Οι αθάνατοι νέοι, η Αλήθεια του Πολυτεχνείου και το Μέλλον μας

Την ώρα που ξεκινούν να γράφονται αυτές οι γραμμές, πύρινα στήθη νέων έρχονταν αντιμέτωπα με τον βρυχηθμό ενός παγωμένου τανκ, μια κρύα νύχτα του Νοέμβρη. Έτος 1973. Οδός Πατησίων. Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Η ώρα 3 το πρωί κι ενώ συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις, για να βγουν οι 4.000 περίπου φοιτητές που ήταν η καρδιά της εξέγερσης, η απόφαση παίρνεται από την Χούντα των Συνταγματαρχών που θα πράξει δημόσια ότι έκανε κρυφά και μουλωχτά στα υπόγεια της Μπουμπουλίνας και στα ξερονήσια. Το τανκ θα γκαζώσει και το αδιανόητο, που ακόμα και 49 χρόνια μετά εξακολουθούμε να μην το πιστεύουμε, θα γίνει. Η πόρτα θα πέσει, το αίμα θα χυθεί και την ίδια στιγμή η συμμορία των Συνταγματαρχών θα βάλει την υπογραφή στην αρχή του τέλους της.

Ατελείωτοι πυροβολισμοί, φωνές, ένα χάος στην καρδιά της Αθήνας, ελεύθεροι σκοπευτές, αίμα στην άσφαλτο και στις εισόδους των πολυκατοικιών που ψάχνουν άσυλο φοιτητές, μαθητές, πολίτες που κατέβηκαν για να προστατέψουν τους νέους. Πόσο δίκιο άραγε είχε η Κατερίνα Γώγου πως «σημαδεύουν στο κεφάλι». Και τότε, σε μια κοινωνία που είχε γίνει παθητική απέναντι σε ένα ανελεύθερο καθεστώς, μια χούφτα νέων, με τρέλα νεανική και ατόφια, με καθαρές καρδιές και μυαλά που διψούσαν για το Δίκιο και τη Δημοκρατία, θα σηκώσουν το κεφάλι. Σαν «Δον Κιχώτηδες» θα τολμήσουν να σηκώσουν το κεφάλι στο σκοτάδι της Χούντας. Βλέπεις στις φωτογραφίες 49 χρόνια μετά… το πύρινο και ολοκάθαρο βλέμμα τους απέναντι στις σκιές με τις στολές, τα όπλα και τα καπέλα. Ήταν νέες, νέοι, επιστήμονες μελλοντικοί, επαγγελματίες με όνειρα και μια ζωή μπροστά τους. Σήμερα θα είχαν άσπρα μαλλιά, παιδιά, ίσως και εγγόνια. Θα μπορούσαν να συμβιβαστούν, αλλά όχι… γιατί δεν ξέχασαν να είναι άνθρωποι. Διψούσαν για 3 πράγματα που ένα ανθρωποφάγο καθεστώς (γιατί τέτοια είναι πάσης φύσεως ανελεύθερα, φασιστικά καθεστώτα) δεν μπορεί να τα δεχθεί… «Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία».

Ναι, με καθυστέρηση πολλών ετών θα μπορούσαμε να πούμε πως αυτό ήταν το δικό μας τρίπτυχο σαν το «Ελευθερία-Ισότητα-Αδελφοσύνη». Δεν πιστεύω ιδιαίτερα στην μετενσάρκωση σαν άνθρωπος, αλλά στην Ιστορία τα πράγματα είναι διαφορετικά. Την ίδια ώρα που χιλιάδες άνθρωποι σήκωσαν το ανάστημά τους απέναντι στο τέρας της Χούντας και δεκάδες άλλοι έπεφταν νεκροί από την μανία των ελεύθερων σκοπευτών και της Ασφάλειας, ταυτόχρονα, πάνω εκεί στην πύλη που έπεσε, το όνειρό τους (αργά, αλλά σταθερά, μετά την προδοσία και την τραγωδία της Κύπρου) έγινε πραγματικότητα. Γεννήθηκε η Τρίτη Ελληνική Δημοκρατία. Τεκμήρια της γέννησής της; Αυτή η πύλη που συνέθλιψαν οι ερπύστριες και που σήμερα, 49 Νοέμβρηδες μετά, με δέος αφήνουμε λουλούδια και, καθώς στεκόμαστε μπροστά της, σκεφτόμαστε αυτό το αναπάντητο «Γιατί;».

