Φίλαθλος, οπαδός ή χούλιγκαν;

Είναι Κυριακή… βρίσκεσαι στο γήπεδο… βλέπεις έναν να κρατά ένα κουτί παγωμένο μπύρα… τα χέρια του παγώνουν. Μα όσο αυτά παγώνουν, τα μάτια του είναι στραμμένα στο γήπεδο και βγάζουν σπίθες. Το χαμόγελό του, καρφιτσωμένο μέχρι τα αυτιά. Η αδρεναλίνη του ανεβαίνει. Τα σωθικά του καίγονται. Το μυαλό του παίρνει άλλες στροφές. Για σένα αυτή η εικόνα… αυτή η μπύρα… είναι ασήμαντη… Για κάποιον άλλον όμως αυτή η μπύρα είναι η ζωή του. Αυτή η μπύρα είναι ο δεσμός με τα αδέλφια του, την οικογένειά του… είναι ο κόσμος του. Ατμόσφαιρα, καπνογόνα, συνθήματα… παλμός, άνθρωποι ζωντανοί, φωνές… και έπειτα… κραυγές… και ξαφνικά η Κυριακή δεν είναι ποτέ ξανά η ίδια. Ο ίδιος άνθρωπος που ζητωκραύγαζες μαζί στην κερκίδα δεν είναι πλάι σου. Λείπει. Μαζί με αυτόν που λείπει, λείπουν κι άλλοι πολλοί, νέοι, μεγαλύτεροι… δεν έχει σημασία. Μαζί με σένα πονάει μια μάνα, ένας πατέρας, μια οικογένεια, μία/ένας σύντροφος. Όταν χάνεις τους γονείς σου, ονομάζεσαι ορφανός. Όταν χάσεις την γυναίκα σου/τον άντρα σου, λέγεσαι χήρος ή χήρα… όταν χάνεις το παιδί σου… τότε πώς λέγεσαι; Όσο λοιπόν κάποιοι ζουν για τα γήπεδα και τις εκδρομές, κάποιοι άλλοι πονάνε. Πού ξεκινά και πού τελειώνει η αγάπη για την ομάδα; Ποια είναι η διαφορά του φιλάθλου, του οπαδού και του χούλιγκαν; Γιατί υπάρχει εγκληματικότητα στον χώρο του αθλητισμού; Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματά μου όταν ακούω για τον Άλκη (και όλους τους Άλκηδες που χαθήκανε).

Φίλαθλος. Το άτομο που ενδιαφέρεται και παρακολουθεί συστηματικά τα αθλητικά γεγονότα και αγωνίσματα. Οπαδός. Πρώτον, αυτός που ακολουθεί μια κίνηση ή μια ιδεολογία. Δεύτερον, αυτός που παθιάζεται υπέρμετρα ή φανατίζεται με μία ομάδα ή οργάνωση. Συνώνυμα: θιασώτης. Ποια είναι όμως η διαφορά του φιλάθλου και του οπαδού; Ο οπαδός λατρεύει μια ομάδα ή ένα κόμμα, όντας απολύτως και σίγουρος πως όλες οι άλλες ομάδες ή τα κόμματα είναι για τα μπάζα, κάτι που δεν συμβαίνει με τον φίλαθλο, που έχει μεν τις προτιμήσεις του, πλην όμως δεν υποτιμά καμιά άλλη ομάδα. Είναι κάπως σαν την αντίθεση του εθνικιστή και του πατριώτη. Αναλόγως, ο εθνικιστής θεωρεί τη δική του πατρίδα ανώτερη όλων, εν αντιθέσει με τον πατριώτη, που απλώς αγαπά την πατρίδα του, χωρίς όμως να μισεί τις άλλες και χωρίς να θέλει να τις κατακτήσει. Χουλιγκανισμός. Μία λέξη με μεγάλη ιστορία (θα την αναλύσουμε σε άλλο κείμενο). Ως χουλιγκανισμός αναφέρεται η ανάρμοστη και βίαιη συμπεριφορά οπαδών αθλητικών ομάδων που οδηγεί στη διατάραξη της τάξης. Εκφάνσεις χουλιγκανισμού συνήθως θεωρούνται πράξεις όπως η υβριστική συμπεριφορά σε γήπεδα κατά τη διάρκεια αγώνων, πολλές φορές με ρατσιστική διάθεση, η επιθετική συμπεριφορά σε αυτούς τους χώρους, οι εισβολές οπαδών στον αγωνιστικό χώρο πολλές φορές με βίαιες προθέσεις, οι ομαδικές συγκρούσεις οπαδών εντός και εκτός γηπέδων καθώς και δολοφονίες που γίνονται μεταξύ οπαδών που τάσσονται υπέρ διαφορετικών ομάδων. Πιστεύω όλοι αντιληφθήκαμε τις διαφορές μεταξύ αυτών των 3 λέξεων που πολλοί συγχέουν. Η ερώτηση όμως που μας καίει είναι γιατί υπάρχει αυτή η εγκληματικότητα στον χώρο των γηπέδων;

