Της Ανδρομάχης Αρβανίτη και Βάσιας Μανωλεδάκη, πρώην συντάκτριές μας
Τετάρτη 15 Απριλίου. Έτος 2020. Ενώ η υφήλιος βρίσκεται αντιμέτωπη με την πανδημία του covid-19, το Κοινοβούλιο της Πολωνίας θέτει προς συζήτηση δύο νομοσχέδια. Το ένα αφορά τον -σε πολύ μεγάλο βαθμό- περιορισμό του δικαιώματος στην άμβλωση και το δεύτερο, την ποινικοποίηση της σεξουαλικής αγωγής.
Παρά τη δεινότητα της κατάστασης, διαδηλωτές συσπειρώθηκαν και εξέφρασαν την εναντίωσή τους διαδικτυακά με αποτέλεσμα το Κοινοβούλιο να «παγώσει» το ψήφισμα των νομοσχεδίων, αφήνοντας την ημερομηνία περαιτέρω επεξεργασίας τους μετέωρη. Η εξέλιξη αυτή σαφώς προσδίδει μία νότα αισιοδοξίας. Ωστόσο, τη στιγμή που δεν απορρίφθηκαν ολοσχερώς αυτά τα -άκρως οπισθοδρομικά- νομοσχέδια, το ζήτημα παραμένει επίκαιρο και χρήζει διαλόγου.
Αρχικά, συγκρίνοντας τα νομοσχέδια, αναδύεται ένα σχήμα κάπως οξύμωρο, θα έλεγε κανείς. Από τη μία, απεμπολείς το δικαίωμα της γυναίκας να είναι κύρια του σώματός της και να έχει τον πρώτο λόγο όσον αφορά μία ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Από την άλλη, ποινικοποιείς την τριβή της με έννοιες βασικές όπως «συγκατάθεση», «αντισύλληψη» και «σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα». Η όλη κατάσταση χαρακτηρίζεται σουρεαλιστική, καθώς ο συνδυασμός των νομοσχεδίων είναι παράδοξος και αντιφατικός. Διερωτόμαστε λοιπόν: αν οι γυναίκες στερηθούν το δικαίωμα στην έκτρωση, υπερασπιζόμαστε το δικαίωμα στη ζωή ή παραβλέπουμε την επιθυμία της, κάτι που μπορεί να έχει πολύ κακή επίπτωση στην ίδια, άρα και -αυτομάτως- στο τέκνο; Ακόμα, πώς δύναται να μειωθούν οι ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες, όταν η σεξουαλική αγωγή όχι μόνο δεν παρέχεται αλλά ελλοχεύει τον κίνδυνο φυλάκισης;
Πολλοί ίσως τείνουν να κατηγορήσουν τις γυναίκες που προχωρούν σε διακοπή κύησης απλά και μόνο επειδή δε δίνουν το δικαίωμα στην ανάπτυξη μιας νέας ζωής. Θεωρούν πως η έκτρωση υπάρχει τα τελευταία χρόνια και είναι αποτέλεσμα της «ακολασίας» που διέπει την κοινωνία μας, αλλά κάνει λάθος. Από την αυγή της ανθρωπότητας, όταν ακόμα οι γυναίκες θεωρούνταν κατάλληλες μόνο για τη γέννηση και την ανατροφή των παιδιών τους, υπήρχαν και μέθοδοι όχι μόνο αντισύλληψης αλλά κι άμβλωσης. Μέθοδοι οι οποίοι διαδίδονταν από γυναίκα σε γυναίκα στα κρυφά κι όχι στα φανερά, καθώς η κοινωνία θεωρούσε ντροπή για μια κοπέλα να μη θέλει να ζήσει τη μητρότητα, ανεξάρτητα τις δυσκολίες που αυτή ελλόχευε για ορισμένες. Τα χτυπήματα στην κοιλιά, το κουβάλημα αντικειμένων με μεγάλο βάρος, η κατανάλωση βοτάνων είναι μερικές μόνο από τις πιο απλές πρακτικές που χρησιμοποιούσαν οι γυναίκες. Κι όταν αυτές δεν πετύχαιναν, κατέφευγαν σε πιο ακραίες όπως η χρήση αιχμηρών αντικειμένων για να ξύνουν τις μήτρες τους ή οι επισκέψεις σε μαμές και σε νοσοκόμες που έκαναν πρακτική, ό,τι πιο κοντινό στις σύγχρονες επεμβάσεις. Στην καλύτερη των περιπτώσεων αυτές οι πρακτικές απέφεραν το επιθυμητό αποτέλεσμα, επιφέροντας συχνά όμως προβλήματα στο μέλλον. Στη χειρότερη, στερούσαν τη ζωή της γυναίκας.
