Οι Social Waste στον Πολιτισμό του Φ.Κ.! Μια συνέντευξη του γνωστού συγκροτήματος από τον πρώην συντάκτη μας Μανώλη Θεοχάρη και τον συντάκτη μας Παύλο Γιαννόπουλο.
-Θέλει να μας πει ο καθένας λίγα λόγια για τον εαυτό του και τι σημαίνει η μουσική για εσάς;
«Γιώργης: Είμαι ο Γιώργος Νίκας. Παίζω κάποια έγχορδα, πνευστά και κρουστά όργανα. Εκτός από τους Social Waste, δραστηριοποιούμαι και ως μουσικός σε παραδοσιακές, ethnic και metal μπάντες. Παράλληλα, διατηρώ στην Πετρούπολη το εργαστήριό μου στο οποίο φτιάχνω μουσικά όργανα. Όπως καταλαβαίνετε, η σχέση μου με τη μουσική είναι ουσιαστικά ένα μεγάλο κομμάτι της ζωής μου και ταυτόχρονα μια βαλβίδα εκτόνωσης της πίεσης της καθημερινότητας. Παρόλα αυτά προσπαθώ να διατηρώ μια ελεύθερη/ερασιτεχνική σχέση μαζί της, παρά μια δεσμευτική, επαγγελματική.
Γιάννης: Μουσική είναι ένας τρόπος έκφρασης. Η μουσική κυρίως μεταφέρει συναισθήματα και ο στίχος την σκέψη. Ένα ολοκληρωμένο τραγούδι λοιπόν επικοινωνεί, δίνει δύναμη σε αγώνες και γαληνεύει. Θα σηκώσει στα πόδια του έναν πεσμένο, θα δώσει δύναμη για έναν αγώνα και θα νανουρίσει ένα μωρό.
Χρήστος: Εγώ ασχολούμαι με την Στατιστική, ενώ παράλληλα συμμετέχω σε ένα μαγαζί. Όσον αφορά στη μουσική ραπάρω, γράφω κάποιους λίγους στίχους, κάνω τον προγραμματισμό στα τραγούδια της μπάντας και τέλος, κάνω και την άχαρη δουλειά του «μάνατζερ» στο γκρουπ. Η μουσική για εμένα είναι τρόπος έκφρασης και δημιουργικότητας.
Λεωνίδας: Εγώ γράφω στίχους, ραπάρω, και καμιά φορά μου έρχεται και καμιά μελωδία στο κεφάλι και προσπαθώ να τη μεταφέρω στους άλλους για να την κάνουν νότες. Στην «άλλη» μου ζωή είμαι πολιτικός κοινωνιολόγος, και κατά καιρούς έχω εργαστεί σε διάφορα πανεπιστήμια σε Ελλάδα και εξωτερικό. Η μουσική από μόνη της δε με ενδιαφέρει και πολύ, εγώ επικεντρώνομαι στο τραγούδι: στο συνδυασμό δηλαδή στίχου, μουσικής και ερμηνείας.
Γιώργος: Εγώ στη μπάντα ραπάρω και ασχολούμαι με τα δικτυακά και το merch της. Στην δουλειά των «9-5» είμαι σε μια εταιρεία πληροφορικής σαν τεχνικός. Η μουσική για εμένα είναι το μέσο που σου ξυπνάει συναισθήματα και τα ανατροφοδοτείς στην καθημερινότητά σου.»
-Πώς γνωριστήκατε μεταξύ σας και πώς προήλθε η ιδέα των Social Waste και αυτή η ιδιαίτερη ονομασία;
«Γιώργης: Εγώ είμαι ο τελευταίος που μπήκα στην παρέα των Social Waste, καθώς μετά τον τελευταίο δίσκο που είχαμε κάνει με τα “Αντίποινα” θεωρούσα πως έκανα τον κύκλο μου με τη ραπ. Κάποια στιγμή ο Χρήστος, με τον οποίο γνωριζόμαστε από τα φοιτητικά μας χρόνια στην Πάτρα, με προσέγγισε να κάνω κάποιες μουσικές για τους Social που είχαν ενεργοποιήσει πάλι το γκρουπ. Έτσι ξεκίνησε η συνεργασία μου μαζί τους.
