Πληθωρισμός και σύγχυση αγοράς

Τον τελευταίο καιρό ακούμε διαρκώς την λέξη πληθωρισμός. Πόσο πρέπει να την φοβόμαστε;

Όντας πλέον τεταρτοετής κι επί πτυχίω φοιτητής του Τμήματος Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο του Πειραιά, έμαθα πως υπάρχουν σημεία στην αγορά που πρέπει να γνωρίζουμε κι εμείς ως «φυσικά πρόσωπα», αλλά και οι επιχειρήσεις. Όπως φαίνεται, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις που στηρίζουν την οικονομία της Ελλάδας, δεν έχουν όλες στηθεί σωστά. Μαγαζάκια που δεν ξέρουν ποιος είναι ο ανταγωνισμός τους, ποια είναι η αγορά στόχου τους, κάνουν λάθος εκτίμηση στην κοστολόγησή τους με αποτέλεσμα στην περίοδο μιας κρίσης τα καταστήματα αυτά να κλείσουν. Δεν είναι τυχαίο που το μεγαλύτερο ποσοστό των καταστημάτων που άνοιξε το 2000, το 2010 στην ωρίμανση της κρίσης έκλεισαν.

Πόσο πρέπει να φοβούνται οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις;

Η «καμπύλη ζωής» ενός προϊόντος πάντα έχει μια ανοδική πορεία της αρχή της, ενώ όταν ωριμάζει μπορεί να φτάσει το μέγιστο δυνατό της σε αποτελέσματα χρηματοοικονομικά και αξίας της επιχείρησης, ενώ στην πορεία ξεκινάει μια φθίνουσα απόδοση. Αυτό συμβαίνει γιατί η κοινωνία εξελίσσεται και αναζητάει προϊόντα που είναι πιο αποτελεσματικά, πιο γρήγορα και πιο εύκολα στην χρήση τους, με αποτέλεσμα να αντικαθιστούν τα πιο παλιά. Επομένως, μια επιχείρηση οφείλει να ακολουθάει τις ανάγκες της κοινωνίας και να αντιλαμβάνεται την πορεία της. Η κοστολόγηση των προϊόντων πρέπει να γίνεται σωστά ανεξαρτήτως των «πλασματικών ευκαιριών» που προσφέρει η κοινωνία. Για παράδειγμα σε ένα κατάστημα εστίασης, με την αύξηση της πρώτης ύλης κατά 2%, ο χονδρέμπορος αποφασίζει να πουλήσει το προϊόν κατά 4% πιο ακριβό και, ως αποτέλεσμα, αντί τα καταστήματα εστίασης να αντισταθούν απέναντι σε αυτό, δέχονται την προσφορά και προσπαθούν από αυτήν την ‘ευκαιρία’ να πουλήσουν το προϊόν κατά 6% ή και 8% πιο ακριβά ρίχνοντας το αποκλειστικό βάρος στην αύξηση κόστους πρώτης ύλης. Ένα μαγαζάκι εστίασης όμως κοιτάει το συμφέρον του και καλά κάνει. Είναι, ωστόσο, αυτό το συμφέρον της επιχείρησης;

Οι πελάτες λόγω αυτής της αναταραχής στις τιμές ωθούνται στην σύγχυση και υπερκαταναλώνουν προϊόντα που ίσως δεν χρειάζονται άμεσα, απλά και μόνο επειδή βλέπουν μια νευρικότητα στις τιμές και γρήγορη άνοδο. Είναι εύκολα αντιληπτό όμως πως οι καταναλωτές, όταν ωριμάσουν και σκεπτούν ορθολογικά ή πιεστούν οικονομικά, θα αρχίσουν να μειώνουν την κατανάλωση κατά πάρα πολύ και ο μόνος τρόπος σύγκρισης προϊόντων θα είναι η τιμή.

Το αποτέλεσμα της κατάστασης και ο αντίκτυπος στις επιχειρήσεις θα είναι να μειωθούν οι πωλήσεις, να πέσει η αξία της επιχείρησης στα μάτια των καταναλωτών και η επιχείρηση να αντιμετωπίζει προβλήματα στο εσωτερικό της περιβάλλον. Αυτό γιατί οι καταναλωτές δεν θα έχουν λεφτά να αποπληρώσουν τα προϊόντα, θα έχουν πιεστεί να αγοράσουν ποσότητες στο παρελθόν που δεν χρειάζονταν και το brand θα σταματήσει να έχει κάποια αξία (π.χ. σιγά την διαφορά, αντί να πάρω μακαρόνια Χ θα πάρω Ψ).

