Το Φαινόμενο «Έπτιλος Αλανόπουλος»

Στο άρθρο συνεργάστηκε και ο Γιώργος Θεοδώρου, φοιτητής στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης (Ε.Κ.Π.Α.)

Από μικρή ηλικία καλούμαστε να συμμετέχουμε σε μια προσομοίωση της Κοινωνίας και να καλλιεργήσουμε τις δικές μας σχέσεις και φιλίες. Πολλές από αυτές τις σχέσεις εξελίσσονται σε μακροχρόνιες φίλιες, διαρκώντας για μία ζωή. Ωστόσο μερικές φορές, οι φιλίες αυτές, αντί να συμβάλλουν στην ουσιαστική επικοινωνία, τυλίγονται από έναν επιφανειακό μανδύα. Πολλές φορές μπορεί μία επικοινωνία ανάμεσα σε παιδικούς φίλους να ξεθυμάνει και να αντικατασταθεί από τυπικές συναντήσεις και «Flex» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

«Φύσει μέν ἐστιν ἄνθρωπος ζῶιον πολιτικόν.». Ένα ευρέως διαδεδομένο και επιστημονικά τεκμηριωμένο ρητό του Αριστοτέλη όπου αναφέρεται στην έκδηλη ανάγκη του ανθρώπου στη κοινωνική συμμετοχή. Στις σύγχρονές του κοινωνίες, ήταν έντονο το ένστικτο της κοινωνικής αποδοχής. Σήμερα αυτό ισχύει σε ακόμα πιο μεγάλο βαθμό, καθώς πολλοί επικεντρώνονται στο «φαίνεσθαι», δηλαδή την εξωτερική τους εικόνα και τις επιφανειακές κοινωνικές σχέσεις, για την εκπλήρωση του εν λόγω ενστίκτου. Τι οδηγεί όμως έναν άνθρωπο στην επιλογή των τυπικών σχέσεων;

Το κυνήγι της επιτυχίας

Ο πρώτος παράγοντας αποτελεί το συστηματικό κυνήγι της επιτυχίας και -κατ’ επέκταση- η έλλειψη χρόνου. Για την διατήρηση μιας υγειούς φιλίας απαιτείται η επένδυση χρόνου και θέλησης. Στον σύγχρονο κόσμο η επιβίωση συνδέεται άμεσα με την επιτυχία, η οποία με τη σειρά της απαιτεί αφοσίωση, χρόνο και μακροχρόνιες σπουδές. Ένα αντιπροσωπευτικό παράδειγμα αποτελεί η πίεση που δέχονται οι υποψήφιοι των Πανελληνίων, και συγκεκριμένα αυτοί της ιατρικής κατεύθυνσης. Ο ανταγωνισμός όμως δεν τελειώνει με την εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο. Η Ιατρική σχολή αποτελείται από τους πρώτους των πρώτων, καθιστώντας την ανταγωνιστική της φύση αναπόφευκτη. Αυτό οδηγεί σε συνεχή υπερπροσπάθεια της επιτυχίας θολώνοντας την κοινωνική αντίληψη του φοιτητή. Ως απότοκο, ο χρόνος του καταναλώνεται και οι κοινωνικές επαφές του παραμελούνται.

Η προσπάθεια για την επιτυχία δεν αποτελεί κάτι αρνητικό, ωστόσο η υπερπροσπάθεια της δημιουργεί ένα χάσμα ανάμεσα σε κοινωνικές ιδεολογίες. Ένας άνθρωπος ο οποίος εξυψώνει την επιτυχία περιορίζει τις κοινωνικές του επαφές είτε σε ομοϊδεάτες είτε σε άτομα που εξυψώνουν την επιτυχία αλλά όχι τον χαρακτήρα του. Έτσι οδηγείται σε ένα φαύλο κύκλο ευκαιριακών σχέσεων που ικανοποιούν την συγκεκριμένη διαστρεβλωμένη πραγμάτωση της φιλίας.

Ο προσωπικός εγωισμός

Η απομάκρυνση από ουσιαστικές κοινωνικές σχέσεις εντείνονται και από προσωπικά χαρακτηριστικά του ανθρώπου, με το κυριότερο αυτού να είναι ο εγωισμός. Ο εγωισμός, παρόλο που είναι αναγκαίος για την επιβίωση του ανθρώπου, στην πραγματικότητα η σχέση με ένα πολύ ναρκισσιστικό άτομο περιστρέφεται πάντα γύρω από αυτό. Ένας εγωκεντρικός χαρακτήρας δεν θα αναρωτηθεί ποτέ για το αν το πρόβλημα σε μία σχέση είναι ο ίδιος, καθώς -κατ’ εκείνον- η ρίζα του προβλήματος βρίσκεται στο άλλο άτομο της σχέσης. Επιπλέον, η εγωιστική διάθεση δεν επιτρέπει στην κατανόηση των αναγκών και των επιθυμιών του άλλου, και με απλά λόγια επιλέγει να μην επενδύσει στην «παρεΐστικη» ισότητα.

Κλείνοντας, η έμφυτη ανάγκη του ανθρώπου για κοινωνική αποδοχή διαταράσσεται από την έννοια της απόλυτης επιτυχίας και του υπερβολικού εγωισμού. Πολλές φορές, η κοινωνική απομάκρυνση από ουσιαστικές σχέσεις με πραγματική επικοινωνία και η αντικατάστασή τους από επιφανειακές σχέσεις έχουν σκοπό την προσωπική εξύψωση αλλά -ειρωνικά- δρα ψυχοφθόρα στο ίδιο το άτομο. Το αναπόφευκτο αποτέλεσμα είναι το άτομο να διαγράφει προσωπικές φιλίες και αναμνήσεις χρόνων και μεγάλης αξίας και να αρκείται σε επιφανειακές σχέσεις, οι οποίες περιορίζονται σε ένα τυπικό «επ τι λέει αλάνια!».