Γιάννης: Γνωριστήκαμε στο λύκειο σαν παρέα με κοινά ακούσματα μουσικής. Η σύνθεση του γκρουπ σε πρόσωπα έχει αλλάξει κάπως σε σχέση με την αρχική του μορφή, αλλά θεωρώ ότι οι στόχοι και ο λόγος ύπαρξης παραμένει ο ίδιος.
Χρήστος: Είμαι το προτελευταίο μέλος της μπάντας και είμαι περήφανος που βοήθησα ώστε οι Social Waste να επανέλθουν πριν από περίπου 10 χρόνια, μετά από μια κουβέντα με τον Λεωνίδα σε ένα γήπεδο μπάσκετ στον Πειραιά. Πριν ήμουν μέλος των Βαβυλώνα και στα σχολικά μου χρόνια ήμουν στους Depended on Dream. Από τότε γνώριζα τους Social Waste και από τα φοιτητικά μου χρόνια γνώριζα τον Γιώργη.
Λεωνίδας: Εγώ είμαι στη μπάντα από την αρχή, από την πρώτη ρίμα. Μια παρέα ήμασταν στο Ηράκλειο, πιτσιρικάδες που ήθελαν να κάνουν ραπ. Ήταν και άλλα παιδιά στην αρχή, σήμερα συνεχίζουμε στη μπάντα εγώ, ο Γιάννης και ο Πολύτροπος από εκείνη την παρέα, και έχουν προστεθεί και ο Χρήστος με το Γιώργη το Νίκα, οι οποίοι έφεραν τα δικά τους στοιχεία, και η μπάντα έχει πλέον άλλο χαρακτήρα.
Γιώργος: Γνωριστήκαμε στο Ηράκλειο και μας ένωσαν τα κοινά μουσικά ακούσματα, την επόμενη μέρα είπαμε να κάνουμε ένα γκρουπ έτσι απλά και αυθόρμητα. Το όνομα του γκρουπ και αυτό κάπως έτσι γρήγορα ήρθε, δεν το σκεφτήκαμε και πολύ, κάποιος πρότεινε το Civil ή Urban Waste -αν θυμάμαι καλά- και καταλήξαμε στο Social Waste.»
-Ποια ήταν η σχέση και οι επιρροές του καθενός με τη μουσική και την πολιτική πριν ξεκινήσει το συγκρότημα;
«Γιώργης: Η ζωή που έχεις επιλέξει να κάνεις αποτελεί ουσιαστικά και την πολιτική σου στάση. Επομένως, από νωρίς είχα διαλέξει πλευρά. Δεν χρειάζεται να συμμετέχεις σε μουσικό συγκρότημα για να έχεις πολιτική δράση. Οι επιλογές σου μέσα στην κοινωνία συνιστούν πολιτική θέση. Από την άλλη με τη μουσική εκτός από ακροατής rap, reggae και punk δεν είχα κάποια άλλη σχέση. Αλλά κάποια στιγμή κόλλησα με τα ρεμπέτικα, έμαθα να παίζω μπαγλαμά και όλα αυτά τα τρίχορδα μόνος μου και μετά άνοιξε ο απίστευτος κόσμος της παραδοσιακής μουσικής όλων των πολιτισμών, και ακόμη μέχρι σήμερα μελετάω και ακούω τις μουσικές των ανθρώπων του κόσμου.
