουλάχιστον 70% αλκοόλη).
3. Χειρουργικές και μη χειρουργικές μάσκες (για επείγουσες καταστάσεις).
4. Γάντια, κυρίως για το προσωπικό καθαριότητας, καθώς και για άλλες επείγουσες καταστάσεις.

Θα ήθελα σε αυτό το σημείο να παραθέσω ένα προσωπικό παράδειγμα (ο γραφών είναι φοιτητής του Παντείου). Πόσα σημεία, στα οποία θα μπορούσαν να τηρηθούν οι κανόνες προσωπικής υγιεινής (πλύσιμο χεριών-σαπούνι-αντισηπτικό), υπάρχουν σε ένα πανεπιστήμιο αποτελούμενο από 3 κτήρια; Μόνο σε όσες τουαλέτες γίνεται χρήση από διοικητικό προσωπικό (λίγες) και μόνο στον πρώτο όροφο ενός και μόνο κτηρίου (προφανώς από τη μέριμνα κάποια καθαρίστριας που τοποθετεί ένα μεγάλο δοχείο σαπουνιού χεριών). Τουαλέτες χαλασμένες, με ή δίχως καζανάκια (καπάκια ενίοτε υπάρχουν) και προφανώς δίχως χαρτί υγείας. Αυτή είναι η κατάσταση στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, και σίγουρα δεν είναι το μόνο. Ρωτήστε τις φοιτήτριες που πηγαίνουν στα γύρω μαγαζιά. Τους φοιτητές που σιχαίνονται να χρησιμοποιήσουν αυτές τις τουαλέτες.

Πόσα μέσα προστασία μπορεί να έχουν πανεπιστήμια, όταν προϋπολογισμοί κόβονται κάτω από το 50%, καθαρίστριες δεν προσλαμβάνονται, αρκετές υποδομές υπολειτουργούν και τώρα, εν μέσω μια πανδημίας, θα χρειαστεί να έχουν μεγάλα αποθέματα ειδών υγιεινής για τους χώρους τους; Με ποια μέσα και ποιους πόρους θα γίνουν όλα τα παραπάνω; Επαναλειτουργία λένε οι ακαδημαϊκοί… Πότε όμως θα γίνει αυτό, εν όψει της εξεταστικής; Διανύουμε τα μέσα Μάιου πλέον και μόνο  αντικρουόμενες  φήμες ακούγονται. Οι οδηγίες αυτές πρέπει να εφαρμοστούν, μέχρι τότε όμως πρέπει κι εμείς να εξεταστούμε. Η εύρεση μεγάλων ανοιχτών χώρων (πχ. γήπεδα), όπως έγινε στην Κίνα αποτελεί μια καλή λύση για τη διεξαγωγή των εξετάσεων. 15 Μάιου έφτασε κυρία Κεραμέως. Μέχρι πότε θα περιμένουμε για να μάθουμε τι θα γίνει; Θα οδηγηθούμε σε μια εξεταστική περίοδο παρωδία; Πώς θα εφοδιαστούν οι σχολές μας με τα απαραίτητα είδη προστασίας όταν δεν έχουν καν χαρτί υγείας; Μην φοβάστε όμως. Το είπε και η Νίκη. Το εξάμηνο δεν θα χαθεί.

Ένα είναι σίγουρο. Το ζήτημα της επιστροφής μας στις σχολές μας είναι άκρως σημαντικό. Δεν χωράνε άλλα λάθη εδώ της Υπουργού Παιδείας, έχουμε χορτάσει. Μπορεί να θέλει να σαρώσει και να κατακρεουργήσει το χαρακτήρα της δημόσιας εκπαίδευσης. Με την πρόληψη και την υγεία των φοιτητών ας μην τολμήσει να παίξει.