Ο νέος Ανένδοτος

Ο νέος Ανένδοτος

Του Ανδρέα-Γεώργιου Σκίννερ, εξωτερικού μας συνεργάτη και φοιτητή στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου

Στα τέλη του 2021, είχαμε στην Ελλάδα τους λεγόμενους «Θεματοφύλακες του Συντάγματος», κάτι ακροδεξιούς περίεργους που «συλλάμβαναν» κόσμο, διαμαρτυρόμενοι για τον εμβολιασμό ενάντια στον κορωνοϊό. Η πρακτική τους δικαιολογείτο με το ακροτελεύτιο άρθρο του Συντάγματος, το άρθρο 120, κατά το οποίο η τήρηση του Συντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων. Η διάταξη αυτή αποτελεί τις τελευταίες λέξεις του ελληνικού Συντάγματος από τότε που καθιερώθηκε το 1844, με μόνη ουσιαστική διαφορά στο ρήμα: μέχρι τη Μεταπολίτευση, η τήρηση του Συντάγματος «αφιερούται» στον πατριωτισμό μας.

Τι σημασία έχουν όλα αυτά, όμως; Η επίκληση στο άρθρο αυτό από τους κασιδιαραίους κ.ά. πριν έναν χρόνο και κάτι ψίχουλα δεν ήταν η πρώτη προσπάθεια «εφαρμογής» του άρθρου αυτού. Πράγματι, τη δεκαετία του ‘60, ένα ολόκληρο πολιτικό κίνημα χτίστηκε πάνω στο άρθρο αυτό, με ένα σύνθημα: «1-1-4» (το άρθρο γαρ τότε, με το Σύνταγμα του 1952, είχε τον αριθμό 1-1-4). Έγραψα ουν τότε εγώ ένα άρθρο, στο οποίο παρέθεσα τους κινδύνους της απόπειρας οικειοποίησης του συνθήματος και του κινήματος αυτού από την Άκρα Δεξιά καθώς και την ανάγκη προστασίας της Δημοκρατικής παρακαταθήκης της χώρας από τέτοια, εχθρικά προς τη Δημοκρατία, στοιχεία.

Πού τα θυμήθηκα όλα αυτά, όμως; Το «1-1-4» ήταν το κίνημα του λαού, την ίδια στιγμή που «πάνω» από τον λαό, στον κόσμο των πολιτικών και των κομμάτων, η Αξιωματική Αντιπολίτευση είχε κηρύξει τον Ανένδοτο Αγώνα. Το «1-1-4» και ο Ανένδοτος ήταν, στην ουσία, δύο πτυχές του ίδιου αιτήματος: να πέσει η Κυβέρνηση, η ΕΡΕ, ο Καραμανλής. Ίσως, λοιπόν, να ήταν θέμα χρόνου, μετά την (ευτυχώς) αποτυχημένη προσπάθεια επαναφοράς του «1-1-4» από την (Άκρα) Δεξιά, να δούμε την προσπάθεια επαναφοράς του Ανένδοτου από την (αμφισβητούμενη) Αριστερά.

Πιο συγκεκριμένα, ο ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί να δημιουργήσει έναν νέο Ανένδοτο, χωρίς αναγκαστικά να τον κατονομάσει, με αφορμή τη Δημοκρατική εκτροπή που λαμβάνει χώρα στη χώρα μας με το Σκάνδαλο των Υποκλοπών. Όπως η Ένωση Κέντρου προσπάθησε (και πέτυχε) τότε να επαναφέρει τη χώρα από τη Δημοκρατική εκτροπή της βίας και νοθείας στις εκλογές του 1961, έτσι ο ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί να πέσει η Κυβέρνηση, η ΝΔ, ο Μητσοτάκης.