Γιάννης: Τα ακούσματα κυρίως που είχα τότε ήταν ελληνικό και ξένο hip hop, αρκετά ροκ και φυσικά δεν έλειπε η παραδοσιακή μουσική. Ήταν εποχές καταλήψεων για τις μεταρρυθμίσεις στην Παιδεία, τότε έσκαγε η φούσκα με το Χρηματιστήριο και το Ασφαλιστικό, και ξεκίνησε και το φαγοπότι με τους ολυμπιακούς αγώνες. Σε παγκόσμιο επίπεδο είχαμε στην Γένοβα το G8 με έναν νεκρό, την Παλαιστίνη να χτυπιέται και στην Λατινική Αμερική ο EZLN (=Στρατός των Ζαπατίστα για την Εθνική Απελευθέρωση) να αντεπιτίθεται (κατάληψη San Cristobal, πορεία στο Mexico). Ακόμα παλιότερα τρέχαμε στις βάσεις των Αμερικάνων. Αυτά, μαζί με άλλες ανησυχίες σε κοινωνικοπολιτικό επίπεδο, και όχι μόνο στην Ελλάδα, έδιναν τις αφορμές.
Χρήστος: Για την μουσική απάντησα εν μέρει πριν. Αν πρέπει να αναφέρω κάποια είδη μουσικής, ακούω κυρίως hip hop, funk, blues και ορχηστρικά κομμάτια. Όπως είπε και ο Γιώργης, ο τρόπος ζωής του καθενός συνιστά πολιτική γενικότερα. Βέβαια από τα φοιτητικά μου χρόνια μέχρι τώρα, έχω πολύ έντονο ενδιαφέρον για το τι συμβαίνει γύρω μου σε κοινωνικό -και κατ’ επέκταση σε πολιτικό- επίπεδο.
Λεωνίδας: Εγώ άκουγα ελληνόφωνη ραπ. Πολιτικά, συμμετείχα στους αγώνες της γενιάς μου (και όχι μόνο της γενιάς μου) από μικρή ηλικία, δε με άφηναν αδιάφορο, και ευτυχώς ούτε και σήμερα με αφήνουν.
Γιώργος: Εκείνη τη χρονική περίοδο άκουγα συνέχεια hip hop ελληνικό και ξένο, και ροκ ελληνικό. Ήρθαν στη συνέχεια οι μεταρρυθμίσεις του Αρσένη στην Παιδεία, οι πρώτες καταλήψεις και συζητήσεις για το τι θα μπορούσαμε να κάνουμε σαν μαθητές. Έδεσε η συνταγή που λέμε.»
-Με τι βλέψεις ξεκινήσατε το συγκρότημα, ποιες από αυτές επετεύχθησαν και ποιες παραμένουν ακόμα στόχοι;
«Γιάννης: Στόχος είναι η έκφραση και η επικοινωνία. Να βοηθήσει ο καθένας να γίνει λίγο πιο δίκαιος αυτός ο κόσμος, ένα χρήσιμο εργαλείο είναι και τα τραγούδια. Να παραμυθιαζόμαστε λιγότερο, αλλά ταυτόχρονα να προσπαθούμε για το αδύνατο.
Χρήστος: Όταν φτιάξαμε το πρώτο γκρουπ (τους D.O.D.) ήμουν 14 χρονών, οπότε δεν είχα κάποιες βλέψεις. Ευτυχώς και στους Social Waste δεν λειτουργούμε με βάση κάποιον προγραμματισμό για το μέλλον. Δημιουργούμε όταν έχουμε κάτι να πούμε και προχωράμε.
Λεωνίδας: Δεν είχαμε και μεγάλες βλέψεις. Να μάθουμε πώς γίνεται το ραπ τραγούδι, να κάνουμε καμιά συναυλία, να βγάλουμε ένα δίσκο. Μέχρι εκεί πήγαιναν οι φιλοδοξίες μας τότε. Πάνω-κάτω οι ίδιες είναι και τώρα.
Γιώργος: Δεν υπήρχε κάποιος ιδιαίτερος στόχος ούτε τότε, ούτε και τώρα. Δεν ακολουθούσαμε κάποιο πλάνο για το τι θα συμβεί στη συνέχεια. «
-Ποια είναι αυτή η ουτοπία για την οποία μιλάτε εσείς στα τραγούδια σας και πώς την φαντάζεστε εσείς; Τι πρέπει να γίνει για να επιτευχθεί μια ριζοσπαστική αλλαγή;
«Χρήστος: Η ουτοπία για τον καθένα μας ίσως ορίζεται διαφορετικά. Για εμένα είναι μικρές καθημερινές νίκες σε όλους τους τομείς. Είναι νίκες που κερδίζονται «από τα κάτω» και μας βοηθούν να φτάνουμε λίγο πιο κοντά σε ριζοσπαστικές αλλαγές. Ξέρω ότι είναι πολύ δύσκολη διαδικασία, δεν είμαι ονειροπόλος, είναι όμως εφικτό.»