Πληθωρισμός

Σύμφωνα με μία πτυχιακή εργασία από το Τ.Ε.Ι. Μεσολογγίου «Ο πληθωρισμός είναι ένα φαινόμενο από πολύ παλιά που τα τελευταία χρόνια έχει κάνει έντονη την παρουσία του και ορίζεται σαν μια τάση για συνεχή άνοδο του γενικού επιπέδου τιμών. Έτσι ο πληθωρισμός δεν σημαίνει ένα υψηλό επίπεδο τιμών αλλά ένα συνεχώς αυξανόμενο επίπεδο τιμών. Έτσι και η μελέτη του δεν αναφέρεται σε μια δεδομένη κατάσταση αλλά σε μια δυναμική διαδικασία όπου ο ρυθμός του πληθωρισμού σημαίνει την ποσοστιαία μεταβολή του επιπέδου των τιμών σε μια ορισμένη χρονική περίοδο. Το ενδιαφέρον που έχει η μελέτη του πληθωρισμού βρίσκεται στο γεγονός ότι αυτός αποτελεί ένα φαινόμενο διαταρακτικό της ομαλής λειτουργίας του οικονομικού συστήματος.»

Πολλοί μπορούν να πού ότι αυτό θα μπορούσε να είναι και καλό, εξάλλου γιατί να μην είναι; Αύξηση των τιμών = πωλήσεις με μεγαλύτερο περιθώριο κέρδους = μεγαλύτερο κέρδος.

Τα πράγματα όμως δεν είναι έτσι. Αυτό γιατί αυτή η αύξηση των τιμών συμβαίνει λόγω περιορισμένων πόρων στην αγορά. Όσο λιγότεροι πόροι, τόσο πιο ακριβά τα προϊόντα. Στην περίπτωση της ανόδου των τιμών δεν πρέπει να παραβλέψουμε πως οι μισθοί των εργαζομένων δεν αυξάνονται και αυτοί. Άρα αυτό έχει σαν αποτέλεσμα -απλοποιημένα- εκεί που ένας καταναλωτής μπορούσε να αγοράσει με 1 ευρώ 10 πατάτες, τώρα μπορεί μόνο 3.  

Πού μπορεί να φτάσει ο πληθωρισμός;

Το φαινόμενο του πληθωρισμού είναι παγκόσμιο. Αυτό συμβαίνει πως δεν είναι εύκολα αποτρέψιμο. Για παράδειγμα, το 2022 έχει βρει τις Η.Π.Α. με 7% πληθωρισμό ενώ αυτήν την περίοδο στην Ελλάδα είναι στο 6,2% σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ (Ιανουάριος). Φαίνεται λοιπόν πως αυτός ο πληθωρισμός πρόκειται να αυξηθεί και άλλο. Το πού θα φτάσει δεν το ξέρουμε. Το 1914 το γερμανικό μάρκο, η βρετανική λίρα και το γαλλικό φράγκο είχαν ισοτιμία 5 προς ένα δολάριο. Αυτός ο πληθωρισμός αυξανόταν σταδιακά και γρήγορα μέχρι που έφτασε το 1923 ένα λίτρο γάλα να κοστίζει 26 δις. μάρκα και ένα καρβέλι ψωμί 105 δις. Το 2022, ωστόσο, το οικονομικό σύστημα που στηρίζει τον κόσμο ή πιο συγκεκριμένα την Ευρώπη έχει στηθεί με τέτοιον τρόπο έτσι ώστε να μην συμβεί μια παρόμοια κατάσταση, γιατί αυτό θα σημαίνει ολική αναδιατίμηση του πλούτου και ίσως σημαίνει την μεγαλύτερη κρίση του καπιταλιστικού συστήματος.

Η συσσώρευση του πλούτου σε λίγους και μεγάλες πολυεθνικές μειώνει την ροή του χρήματος στην αγορά, άρα μειώνει και την αξία του χρήματος αλλά και το εθνικό εισόδημα –ποιότητα ζωής μιας κοινωνίας – σε μία χώρα.