Αυτήν τη φορά, όμως, δεν έχω σκοπό να «προστατέψω τη Δημοκρατική παρακαταθήκη» της χώρας από τον ΣΥΡΙΖΑ. Δεν είμαι ΠΑΣΟΚ· οι κόντρες τους για την Δημοκρατική Παράταξη και το κατά Χομπς και Πλούταρχο Θησεῖον Πλοῖον δεν είναι του παρόντος. Είναι όμως αξιοσημείωτη η αντιστροφή των ρόλων: τότε το Κέντρο (ως Αξιωματική Αντιπολίτευση) ήθελε να ρίξει τη Δεξιά, με αφορμή εκτροπές εις βάρος της κοινοβουλευτικής Αριστεράς· τώρα η κοινοβουλευτική Αριστερά (ως Αξιωματική Αντιπολίτευση) θέλει να ρίξει τη Δεξιά, με αφορμή εκτροπές εις βάρος του Κέντρου.

Θα ήταν γραφικό, αν παρέθετα την πρώτη πρόταση της 18ης Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη; Εκείνο το γνωστό του Μαρξ, ότι ο Χέγκελ μας λέει ότι τα ιστορικά γεγονότα και προσωπικότητες εμφανίζονται δις, αλλά ξέχασε να μας πει «την πρώτη φορά ως τραγωδία, τη δεύτερη φορά ως φάρσα»; Η γαρ δεύτερη φορά του «1-1-4», ευτυχώς επιβεβαίωσε τον Μαρξ. Τι ουν μας επιφυλάσσει ο δεύτερος Ανένδοτος; Ο πρώτος γαρ οδήγησε σε τραγωδία! Τι θέλω να πω; Ότι ο Ανένδοτος ήταν κάτι κακό και δεν έπρεπε να είχε συμβεί; Όχι δα· ούτε Δεξιός είμαι. Θέλω να πω ότι στην μεγάλη και πολύπλοκη αλληλουχία αιτίου-αιτιατού που οδήγησε στην Επανάσταση της 21ης Απριλίου και τη Χούντα των Συνταγματαρχών (μια τραγωδία) συμπεριλαμβάνεται και ο Ανένδοτος – όχι επειδή ο Ανένδοτος έφερε τη Χούντα, αλλά επειδή δεν μπόρεσε να τη σταματήσει.

Η επαναφορά της χώρας στη Δημοκρατική κανονικότητα από τη Δημοκρατική εκτροπή είχε τελικά πολύ σύντομο ορίζοντα. Μέσα σε 2 χρόνια επετεύχθη, 4 χρόνια μετά κατέληξε. Μήπως πρέπει να δούμε γιατί; Εάν σε 2 μήνες, όταν και θα γίνουν «κάποιες εκλογές» (είπε αυτολεξεί ο Πρωθυπουργός), σχηματιστεί κυβέρνηση με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ και επανέλθει η Δημοκρατική κανονικότητα, σίγουρα δε θα θέλαμε να καταλήξει 4 μήνες αργότερα (τον Σεπτέμβριο). Και όταν στο ΒΗΜΑ διαβάζει κανείς για «κυβέρνηση ειδικού σκοπού, σύντομης διάρκειας τριών μηνών, έργο της οποίας θα είναι να αποκαθάρει την ΕΥΠ […]», ήτοι να επαναφέρει τη χώρα στη Δημοκρατική κανονικότητα, οι αναλογίες του χρόνου φαίνονται ύπουλα επικίνδυνες.

Τι αποτέλεσμα είχε, λοιπόν, ο Ανένδοτος; Το 1963 η Ένωση Κέντρου κερδίζει τις εκλογές, χωρίς να πετύχει την περιβόητη αυτοδυναμία, γεγονός που την οδηγεί σε μία εξάρτηση από την Αριστερά. Για να αποβάλλει (την εξάρτηση από) την Αριστερά (τελικά για ποιον έκανε τον Ανένδοτο;), λοιπόν, κηρύσσει εκ νέου εκλογές, όπου πετυχαίνει την αυτοδυναμία. Μαγκιά του. Όμως, σε αυτήν την αυτοδύναμη Κοινοβουλευτική Ομάδα κρύβονταν «φίδια», όπως απέδειξε η Αποστασία του 1965, τότε που έγινε σύνθημα το «Μητσοτάκη κάθαρμα», όταν ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης με δεκάδες ακόμα βουλευτών της Ένωση Κέντρου, σχημάτισαν κυβέρνηση με τη Δεξιά (τελικά ενάντια σε ποιον έκαναν το Ανένδοτο;), και άνοιξε ο δρόμος για την Επανάσταση.

