Οι Επιτροπές Ηθικής και Δεονοτλογίας της Έρευνας σκοπεύουν στο να διασφαλίσουν τον ηθικό χαρακτήρα διεξαγωγής των ερευνητικών έργων. Ωστόσο, η εξισορρόπηση των υποχρεώσεων προς τους συμμετέχοντες, την κοινωνία, τα ιδρύματα και τους ίδιους τους ερευνητές κρίνεται αρκετά απαιτητική. Συνεπώς, η ύπαρξη των συγκεκριμένων επιτροπών αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία, αντιμετωπίζοντας τις παραπάνω προκλήσεις με τους εξής τρόπους:
Προστασία των συμμετεχόντων
Ο βασικός στόχος των Επιτροπών είναι να διασφαλίσουν τα δικαιώματα, την ευημερία και την αξιοπρέπεια των συμμετεχόντων. Αυτό περιλαμβάνει την προσεκτική αξιολόγηση των πιθανών φυσικών, ψυχολογικών, κοινωνικών και ηθικών κινδύνων που μπορεί να αντιμετωπίσουν οι συμμετέχοντες. Οι επιτροπές επικεντρώνονται στη δημιουργία προστατευτικών μέτρων που θα εξασφαλίσουν την ασφάλεια τους κατά τη διάρκεια της έρευνας.
Συγκατάθεση κατόπιν ενημέρωσης
Η συγκατάθεση προϋποθέτει την παροχή λεπτομερούς πληροφόρησης σχετικά με την έρευνα αλλά και τη διασφάλιση ότι οι συμμετέχοντες κατανοούν πλήρως τους πιθανούς κινδύνους και τα οφέλη της συμμετοχής τους. Η συγκατάθεση κατόπιν ενημέρωσης εξασφαλίζει την ελευθερία της επιλογής και την εθελοντική συμμετοχή στην έρευνα.
Αξιολόγηση των πιθανών κινδύνων
Οι Επιτροπές Ηθικής και Δεοντολογίας της Έρευνας οφείλουν να εκτιμούν και αξιολογούν εκ των προτέρων τους πιθανούς κινδύνους που συνδέονται με τη διεξαγωγή του εκάστοστε ερευνητικού έργου. Αυτό περιλαμβάνει τους φυσικούς κινδύνους, όπως τυχόν επιπτώσεις στην υγεία, τους ψυχολογικούς κινδύνους, όπως στρες ή άγχος, τους κοινωνικούς κινδύνους και τυχόν νομικές επιπτώσεις. Η σωστή αξιολόγηση αυτών των παραγόντων εξασφαλίζει ότι η έρευνα είναι ηθική και ασφαλής για τους συμμετέχοντες.
Διαφάνεια και λογοδοσία
Οι επιτροπές οφείλουν να ενισχύουν την εμπιστοσύνη του κοινού στην ερευνητική προσπάθεια. Η διασφάλιση της αξιοπιστίας και της ηθικής διαφάνειας συμβάλλει στη διατήρηση υψηλών προτύπων δεοντολογίας. Επιπλέον, οι επιτροπές αυτές κατέχουν κρίσιμο ρόλο στον περιορισμό της πιθανής βλάβης της κοινωνίας, ενισχύοντας έτσι την ευθύνη της έρευνας έναντι του κοινού.
Προστασία των ευάλωτων πληθυσμών
Τα ερευνητικά πρωτόκολλα πρέπει να αξιολογούνται με τέτοιο τρόπο, ώστε να διασφαλίζεται η ύπαρξη πρόσθετων μέτρων προστασίας για τους ευάλωτους συμμετέχοντες (πχ. Παιδιά, ηλικιωμένοι), ελαχιστοποιώντας το ενδεχόμενο εκμετάλλευσης ή πρόκλησης της οποιασδήποτε βλάβης (είτε σωματικής, είτε ψυχολογικής κλπ). Αυτή η έμφαση στην προστασία των πιο ευάλωτων ομάδων, υπογραμμίζει την ηθική ευθύνη της έρευνας και ενισχύει την αξιοπιστία της επιστημονικής κοινότητας.
Επομένως, οι Επιτροπές Ηθικής και Δεοντολογίας της Έρευνας μέσω αυστηρής εποπτείας, διασφαλίζουν την προστασία των ατομικών δικαιωμάτων, την ευημερία των συμμετεχόντων και την ακεραιότητα της ερευνητικής διαιδκασίας. Η δέσμευσή τους στα πρότυπα δεοντολογίας αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο ενίσχυης της εμπιστοσύνης του κοινού και της διατήρησης της ηθικής πορείας της επιστημονικής έρευνας.
Με λένε Καρασάββα Δέσποινα και είμαι απόφοιτος του τμήματος Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Η απόφαση να ενταχθώ στην ομάδα του «Φοιτητικού Κόσμου», προέκυψε αβίαστα μέσω μιας συζήτησης σχετικά με όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας. Η καθημερινότητα αδιαμφισβήτητα προσφέρει απλόχερα τροφή για σκέψη, κάνοντας τη φωνή της νεολαίας να θέλει να ακουστεί δυνατότερα. Οι γυναικοκτονίες, τα φαινόμενα οπαδικής βίας, η σταθερή ύπαρξη ρατσιστικών φαινομένων και η άνοδος της ακροδεξιάς, είναι λίγες από τις καταστάσεις που κλονίζουν την εμπιστοσύνη των πολιτών απέναντι στο κράτος. Αυτά, και πολλά ακόμη, θα αποτελέσουν πηγή έμπνευσης για όσα θα διαβάστε.