Η εγκληματικότητα στον χώρο του αθλητισμού αποτελεί απόρροια πολλών προβλημάτων που ταλανίζουν την κοινωνία μας. Ας ξεκινήσουμε από το γεγονός ότι πλέον μέχρι και στον χώρο του αθλητισμού υπάρχει η πολιτική essence. Ο αθλητισμός έχει γίνει ένα μέσο εξυπηρέτησης πολιτικών και οικονομικών συμφερόντων με την αξιοποίηση αθέμητων μέσων όπως είναι η προπαγάνδα, οι χρηματισμοί σημαντικών παραγόντων/αθλητών/διαιτητών. Αυτός για μένα συνιστά έναν βασικό λόγο που υπάρχει χώρος στην εγκληματικότητα στον αθλητισμό. Το γήπεδο πλέον δεν είναι να πας να παρακολουθήσεις μπάλα απλώς… πίσω από αυτό κρύβεται ένα αξιοσέβαστο ποσό που έχεις παίξει στο στοίχημα, μια βίαιη διάθεση εναντίον της αντίπαλης ομάδας, η τρέλα για την κατάκτηση του κυπέλλου ή του πρωταθλήματος (που προφανώς δεν αναδεικνύεται μόνο η καλύτερη ομάδα αλλά γίνεται επίδειξη δύναμης των προέδρων εφοπλιστών). Σήμερα μέσω των επιθέσεων που γίνονται σε άτομα άλλης ομάδας υπάρχουν και άλλα αίτια που οπλίζουν αυτούς τους ανθρώπους.

Φταίει ο σύγχρονος τρόπος ζωής; Φταίει η έλλειψη παιδείας; Τα κοινωνικά και προσωπικά ζητήματα; Δεν ξέρω. Ίσως θα μπορούσαμε να πούμε πως ένα αίτιο είναι ότι ο σημερινός άνθρωπος (και πιο πολλοί οι νέοι), έχει την ανάγκη να εκτονωθεί. Οι αγχωτικοί ρυθμοί ζωής, το έντονο στρες σε ωθούν στο να θες να ξεσπάσεις, να εκφραστείς… κάποιοι λοιπόν βρίσκουν ως αφορμή αυτό. Επίσης οι νέοι έχουν έντονα την ανάγκη να ενταχθούν σε κάποιο σύνολο. Μέσα από την οικογένεια του γηπέδου βρίσκουν ανθρώπους να “κουμπώνουν”, να ταιριάζουν και αισθάνονται μέρος ενός συνόλου με κοινό πνεύμα, κοινό στόχο, κοινές ιδέες. Μέσα σε αυτούς ίσως κάποιοι βλέπουν την οικογένεια που δεν έζησαν ποτέ. Ίσως άλλοι πάλι νιώθουν χρήσιμοι, ότι δηλαδή εκτελούν ένα χρέος απέναντι σε μια ομάδα. Νιώθουν θαλπωρή και τελικά όλο αυτό γίνεται αυτοσκοπός τους χωρίς να καταλάβουν το πώς. Άλλοι πάλι δεν θέλουν να ζήσουν μια συμβατική ζωή. Θέλουν μια ανατρεπτική (για αυτούς) ζωή. Ζουν για τα σκηνικά, τις εκδρομές, την αστυνομία και φανατίζονται σε βαθμό που βλέπουν φανέλες και όχι ανθρώπους πίσω από τα καλυμμένα πρόσωπα. Πού σταματά και πού ξεκινά η αγάπη για την ομάδα λοιπόν;

Η αγάπη για την ομάδα πρέπει να σταματάει, όταν ξεκινάει ο φανατισμός και η παραβατικότητα. Όταν η ομάδα, ο αθλητισμός δεν σε γεμίζουν χαρά, ευτυχία ή ζωή, αλλά σε γεμίζουν με αισθήματα μίσους, εχθρότητας, κακίας… τότε ναι… δεν αγαπάς την ομάδα, δεν την στηρίζεις… την υπηρετείς και η σχέση σας είναι μια σχέση εξάρτησης. Ναι, είναι πολύ όμορφο να ακολουθείς την ομάδα σου παντού, να την παρακολουθείς και να στενοχωριέσαι στις λύπες της, να χαίρεσαι στις χαρές της. Δεν είναι ωραίο όμως να στερείς την ζωή κάποιου, επειδή υποστηρίζει άλλη ομάδα. Το ποδόσφαιρο γεννήθηκε για να ενώνει τον κόσμο, τους λαούς, τις εμφυλίους… να τους κάνει να χτυπούν με τον ίδιο παλμό, να γίνονται ένα μέσω των διαφόρων ομάδων. Να ξεχνούν τα προβλήματά τους και να χαίρονται την κάθε στιγμή μαζί. Ποδόσφαιρο είναι η μαγεία αυτών των 90 λεπτών που σε καθηλώνει και σε κάνει να ξανά πας στο γήπεδο, για να νιώσεις αυτήν την αίσθηση. Είναι ο γονιός με το παιδί του πιασμένοι χέρι-χέρι. Οι έφηβοι που δεν χαλάνε χαρτζιλίκι, για να πάνε γήπεδο. Τα αμαξίδια με τους πιστούς ακολούθους της ομάδας. Οι ηλικιωμένοι στο καφενείο της γειτονιάς να παρακολουθούν από την συνδρομητική. Οι ποδοσφαιριστές που ζουν για αυτό. Όλα αυτά είναι ποδόσφαιρο… και όχι ένας νεκρός 18χρονος στην άσφαλτο.