-Πόσο εύκολο είναι κανείς να ταξινομήσει τις γνώσεις του, τις σκέψεις και τις ιδέες του με σκοπό όχι απλά να τα παραθέσει, αλλά να ευαισθητοποιήσει και να μορφώσει μέσα από τη μουσική του;
«Γιάννης: Η μουσική είναι τέχνη, δηλαδή σε μεγάλο βαθμό εξαρτάται από την έμπνευση, από την ψυχή. Πολλές φορές ένα κομμάτι πετυχαίνει ακόμα και με τεχνικά λάθη, γιατί υπερνικάει αυτό που έχει να πει και το ύφος του. Φυσικά προσπαθείς να του δώσεις την μορφή που του ταιριάζει (με λέξεις και νότες) ώστε να εκφράσει αυτό που έχεις στο μυαλό σου όσο καλύτερα γίνεται και να πετύχει τον στόχο του.
Χρήστος: Δεν κατέχουμε κάποιο εγχειρίδιο για το πώς πρέπει να γίνουν τα πράγματα. Κάνουμε τέχνη με βάση αυτό που είμαστε. Τον τρόπο που το εκλαμβάνουν αυτοί/αυτές που μας ακούν τον ξέρουν καλύτερα από εμάς.
Λεωνίδας: Το ωραίο με τις ουτοπίες είναι ότι δεν ξέρεις και ακριβώς πώς είναι. Τις φαντάζεσαι και προχωράς. Πολλές φορές, γίνονται και δυστοπίες».
-Πώς μπορούν να ευοδωθούν όροι όπως η αυτοοργάνωση, η αυτομόρφωση και ο ακτιβισμός σε ένα περιβάλλον που προάγει την πλήρη ατομικότητα και την εργαλειακή εκπαίδευση;
«Γιώργης: Ακριβώς επειδή προάγεται η ατομικότητα σε όλες τις πτυχές της ζωής μας, πρέπει να μας ενεργοποιήσει ώστε να καταλάβουμε πως μόνο μέσα από συλλογική προσπάθεια μπορούμε να καταφέρουμε πράγματα. Ευτυχώς, υπάρχουν πολλές ακτιβιστικές κολεκτίβες σε όλα τα μέρη της Ελλάδας που προσπαθούν να αλλάξουν τον κόσμο που ζούμε, και αυτό είναι πολύ αισιόδοξο.
Λεωνίδας: Αυτή είναι η πρόκληση. Να μάθουμε να ξεμαθαίνουμε, και να τα ξαναπιάνουμε από την αρχή.»
-Πώς η μουσική και οι μουσικοί επηρεάζονται από αυτές τις δύσκολες συνθήκες που διανύουμε αυτήν την περίοδο;
«Χρήστος: Είναι προφανές ότι οι μουσικοί δεν είναι εξωγήινοι, αποτελούν μέρος της κοινωνίας που ζούμε (κλισέ). Οπότε σίγουρα επηρεάζονται όπως όλοι οι άνθρωποι, τόσο ψυχολογικά όσο και οικονομικά. Προσωπικά, μου λείπουν πολύ οι λάιβ συναυλίες με κόσμο. Οι άνθρωποι όμως που ζουν μόνο από τη μουσική αντιμετωπίζουν τεράστιο πρόβλημα, και δεν αναφέρομαι μόνο στους μουσικούς. Υπάρχουν τεχνικοί ήχου, φωτιστές και αρκετά ακόμη παράπλευρα επαγγέλματα που έχουν «παγώσει» όσο δεν υπάρχουν συναυλίες. Η κυβέρνηση με τη σειρά της δεν ασχολείται με αυτούς τους κλάδους, κάτι που είναι τουλάχιστον απαράδεκτο.