Πριν όμως σηκώσουμε το δάχτυλο για να τις κρίνουμε, ας αναλογιστούμε λίγο με ποιο δικαίωμα μιλάμε και κυρίως ποιοι είμαστε κι αποφασίζουμε αυθαίρετα για τα σώματα άλλων; Είμαστε αλήθεια τόσο καθαροί, τόσο αγνοί και τόσο σωστοί όλοι μας στην καθημερινότητά μας; Είμαστε όντως τα τόσο ηθικά πλάσματα που μπορούμε ξαφνικά να μιλάμε για ανηθικότητα και δολοφονία «αθώων» ζωών; Κι αφού μας απασχολεί τόσο να έρθουν στον κόσμο μας, γιατί φοράμε παρωπίδες μπροστά στα χιλιάδες περιστατικά κακοποίησης κι εγκατάλειψης παιδιών; Γιατί να θέλουμε τόσο να γεννηθούν αλλά να μη μας απασχολεί ο μετέπειτα τρόπος ζωής τους; Κι ακόμα κι όταν μαθαίνουμε για αυτά, γιατί μας πιάνει ο πόνος και «ξαφνικά» συνειδητοποιούμε πως κάποιοι άνθρωποι δεν πρέπει να γίνονται γονείς και τους κατηγορούμε, ιδιαίτερα τις γυναίκες που δεν έπρεπε να γεννήσουν ένα παιδί, λες και είναι μόνο δικό τους το φταίξιμο κι όχι κάποιου άλλου; Κι αν θέλουμε να αποφύγουμε όλα τα προαναφερθέντα γεγονότα, γιατί να φοβόμαστε ή να θεωρούμε μίασμα τη ΣΩΣΤΗ σεξουαλική διαπαιδαγώγηση των παιδιών μας; Μέσα από διαγράμματα και προβολές βίντεο, αλλά και προπάντων μέσα από ουσιαστική συζήτηση χωρίς φόβο απέναντί τους αλλά ως σοβαρούς ανθρώπους, εκείνα αποφεύγουν να αντιμετωπίζουν τα ερωτικά ζητήματα με προκατάληψη, άγχος και φόβο.
Δεν είναι η πρώτη φορά που η Πολωνία έχει προχωρήσει στη σκέψη για εφαρμογή παρόμοιων νομοσχεδίων. Κάτι διόλου περίεργο αν αναλογιστούμε τη διοίκησή της από άκρως συντηρητικούς ανθρώπους κα τη μεγάλη επιρροή που ασκεί η Εκκλησία. Με ποιο δικαίωμα όμως καθορίζουν αυτοί τον τρόπο με τον οποίο μια γυναίκα θα διαθέσει το σώμα της; Για ποιο λόγο να απαγορεύουν στους νέους τη γνώση σε ένα από τα πιο φυσικά ζητήματα που υπάρχουν, γνώση που μπορεί να τα προφυλάξει από κινδύνους και να τα προστατέψει με διαφορετικούς τρόπους; Δεν είναι λίγο αστείο κι οξύμωρο από τη μια να θέλουμε μια κοινωνία με υπεύθυνους πολίτες και από την άλλη, εν έτη 2020, να φοβόμαστε και να θεωρούμε ανήθικη μια τόσο βασική συζήτηση;
Τα παιδιά δεν πρόκειται να γίνουν σεξουαλικά ενεργά επειδή κάποιος τους μίλησε και τους έκανε να κατανοήσουν πράγματα και καταστάσεις που δεν είναι δεδομένα, ούτε η ηθική της ανθρωπότητας θα χαθεί από ζευγάρια τα οποία, όντας πολύ ώριμα, δεν φέρνουν στον κόσμο παιδιά που δε μπορούν να θρέψουν από το να τα φέρουν κι αυτά να ζήσουν μίζερα. Όσο μας κουνούν το δάχτυλο άτομα που θεωρούν πώς είναι υπεράνω όλων κι αναμάρτητοι και πίσω από τις κλειστές πόρτες τους κάνουν βρωμιές που θα αηδίαζαν τον ίδιο Θεό τον οποίο πιστεύουν ότι ακολουθούν, τόσο εμείς θα είμαστε εκεί, να παλεύουμε για ένα καλύτερο κόσμο με εκείνους που, αντί να κάνουν κριτική σε εμάς και τις αρχές μας, κάνουν στον εαυτό τους, συμφιλιώνονται με τα λάθη τους και κοιτάνε να μάθουν μέσα από αυτά και να βοηθήσουν την κοινωνία να βρει το χαμένο της δρόμο.
