Της Ανδρομάχης Αρβανίτη, πρώην συντάκτριάς μας
Έως και σήμερα, κυριαρχεί η πεποίθηση πως σε μία Γερμανία όπου με δημοκρατικές διαδικασίες αναδείχθηκε στην εξουσία η εθνικοσοσιαλιστική ιδεολογία και ο Αρχηγός της, Αδόλφος Χίτλερ, αντίσταση δεν υπήρξε. Όλοι μας, λίγο πολύ, έχουμε στο νου μας πως, ύστερα από την ταπείνωση της Συνθήκης των Βερσαλλιών (που σήμανε το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, με τη Γερμανία ηττημένη να δέχεται τους σκληρούς όρους της) και την οικονομική εξαθλίωση της δεκαετίας του 1930 (ως συνέπεια του παγκόσμιου «Κραχ»), οι υποσχέσεις του ναζισμού είχαν μαζική απήχηση στη γερμανική κοινωνία. Σίγουρα, αυτός ο υπεραπλουστευμένος τρόπος σκέψης έχει κάποια βάση, καθώς, εξαιτίας και των συνθηκών, οι υποστηρικτές του Χίτλερ δεν ήταν και λίγοι. Ωστόσο, η αντίληψη πως η νομιμοποίηση του Αδόλφου, της ιδεολογίας του και των πρακτικών του ήταν καθολική, δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.
Μία πτυχή της νεότερης Ιστορίας, όχι και τόσο γνωστή, σίγουρα όμως ελπιδοφόρα, αποτελεί το «Λευκό Ρόδο». Μία φοιτητική, αντιστασιακή οργάνωση-ανάχωμα στον ναζισμό. Πρωτοστάτες: οι φοιτητές Σόφι και Χανς Σολ, Αλεξάντερ Σμορέλ, Κρίστοφ Πρόμπστ, Βίλι Γκράφ, Ίνγκε Σολ, Τράουτε Λαφρέντζ, Καταρίνα Σύντεκοπφ, Λιζελότε Μπέρντλ μαζί με τον καθηγητή Φιλοσοφίας, Κούρτ Χούμπερ. Παρακινούμενοι αφενός από τον νεανικό αναβρασμό, αφετέρου από την χριστιανική τους πίστη, μία παρέα νέων ανθρώπων μαζί με τον καθηγητή τους, απέρριψαν το Άδικο και υπερασπίστηκαν το Δίκαιο. Το όνομα «Λευκό Ρόδο» πρότεινε ο Αλεξάντερ Σμορέλ, εμπνευσμένος από το αγαπημένο του βιβλίο «Αδερφοί Καραμαζώφ» του Ντοστογιέφσκι, βάσει ενός αποσπάσματος που περιγράφει την έλευση του Χριστού στη Γη προκειμένου να αναστήσει εκ νεκρών ένα κοριτσάκι, το οποίο, αφού επιστρέφει εν ζωή, στα χέρια του κρατά λευκά τριαντάφυλλα. Η αλληγορία είναι εμφανής.
Η δράση του Λευκού Ρόδου; Αν και βραχύβια (Ιούνιος 1942-Φεβρουάριος 1943), σίγουρα ηχηρή. Στο διάστημα δραστηριοποίησης της αντιστασιακής ομάδας στη Γερμανία, τα μέλη έγραφαν και μοίραζαν προκηρύξεις. Στο σύνολο τους 6, με τη κάθε μία -βασισμένη σε χριστιανικές αξίες- να καταδικάζει τα εγκλήματα των ναζιστών, τη γενοκτονία των Εβραίων, τη μισαλλόδοξη ρητορική του Χίτλερ, και συνάμα να προωθεί την αντίσταση στο κατεστημένο με ορθολογικά μέσα και να στοχεύει στην αφύπνιση του γερμανικού λαού. Όπως φαντάζεται κανείς, η σύλληψη των μελών στο πλαίσιο αυτού του ολοκληρωτικού και βίαιου καθεστώτος ήταν απλά ζήτημα χρόνου. Στις 18 Φεβρουαρίου 1943 τα αδέρφια Σόφι και Χανς Σολ, ενώ μοίραζαν προκηρύξεις στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου, εντοπίστηκαν από τις γερμανικές αρχές. Ακολούθησε δίκη, στις 22 Φεβρουαρίου, στην οποία η Σόφι, ο Χανς και ο Κρίστοφ Προμπστ καταδικάστηκαν σε θάνατο. Όταν ερωτήθηκαν από τον δικαστή Φράισλερ «αν θα σκότωναν τον Χίτλερ σε περίπτωση που είχαν τη δυνατότητα», η Σόφι και ο Χαν απάντησαν δίχως δεύτερη σκέψη: «Ναι, αμέσως». Στους επόμενους μήνες, αποκεφαλίστηκαν ο καθηγητής Χούμπερ και ο Αλεξάντερ Σμορέλ, με τον τελευταίο να ανακηρύσσεται άγιο από την Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία. Κάπως έτσι οδηγούμαστε, λοιπόν, στη «μάρανση» του Λευκού Ρόδου.
Ύστερα από τις δίκες και τη θανάτωση των συντρόφων τους, τα εναπομείναντα μέλη κατόρθωσαν να περισώσουν την τελευταία προκήρυξη και να τη μεταβιβάσουν στα χέρια των Συμμάχων. Βρετανικά αεροσκάφη, πετώντας πάνω από πόλεις της ναζιστικής Γερμανίας, έριξαν χιλιάδες αντίτυπά της, αφού τη μετονόμασαν σε «Μανιφέστο των Φοιτητών του Μονάχου». Το συγκεκριμένο, αποτελεί τεκμήριο -μερικής- απενοχοποίησης του γερμανικού λαού, ο οποίος, έως σήμερα, ντρέπεται σφοδρά για την αιματηρή του ιστορία.
Τι μπορούμε να μάθουμε και να κρατήσουμε εμείς, τόσα χρόνια μετά, από το Λευκό Ρόδο; Μέσα από τις πράξεις, αλλά προπάντων το πνευματικό σθένος της αντιστασιακής νεολαίας της Γερμανίας, οδηγούμαστε στη συνειδητοποίηση πως, αν και τα πράγματα ενδέχεται καμία φορά να φαντάζουν «μαύρα» και η κοινωνία δύναται να παρασύρεται από υποσχόμενους ηγέτες και ακραίες ιδεολογίες, πάντα θα υπάρχει μία «άσπρη» κηλίδα, μία μερίδα ανθρώπων η οποία θα αντιμάχεται.
«Δε θα σωπάσουμε. Είμαστε η συνείδησή σας. Ποτέ δε θα κάνουμε ειρήνη μαζί σας.» ((απόσπασμα από την τέταρτη προκήρυξη).
Για περισσότερες πληροφορίες: https://www.weisse-rose-stiftung.de/white-rose-foundation/