Λεωνίδας: Εμείς δεν ζούμε από τη “μουσική” αποκλειστικά. Επιλέξαμε να ασχοληθούμε μαζί της ερασιτεχνικά και όχι επαγγελματικά. Υπάρχουν όμως άνθρωποι που ασχολούνται επαγγελματικά, και έχουν να εργαστούν ένα χρόνο. Και επειδή δεν είναι Κυριάκοι Μητσοτάκηδες, είναι -άκουσον άκουσον- εξαρτημένοι από το μισθό τους, βρίσκονται σε πολύ δύσκολη θέση οικονομικά.
Γιώργος: Έχουμε μια κυβέρνηση που δεν σέβεται τις τέχνες. Το έχει δείξει, θέλει μάλιστα να τις σιωπήσει και να τις λογοκρίνει. Εδώ και ένα χρόνο υπάρχει κόσμος που δεν του επιτρέπεται να εργαστεί. Ένα χρόνο μετά δεν υπάρχει κάποιο σοβαρό σχέδιο για τους εργαζόμενους. Και είναι πολλοί, δεν είναι μόνο οι αμιγώς μουσικοί.»
-Έχουν πλέον προκύψει πολλά συγκροτήματα (Κοινοί θνητοί, Taburo Bota, Αντίποινα) που ειδικεύονται στον πολιτικό στίχο στο χιπ-χοπ. Μεταξύ σας, τι κλίμα επικρατεί; Υπάρχει επικοινωνία, τόσο φιλική και μουσική, όσο και για διάφορες άλλες δράσεις;
«Γιώργης: Καταρχάς, για να μιλήσω από την πλευρά των Αντιποίνων, θέλω να πω πως υπήρχαμε παράλληλα με τους Social Waste από τα τέλη της δεκαετίας του ’90 και δεν «ειδικευόμασταν» στον πολιτικό στίχο. Θα έλεγα μάλλον ότι είχαμε κοινωνική και ανθρωποκεντρική οπτική γωνία. Από το 2013 που τα Αντίποινα σταμάτησαν, προέκυψε το 2ο ξεκίνημα των Social Waste και έγινε μια ομάδα περίπου. Υπάρχουν πολλά γκρουπ που έχουν πολιτικό στίχο και με πολλά παιδιά από αυτά έχουμε συνυπάρξει και συνεργαστεί σε κοινούς αγώνες ως άτομα. Μια χαρά κλίμα υπάρχει με όλους.
Λεωνίδας: Δεν έχουμε τίποτα να χωρίσουμε με τα παιδιά, έχουμε και καλές σχέσεις. Αυτό το «ειδικεύονται στον πολιτικό στίχο» δε μου έκατσε πολύ καλά. Δεν είναι «εξειδίκευση», ούτε η πολιτική συνείδηση ούτε ο πολιτικός στίχος.
Γιώργος: Μια χαρά τα πάμε και προσωπικά πιστεύω πως θα εμφανιστούν και άλλα σχήματα. Δεν είναι «εξειδίκευση», έτσι είναι το hip hop, έτσι ξεκίνησε, είναι εδώ για να ενοχλεί και το κάνει πολύ καλά.»
-Ποιοι είναι οι καλλιτέχνες με τους οποίους θα θέλατε να συνεργαστείτε;
«Γιώργης: Υπάρχουν πολλοί καλλιτέχνες που μας αρέσει η μουσική που κάνουν, αλλά αυτό δε συνεπάγεται ότι θέλουμε οπωσδήποτε να συνεργαστούμε.
Γιάννης: Οι συνεργασίες μας προκύπτουν από φίλιες, οπότε έρχονται φυσικά και από μονές τους. Αν κάποιον εκτιμώ, θα ήθελα να τον γνωρίσω κι αν τα λέμε καλά, η συνεργασία θα έρθει.