Γιατί «Θέλει αρετήν και τόλμην η Ελευθερία» είχε πει ο Αν. Κάλβος. Και τότε σε εκείνη τη στροφή της ελληνικής Ιστορίας βρέθηκαν αυτοί που, όπως θα έλεγε και ο Ν. Καζαντζάκης, επέλεξαν να ακολουθήσουν το βαθύ τους χτυποκάρδι, την βαθιά φύση του Ανθρώπου, την Ελευθερία. Δίχως αστερίσκους, βία και θάνατο που είναι στοιχεία του υπανθρώπου (και που όταν αυτός επικρατούσε στις ανθρώπινες κοινωνίες, ο πόλεμος και ιδεολογίες όπως ο ναζισμός ξεφύτρωναν). Γιατί το να μην συμβιβαστείς είναι μια πράξη επαναστατική, ένα σκαλοπάτι πιο κοντά στο φως της Ελευθερίας. Οι φοιτητές του Πολυτεχνείου ήταν οι εργάτες, οι τεχνίτες που έφτιαξαν εκείνα τα σκαλιά, για να αναπνέουμε εμείς τον καθαρό αέρα της Ελευθερίας. Όπως πολύ εύστοχα σημειώνει και ο κ. Γ. Αλμπάνης στο News24/7: «Ο Αριστοτέλης αναφέρει πως οι νέοι ζουν κυρίως με την ελπίδα και προτιμούν να κάνουν ό,τι τους φαίνεται ωραίο παρά ό,τι τους συμφέρει, επειδή οι πράξεις τους υπαγορεύονται πιο πολύ από την καρδιά παρά από τον ψυχρό υπολογισμό. Γι’ αυτό σε όλες τις δύσκολες στιγμές της Ιστορίας είναι οι νέες και οι νέοι εκείνοι που κάνουν αυτό που είναι πολύ δύσκολο, αλλά απολύτως αναγκαίο, αυτό που υπαγορεύει η καρδιά και όχι το συμφέρον».

Η νεότητα δεν είναι μια χρονική περίοδος, είναι μια πνευματική κατάσταση. Και χάρη σε αυτήν σώθηκε η τιμή της χώρας που παινεύεται συνεχώς πως γέννησε τη Δημοκρατία. 24 νεκροί, 1.103 συλληφθέντες, χιλιάδες τραυματίες. Από ένα μικρό παιδί 5 ετών μέχρι έναν ηλικιωμένο που επιβίωσε του πολέμου της Αλβανίας και κατέληξε από πυρά ελεύθερων σκοπευτών της Χούντας στο κέντρο της Αθήνας. Με το αίμα αυτών των 24 ανθρώπων και των χιλιάδων άλλων στα κρατητήρια και τα βασανιστήρια ήταν που μπήκε η υπογραφή στην ληξιαρχική πράξη της Δημοκρατίας της οποίας είμαστε μέρος. Με τα καλά και τα κακά της, για τα οποία κι εμείς ίδιοι ως γενιές φέρουμε τεράστια ευθύνη, αποτελεί την δικαίωση των αγώνων εκείνων των παιδιών που έκαναν όνειρα, όπως κι εμείς κοντά μισό αιώνα μετά.

Ναι, το μονοπάτι το χάσαμε πολλές φορές. Αλλεπάλληλες κρίσεις, ο φασισμός μας ξαναχτύπησε την πόρτα και βίαιη φτωχοποίηση -πρωτόγνωρη εν καιρώ ειρήνης σε μια χώρα-από τις δημοσιονομικές πολιτικές αλλά… ξεχάσαμε. Γίναμε πλάσματα παθητικά και προεκτάσεις των καναπέδων μας. Και τώρα το πληρώσαμε. Γιατί ακόμα και το δικαίωμά μας στην Δημοκρατία και την Ελευθερία πρέπει να το διεκδικούμε. Ο δρόμος γνωστός, έμεινε ανεξίτηλος στα στενά της Αθήνας, στις φωτογραφίες του Πολυτεχνείου και στα χείλη των γενεών των μετέπειτα «Πολυτεχνείων» με τους δικούς τους νεκρούς (Κούμης, Κανελλοπούλου, Καλτεζάς).

