Πώς το αριστούργημα του Μπέργκμαν, «Η Έβδομη Σφραγίδα», εμβαθύνει στη σιωπή του Θείου;
Λίγες είναι οι ταινίες που έχουν διερευνήσει τα βάθη της ανθρώπινης ύπαρξης με την ίδια ένταση όπως η «Έβδομη σφραγίδα» του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν. Το αριστούργημα του Σουηδού σκηνοθέτη, που κυκλοφόρησε το 1957, είναι ένας αγωνιώδης διαλογισμός για τη θνητότητα, την πίστη και την αισθητή απουσία του Θεού.
Με φόντο το ζοφερό σκηνικό της λαίλαπας του Μαύρου Θανάτου στη μεσαιωνική Σουηδία, η αφήγηση ακολουθεί το ταξίδι ενός απελπισμένου ιππότη ονόματι Αντόνιους Μπλοκ (Max von Sydow). Έχοντας επιστρέψει από τις Σταυροφορίες, ο Μπλοκ αντιμετωπίζει τον Θάνατο προσωποποιημένο (Bengt Ekerot) και τον προκαλεί σε μια παρτίδα σκάκι, προσπαθώντας να αναβάλει τον δικό του θάνατο.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της ταινίας, μια διάχυτη αίσθηση πνευματικού κενού διαπερνά τις ζωές των χαρακτήρων. Παρακαλούν τους ουρανούς για καθοδήγηση, αλλά συναντούν μόνο μια ηχηρή σιωπή. Αυτή η σιωπή αντηχεί ως ισχυρό σύμβολο της φανερής αδιαφορίας μιας ανώτερης δύναμης.
Ο Μαύρος Θάνατος, μια αποκαλυπτική μάστιγα, εγείρει πανάρχαια ερωτήματα σχετικά με τη θεοδικία – το πρόβλημα της συμφιλίωσης της ύπαρξης ενός παντοδύναμου, καλοκάγαθου Θεού με την ύπαρξη του κακού και του πόνου. Ο Μπέργκμαν αφήνει αυτό το ερώτημα ανοιχτό, επιτρέποντας στους θεατές να αναμετρηθούν με τις βαθιές συνέπειες ενός αδιάφορου σύμπαντος.
Στο επίκεντρο της αφήγησης βρίσκεται η αναζήτηση του Μπλοκ για νόημα σε έναν κόσμο που μοιάζει να στερείται θεϊκής παρέμβασης. Το ταξίδι του αντικατοπτρίζει τον αγώνα του ανθρώπου να βρει σκοπό και νόημα μέσα στο χάος της ύπαρξης.
Η αμφιβολία και ο σκεπτικισμός διαπερνούν τις αλληλεπιδράσεις των χαρακτήρων. Ο πιστός ιπποκόμος του Block, ο Jöns, και ένας θίασος ηθοποιών εκφράζουν βαθιές αμφιβολίες για την ύπαρξη του Θεού. Αντιπαρατίθενται με τις παραδοσιακές θρησκευτικές πεποιθήσεις και αντιμετωπίζουν την αβεβαιότητα της δικής τους μοίρας σε έναν κόσμο που μοιάζει να στερείται θεϊκής καθοδήγησης.
Σε μια στιγμή καλλιτεχνικής ευφυΐας, ο Θάνατος προσωποποιείται ως μια αμερόληπτη δύναμη, που διεκδικεί τόσο τους αθώους όσο και τους ένοχους χωρίς διάκριση. Αυτή η απεικόνιση υπογραμμίζει το κεντρικό θέμα της ταινίας, ένα σύμπαν που διέπεται από φυσικούς νόμους και όχι από θεϊκή παρέμβαση.
Η “Έβδομη σφραγίδα” αποτελεί απόδειξη της ιδιοφυΐας του Μπέργκμαν στη δημιουργία μιας κινηματογραφικής παραβολής που ξεπερνά τον χρόνο και τον πολιτισμό. Προκαλεί τους θεατές να αντιμετωπίσουν τις δικές τους υπαρξιακές αβεβαιότητες, προτρέποντάς τους να προβληματιστούν σχετικά με τη δυσνόητη φύση της πίστης και την αναζήτηση νοήματος σε έναν φαινομενικά αδιάφορο κόσμο.
Καθώς οι τρομακτικές εικόνες και ο προκλητικός διάλογος της “Έβδομης σφραγίδας” συνεχίζουν να γοητεύουν το κοινό σε όλο τον κόσμο, παραμένει μια ταινία-σταθμός για όσους αναζητούν να αναμετρηθούν με τα βαθιά ερωτήματα που καθορίζουν την ανθρώπινη εμπειρία.
Με λένε Καρασάββα Δέσποινα και είμαι απόφοιτος του τμήματος Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Η απόφαση να ενταχθώ στην ομάδα του «Φοιτητικού Κόσμου», προέκυψε αβίαστα μέσω μιας συζήτησης σχετικά με όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας. Η καθημερινότητα αδιαμφισβήτητα προσφέρει απλόχερα τροφή για σκέψη, κάνοντας τη φωνή της νεολαίας να θέλει να ακουστεί δυνατότερα. Οι γυναικοκτονίες, τα φαινόμενα οπαδικής βίας, η σταθερή ύπαρξη ρατσιστικών φαινομένων και η άνοδος της ακροδεξιάς, είναι λίγες από τις καταστάσεις που κλονίζουν την εμπιστοσύνη των πολιτών απέναντι στο κράτος. Αυτά, και πολλά ακόμη, θα αποτελέσουν πηγή έμπνευσης για όσα θα διαβάστε.