Σενάριο φαντασίας: ο ΣΥΡΙΖΑ σχηματίζει κυβέρνηση με το ΠΑΣΟΚ, κηρύσσει εκ νέου εκλογές (μετά από κάθαρση της ΕΥΠ εντός τριών μηνών), με τον εκλογικό νόμο Θεοδωρικάκου βγαίνει αυτοδύναμος, και κάποια στιγμή η κεντρώα πτέρυγα του κόμματος (το κατά Τσίπρα «Δημοκρατικό Κέντρο») βρίσκει αφορμή για Αποστασία και συγκυβέρνηση με τη Νέα Δημοκρατία. Διεύρυνση γαρ.

Η ουσία του σεναρίου δεν είναι ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να φυλάει τα νώτα του για τυχόν Αποστάτες, ούτε ότι πρέπει να προσκολληθεί/απορροφήσει/απορροφηθεί από τους όποιους κυβερνητικούς εταίρους τυχόν συναντήσει. Η ουσία είναι ότι, με τον Α’ ή Β’ τρόπο, όπως επέστρεψε η ΕΡΕ, θα επιστρέψει η ΝΔ. Και τότε τι προστατεύει τη χώρα από εκ νέου Δημοκρατική εκτροπή;

Το κείμενο αυτό έχει πολύ συγκεκριμένη θέση, μία θέση ενάντια στον ρεφορμισμό. Όχι της παραδοσιακής Σοβιετικού τύπου γραμμής (με απάντηση στον ρεφορμισμό την επανάσταση)· ούτε ΚΚΕ είμαι. Αλλά με μία πολύ απλή αναγνώριση ότι ο κόσμος αυτός πρέπει να αλλάξει, ότι θα αλλάξει, θέλουμε δε θέλουμε, ότι στο χέρι μας είναι να αλλάξει προς το καλύτερο. Οι Υποκλοπές δεν αποτελούν μία Δημοκρατική εκτροπή. Δεν πρόκειται να γυρίσουμε σε μία Δημοκρατική κανονικότητα. Οι Υποκλοπές αποτελούν τη (νέα) Δημοκρατική κανονικότητα – προσοχή: όχι τη νεοδημοκρατική κανονικότητα. Για αυτό, όσους Ανένδοτους και να κηρύξει ο ΣΥΡΙΖΑ, είναι θέμα χρόνου να φτάσουμε ξανά σε αυτό το σημείο. Όσο και να παλέψεις να «διορθώσεις» την Δημοκρατία, η Δημοκρατία ξανακυλάει προς την ειμαρμένη της κατεύθυνση, όπως ο βράχος που σπρώχνει ες αεί ο Σίσυφος.

Δεν πιστεύω στη μοίρα. Όμως, η Δημοκρατία αποτελεί ένα πολίτευμα το οποίο προϋποθέτει εξουσία, προϋποθέτει την αναπαραγωγή της εξουσίας και την πάλη της να διατηρηθεί – προϋποθέτει βία, νοθεία, υποκλοπές. Κι αυτό γιατί η Δημοκρατία (το πολίτευμα), η Δημοκρατική κανονικότητα, δεν αποτελεί παρά μία δημοκρατική εκτροπή, την τελευταία εκτροπή της ανθρώπινης κοινωνίας προτού αυτή επιστρέψει στη δημοκρατική κανονικότητα, τη δημοκρατία (την αξία).