Λεωνίδας: Πολλοί είναι, αλλά καλύτερα να το μάθουν απευθείας από εμάς και όχι από τη συνέντευξη αυτή.»
–Το άλμπουμ «Τα Σύνορα» γνώρισε μεγάλη επιτυχία. Τι άλλο να περιμένουμε από εσάς, ενδεχομένως όχι μόνο μουσικά, όπως ας πούμε είναι το νέο βιβλίο του Λεωνίδα;
«Λεωνίδας: Το βιβλίο είναι άλλη ιστορία. Δεν είναι πρότζεκτ των Social Waste, είναι κάτι που κάνω εγώ στην «άλλη μου ζωή» που λένε. Όπως ο Γιώργης ο Νίκας φτιάχνει γκάιντες και αρχαίες λύρες, και τα υπόλοιπα παιδιά κάνουν άλλα πράγματα. Ως Social Waste μετά τα «Σύνορα», θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε επιτέλους το άλμπουμ όταν θα μπορεί να γίνει με ασφάλεια, και σιγά σιγά να ετοιμάσουμε και καινούρια πράγματα.»
-Σε πολλούς στίχους σας έχουμε δει να αναφέρεται το ποδόσφαιρο και ο αθλητισμός. Ποια η σχέση σας με αυτά και η άποψή σας για την εμπορευματοποίησή τους;
«Γιάννης: Προσωπικά, ασχολήθηκα αρκετά χρονιά με τον χώρο του ποδοσφαίρου. Για μένα, δεν είναι ποδόσφαιρο αυτό πια, αλλά μια μεγάλη μπίζνα. Με «τέλεια» συστήματα, με «τέλειους» ποδοσφαιριστές, αλλά χωρίς έκπληξη, χωρίς προσωπικότητα, χωρίς ελευθερία. Το βαθύ νόημα πια το βλέπεις περισσότερο σε μια αλάνα με φτωχόπαιδα, πάρα σε μια τεράστια διοργάνωση. Το βλέπω σαν μια αρένα μονομάχων, όπου ο πλουσιότερος ιδιοκτήτης νικάει και οι πασίγνωστοι μονομάχοι είναι φυλακισμένοι σε χρυσά κελιά.
Χρήστος: Θα χρησιμοποιήσω μια φράση του Καμύ: «Τα λίγα πράγματα που γνωρίζω για την ηθική, τα έμαθα σε ποδοσφαιρικά γήπεδα και θεατρικές σκηνές, αυτά είναι τα πραγματικά μου πανεπιστήμια».
Λεωνίδας: Εγώ έμαθα και γεωγραφία και πολιτική από το ποδόσφαιρο. Με ενδιαφέρει η κοινωνικοπολιτική του διάσταση. Τα τελευταία χρόνια συμμετέχω και στις δραστηριότητες μιας αυτοοργανωμένης ομάδας, του Λίβα Ρεθύμνου.»
-Τέλος, τι βλέπετε εσείς από τους νέους και τι περιμένετε από αυτούς; Τι συμβουλές θα τους δίνατε;
«Γιάννης: Δεν έχεις να συμβουλέψεις τίποτα έναν νέο, ο νέος έχει θάρρος, έχει θράσος, έχει δύναμη και σίγουρα δεν είναι πιο χαζός από τους παλιότερους. Καλώς ή κακώς, θα πρέπει να παλέψουν για κάποια πράγματα, κι ελπίζω ότι θα το κάνουν με τον καλύτερο τρόπο. Εκεί θα είμαστε κι εμείς.
Χρήστος: Εγώ θα ήθελα οι νέοι με θάρρος, θράσος και θέληση για ριζοσπαστικές αλλαγές να συμβουλέψουν εμένα.
Λεωνίδας: Έχει κάτι στίχους ο Δημήτρης ο Αποστολάκης τους οποίους θα δανειστώ για να σας απαντήσω: «Εγώ δεν έχω συμβουλές, μόνο να σκέφτεσαι τι λες. Εγώ δεν έχω συμβουλές, μόνο να κάνεις ό,τι λες.»