Το «Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία» δεν ήταν μόνο μια απάντηση κι ένας οδηγός για το Μέλλον. Δεν ήταν μόνο η ιδρυτική διακήρυξη της ελληνικής Δημοκρατίας, μιας δημοκρατίας χωρίς αστερίσκους, διχόνοια και διώξεις όπως του παρελθόντος, αλλά και μια ερώτηση. Γιατί ακόμα και σήμερα που η Δημοκρατία μας απειλείται και αμφισβητείται από πάσης φύσεως επιτελικά παρακράτη, την κατάφορη παραβίαση των δικαιωμάτων των πολιτών σε όλους τους τομείς (Υγεία, Παιδεία, αξιοπρεπής διαβίωση) και το σκάνδαλο των υποκλοπών που ακόμα παραμένει ανοιχτό… ο Νοέμβρης αποτελεί ακόμα έναν οδηγό. Γιατί απέναντι στους αναθεωρητές και τους αμφισβητίες της μνήμης και της Δημοκρατίας η μόνη απάντηση είναι η Αλήθεια και η υπεράσπιση του πολιτεύματός μας. 49 Νοέμβρηδες μετά ακόμα γιορτάζουμε. Όλοι; Σίγουρα όχι όλοι. Το είχα γράψει και πέρυσι αναρωτώμενος «Ποιος φοβάται το Πολυτεχνείο;».

Παραχάραξη της Ιστορίας με την υιοθέτηση ακροδεξιών επιχειρημάτων, δήθεν επιχειρήματα γραφικότητας της επετείου διαφόρων «διανοούμενων», όπως ο Στ. Καλύβας (σύμβουλος του Κ. Μητσοτάκη) κι εννοείται fake news, για να δημιουργηθεί «κλίμα» και να τραβηχτούν τα κατάλληλα πλάνα για το δελτίο των 20:00… κάθε χρόνο η ίδια ιστορία. Ειδικά τα τελευταία χρόνια με τον αδυσώπητο βιασμό της Δημοσιογραφίας από την κυβέρνηση του Κ. Μητσοτάκη, που πλέον έχει εξελιχθεί σε πρώτη τάξεως καθεστώς, το Πολυτεχνείο ενοχλεί ακόμα περισσότερο. Γιατί;

Γιατί, όπως κάθε αγώνας για την Ελευθερία, θυμίζει πως η αλήθεια των πολλών, του δρόμου κι ενός ενεργού Λαού είναι αυτά που ρίχνουν καθεστώτα και αποτελούν τους προστάτες της Δημοκρατίας. Κοντά μισό αιώνα η νεανική φλόγα που έφερε τη Δημοκρατία δεν έσβησε και συνέχισε με κοινωνούς της τον απλό λαό της χώρας μας. Κάθε χρόνο στην πορεία που τιμούν πολίτες από όλα τα μονοπάτια της ζωής. Γιατί υπενθυμίζει πως οι βιαστές της Ελευθερίας και των Δικαιωμάτων πέφτουν από τις καρέκλες τους, όταν οι λαοί γυρνούν τους τροχούς της Ιστορίας. Το «Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία» είναι το τρομακτικά επίκαιρο μονοπάτι που οφείλουμε να ακολουθήσουμε. Κόντρα στην λήθη και την παραχάραξη με συμμετοχή και συνέχεια των αγώνων θα οδηγηθούμε «στης γενιάς μας τα Πολυτεχνεία».

Απέναντι στο σκοτάδι του αυταρχισμού. Ο δρόμος μας είναι ο Αγώνας για τη Δημοκρατία.

«Οι νέοι δεν ξέρουν αρκετά για να είναι συνετοί και γι’ αυτό προσπαθούν το αδύνατο —και το πετυχαίνουν, τη μια γενιά μετά την άλλη».

Περλ Μπακ, 1892-1973, Αμερικανίδα συγγραφέας, Νόμπελ 1938