“…Έτσι, μ’ αυτήν την κωλοεφεύρεση που τη λένε ρολόι, σπρώχνουμε τις ώρες και τις μέρες σα να μας είναι βάρος, και μας είναι βάρος, γιατί δε ζούμε, κατάλαβες;’ Όλο κοιτάμε το ρολόι, να φύγει κι αυτή η ώρα, να φύγει κι αυτή η μέρα, να έρθει το αύριο, και πάλι φτου κι απ’την αρχή.” -Χρόνης Μίσσιος, Έλληνας συγγραφέας, πολιτικο-κοινωνικός και περιβαλλοντικός ακτιβιστής, μεγάλη φυσιογνωμία του Εμφυλίου Πολέμου
Μανώλης Θεοχάρης (πρώην συντάκτης μας)
Σε αυτή τη φράση ο σπουδαίος συγγραφέας αποτυπώνει αρκετά ωμά ένα χαρακτηριστικό της εποχής μας, πως δεν ζούμε το τώρα, δεν ζούμε για το τώρα, δεν ζούμε καν για το αύριο. Ζούμε για μια καλύτερη μέρα, χωρίς ωστόσο να παλεύουμε για αυτή, απλώς την περιμένουμε. Παράδοξο, έτσι;
Το άλλο όμως παράδοξο είναι πως παλεύοντας για το αύριο ζεις το τώρα. Όταν κατανοείς τη βαναυσότητα του σήμερα και την αβεβαιότητα του αύριο χωρίς ωστόσο να αποθαρρύνεσαι, λέγοντας «εγώ, εγώ θα τον αλλάξω τον κόσμο», όπως έλεγε και ο Καζαντζάκης, τότε καταλαβαίνεις την αξία της κάθε στιγμής. Της κάθε στιγμής η οποία ξέρεις πως θα γραφτεί στα χρονικά του χωροχρόνου, θα χαραχτεί στη στήλη της καρδιάς σου και αυτή θα είναι από δω και πέρα η θέση της, στη μνήμη σου και μόνο. Θα είναι εκεί για να σε διαμορφώνει, να σου θυμίζει πράγματα που μπορεί ώρες-ώρες να αγνοείς αλλά, πέρα από εκεί δεν μπορεί να βρεθεί κάπου αλλού, γιατί ο χρόνος δε γυρίζει πίσω. Αν λοιπόν αυτή τη στιγμή δεν την γράψεις με χρώματα ζωντανά, με χρώματα ανεξίτηλα για να μη χαθεί στο πέρασμα του χρόνου τι νόημα έχει; Σε όλους μας έχει συμβεί να πάθουμε αυτό που περιγράφει ο Μίσσιος, σκεφτείτε έναν εργαζόμενο ο οποίος περιμένει να πληρωθεί στα τέλη του μήνα και ως τότε φυτοζωεί για κάποιες μέρες, σκεφτείτε κι εμάς που στις εξεταστικές μας κάποιες φορές φυτοζωούμε, ποια είναι η σκέψη όλων μας κατά τη διάρκεια αυτών των καιρών; «Άντε να περάσουν οι μέρες να τελειώσει και αυτό». Άντε να περάσει κι αυτό το χρονικό διάστημα, άντε να περάσει και το άλλο, πάει πέρασε και ολόκληρο το χρονικό διάστημα της ζωής μας και ούτε που προλάβαμε να τη ζήσουμε εμείς. Γιατί; Γιατί, περιμέναμε την άλλη τη μέρα την καλή, όμως απλώς την περιμέναμε. Τι πρέπει να κάνουμε λοιπόν;
Αρχικά, θα πω ένα από τα πλέον κοινότυπα πράγματα, να ζήσουμε την κάθε στιγμή γιατί δεν πρόκειται να γυρίσει πίσω αλλά και γιατί πάντα έχουμε κάτι να αποκομίσουμε από την κάθε στιγμή, ακόμα και άσχημη να είναι. Μπορεί να μη φαίνεται τώρα, όμως στο μέλλον θα φανεί η αξία της. Επίσης, να παλεύουμε ΠΑΝΤΑ για ένα καλύτερο μέλλον, για το καλύτερο μέλλον, το δικό μας, του διπλανού, της ανθρωπότητας όλης. Γιατί μην ξεχνάμε ότι δεν ζούμε μόνοι και σίγουρα δεν θα μπορούσαμε να ζήσουμε μόνοι και για αυτό το λόγο πρέπει, όπως παλεύεις για τη δική σου ζωή, να παλεύεις και για τη ζωή όλων. Εξάλλου μην ξεχνάμε πως μόνο από τη τύχη δεν βρισκόμαστε στη θέση κάποιου άλλου, κάποιου πιο παραπεταμένου από τη ζωή και αν ήμασταν στη θέση του, τι θα θέλαμε; Να παλέψει και κάποιος άλλος μαζί με μας, για εμάς.