Η δημοκρατία είναι μία αξία που δεν αναγνωρίζει εξουσία. Είναι η αξία που όλοι μας νομίζουμε ότι αγαπάμε, αλλά συχνά η αγάπη του ανθρώπου έχει στο νου της μια σκιά: δεν αγαπάμε τον άνθρωπο Χ, αλλά την ιδεατή μορφή (τη σκιά) του ανθρώπου αυτού. Το ίδιο με τη δημοκρατία. Θέλοντας να αγαπήσουμε τη δημοκρατία (την αξία), αγαπάμε τη Δημοκρατία (το πολίτευμα)· μάλιστα, σαν συναντήσουμε τη δημοκρατία (την αξία), το βάζουμε στα πόδια, την απεχθανόμαστε, την καταδικάζουμε σε θάνατο και λήθη. Πώς θα μπορούσαμε αλλιώς, όταν μάθαμε να αγαπάμε κάτι που τελικά ήταν όλο ψέμα και η αλήθεια ήταν εκ διαμέτρου αντίθετη; Όταν η αλήθεια, που πρέπει να πραγματωθεί, πρέπει να υπερβεί και να πατήσει κάτω το ψέμα; Ένα τέρας που θέλει να σκοτώσει αυτό που μας μεγάλωσαν να λατρεύουμε;

Ποια είναι αυτή η αλήθεια; Τι είναι αυτό που κρύβεται, περιμένοντας την ώρα του να σκοτώσει τη Δημοκρατία (το πολίτευμα) και να επαναφέρει τη δημοκρατία (την αξία) στη ζωή μας; Να χειραφετήσει τη δημοκρατία και μαζί της τον άνθρωπο, από κάθε μορφής εξουσία; Ο Σοσιαλισμός.

Ναι γαρ το αντίθετο των Υποκλοπών δεν είναι «όχι υποκλοπές», το αντίθετο στη διαφθορά δεν είναι «όχι διαφθορά», το αντίθετο στη Δεξιά δεν είναι «όχι Δεξιά», το αντίθετο στη Δημοκρατία (το πολίτευμα) δεν είναι «όχι Δημοκρατία». Το αντίθετο, η απάντηση, η λύση στα προβλήματα αυτά είναι διαφάνεια, είναι κάθαρση, είναι Αριστερά, είναι δημοκρατία, είναι Σοσιαλισμός. Ώστε γαρ να μην είναι φάρσα ο δεύτερος Ανένδοτος, πρέπει να βγει μπροστά το όραμα του Σοσιαλισμού, της χειραφέτησης του ανθρώπου, του κόσμου χωρίς εξουσία, κράτος, τάξεις, ιδιοκτησία.

ΥΓ. «Αν η δημοκρατία (η αξία) είναι η αλήθεια, και η Δημοκρατία (το πολίτευμα) είναι το ψέμα, γιατί βάζεις στο πολίτευμα κεφαλαίο;»… Γιατί έτσι λειτουργεί η ελληνική γλώσσα. Το πολίτευμα, ο νομικός όρος, ο όρος που ανήκει στον κόσμο των ιδεών, γράφεται με κεφαλαίο και είναι κύριο όνομα, υποτάσσοντας έτσι την αξία, την φύση του ανθρώπου που ανήκει στον υλικό, πραγματικό κόσμο. Τέτοιες λεπτομέρειες διεισδύουν στον ανθρώπινο νου από τη μέρα γέννησής του, διαμορφώνοντας αξιωματικές αντιλήψεις, ενάντιες στην υπόστασή του. Θέλουμε έναν καλύτερο κόσμο; Να καθαρίσουμε τον διάβολο από τις λεπτομέρειες. Ναι, θέλει κανείς το κεφαλαίο να προσδίδει το αληθές, τη Δημοκρατία ως αξία, γιατί η φύση του ανθρώπου έγκειται στο να είναι ελεύθερος. Ας εσωτερικεύσουμε λοιπόν αυτήν τη φύση. Ας γράψουμε την Ελευθερία και τη Δημοκρατία με κεφαλαία, ας υποτάξουμε σε αυτές τα προσωρινά νομικά κατασκευάσματα των ιδεών. Ας είμαστε ελεύθεροι μέσα μας, ώστε να χειραφετηθούμε και σαν κοινωνία. Ο Σοσιαλισμός ξεκινάει μες στην ανθρώπινη ψυχή. Γιατί ναι, η αλλαγή στον κόσμο αυτόν είναι ζήτημα νοοτροπίας.

+ posts