Παύλος Γιαννόπουλος
Η μεγάλη αυτή προσωπικότητα της ελληνικής Αριστεράς και εν γένει του ελληνικού πολιτισμού, χρησιμοποιεί τον συμβολισμό του ρολογιού, μία συσκευή μέτρησης του χρόνου, για να καταδείξει την στασιμότητα που επιδεικνύει απέναντί του ο άνθρωπος, τη μη αξιοποίησή του, καταστάσεις που αποτελούν τον κυριότερο λόγο για την παθητικότητα ή το διαρκές άγχος, δύο αντιφατικές μα συνάμα σημαντικά προβλήματα που διακρίνουν πάρα πολλά άτομα στη σημερινή εποχή.
Δεν θα αναφερθώ σε κάποια νεοφιλελεύθερη/καπιταλιστική φράση η οποία μπορεί να εκφέρεται κάπως έτσι (θατσερικό στυλ): «όσοι κάνουν (παράγουν) κάτι κάθε στιγμή της ζωής τους, εκείνοι που δουλεύουν μανιωδώς για την υλική ευδαιμονία, γίνονται πλούσιοι και ευτυχισμένοι, όσοι δεν αξιοποιούν/εργαλειοποιούν τον χρόνο παραμένουν φτωχοί και καταπιεσμένοι. Φυσικά και δεν υφίστανται ταξικές διαφορές σε κάθε κοινωνία, όλοι ξεκινάνε από το 0, όλοι βασίζονται στις δικές τους δυνάμεις.». Μπορεί λίγο να υπερέβαλα… αλλά όχι, δεν αναφέρομαι στην γρήγορη ή αργή παραγωγή πλούτου, η οποία σχετίζεται με τις χρονικές στιγμές και διαστήματα. Αν και, αναμφισβήτητα, η αδιαφορία για το τεράστιο μέγεθος «Χρόνος» συνδέεται με την κονιορτοποίηση που λίγο-πολύ όλες οι κυβερνήσεις θέλουν να εφαρμόσουν στους πολίτες του κόσμου, ο Χρόνης με την ρήση του τοποθετεί το ζήτημα στο ατομικό επίπεδο, και έτσι και η ανάλυση του σχολίου πρέπει να ακολουθήσει τον ίδιο δρόμο.
Από την μία, προσπαθούμε διαρκώς να «σκοτώσουμε» τον χρόνο. Η διαρκής πρόοδος της τεχνολογίας έχει συμβάλλει τα μέγιστα σε αυτό (κινητά, υπολογιστές, τηλεόραση, κοινωνικά δίκτυα κ.ά.), καθώς αφιερώνουμε τις ελάχιστες ελεύθερες ώρες που διαθέτουμε σε αυτόν τον κόσμο των πολλαπλών ταχυτήτων σε ασήμαντες ψηφιακές δραστηριότητες, στην πλειονότητα των περιπτώσεων. Αντί να δώσουμε βάση στην επίτευξη των στόχων μας και των ονείρων μας, γινόμαστε έρμαια δύο-τριών συσκευών και τεσσάρων-πέντε κοινωνικών πλατφορμών. Η παιδεία, μέσω της εμβάθυνσης σε κάθε μορφή τέχνης/επιστήμης, μπορεί να βοηθήσει στην απόκτηση/επανάκτηση συνειδητότητας, ώστε καθένας από μας να καταλάβει πόσος λίγος είναι -συγκριτικά- ο κύκλος μας εν ζωή και να κοιτάξει να αξιοποιήσει κάθε στιγμή, «γεμίζοντάς» την με καταστάσεις στις οποίες ο ίδιος διαμορφώνει το περιεχόμενο. Επίσης, ο πεπαιδευμένος άνθρωπος γνωρίζει πώς να απολαμβάνει τις ώρες του και κατά την διάρκεια «ανιαρών» διαστημάτων, όπως στη δουλειά ή στην εκτέλεση οικιακών εργασιών. Αναγνωρίζει το μικρό διάστημα που τον χωρίζει από τον άλλο κόσμο, και κοιτάει να το αξιοποιήσει στον δέοντα βαθμό.
Από την άλλη, φυτοζωούμε και παραμένουμε στάσιμοι (ως προσωπικότητες, όσον αφορά το δίπολο ευτυχίας-δυστυχίας) γιατί εξελισσόμαστε σαν είδος μα, ταυτόχρονα, γινόμαστε συνεχώς πιο απαθείς. Μολονότι και για αυτήν την κατάσταση ευθύνεται κατά πολύ η ολοένα και αυξανόμενη σύνδεση του ανθρώπου με τις μηχανές παρά με τους ομοειδείς του, εκλείπει ο αυθορμητισμός και το συναίσθημα, διότι φοβόμαστε ότι θα εκτεθούμε, ειδικά σε καινούργιες γνωριμίες/περιστατικά και αυτό επεκτείνεται σε όλο και μεγαλύτερη κλίμακα ατόμων. Εφόσον αντιμετωπίζεις κάθε νέα κατάσταση, κάθε νέο περιβάλλον, κάθε απρόσμενη εξέλιξη στη ζωή σου με την ίδια άκρατη αδιαφορία, αρχίζουν να σου μοιάζουν όλα ίδια και να μην συνειδητοποιείς την αξία του Χρόνου. Εκείνος παίρνει την ζωή σου και την κατευθύνει, και εσύ σε αυτή αναλαμβάνεις ρόλο κομπάρσου…
